Bùi Việt Hưng đối diện với thiên nhiên

Ông đã từng đi qua và dừng chân mê mải ngắm nhìn những cánh đồng mà sóng lúa cứ rập rờn từng đợt, từng đợt vờn đuổi nhau đến mãi xa tít tắp, rồi có lúc lại sững sờ đến ngỡ ngàng trước một biển vàng mênh mông đang dâng lên trước mặt mỗi độ mùa lúa chín về. Ông cũng đã nhiều đêm thao thức trước lúc bình minh lên để lần theo dấu chân của những con người vốn nhiều đời nay gắn với cái vị mặn mòi của biển, những con người miệt mài cần mẫn treo mình trên những chiếc cà kheo hay đứng dạng chân, ghìm mình trên những con thuyền dập dềnh sóng nước để mưu sinh. Ông cũng len lỏi trong những dãy núi trập trùng nhấp nhô mờ tỏ trong sương sớm, bên những nương chè nhuốm nắng vàng ươm nơi biên ải..., tất cả đã đem lại cho ông thật nhiều cung bậc cảm xúc.

NSNA Bùi Việt Hưng

Cách đây gần nửa thế kỷ, cái tên Bùi Việt Hưng không còn xa lạ trong làng nhiếp ảnh Việt Nam. Những tác phẩm của ông đi vào lòng công chúng không phải là những cảm xúc ngọt ngào của một buổi chiều mùa thu hay sự ngây ngất trước vẻ đẹp của phong cảnh núi non hùng vĩ. Mỗi bức ảnh mà ông tạo ra không phải từ mỗi cú bấm máy ghi hình, mà là được cảm nhận từ trái tim rung động. Theo triết học, những người có tâm thức vượt thoát ra ngoài trói buộc của định kiến. Những nhà nhiếp ảnh với cái nhìn sáng tạo và phóng khoáng, không chụp theo một tâm thức định sẵn. Những nhà nhiếp ảnh không tách mình khỏi đối tượng, không coi chúng ta và thiên nhiên là hai thực thể tách biệt nhau! Những nhà nhiếp ảnh chụp bằng nỗi ám ảnh của mình, thành bại, hơn thua, được mất, huy chương, tước hiệu…, đều không hiện hữu. Đó là những người nghệ sỹ đích thực. Họ dồn tất cả cho tình yêu và niềm đam mê phát hiện và chia sẻ.

Rừng tràm Trà Sư ở Châu Đốc, An Giang. Ảnh: Bùi Việt Hưng

Sau nhiều năm gắn bó với nghệ thuật, Nghệ sỹ nhiếp ảnh Bùi Việt Hưng đã có một gia tài ảnh không nhỏ. Hàng ngàn tác phẩm được chưng cất từ trái tim nhiệt huyết, sáng tạo và tâm hồn lãng mạn của ông. Những bức ảnh màu về đề tài thiên nhiên với cảm hứng qua những khoảnh khắc thời gian, không gian, chứa đựng thật nhiều tâm trạng. Theo đuổi cách sáng tạo hòa trộn giữa truyền thống với hiện đại, ảnh của ông giản dị mà trau chuốt, tinh tế. Ông sáng tác với ý thức muốn giữ được bản sắc riêng của từng vùng đất ở tất cả những nơi mà ông đã đặt chân đến. Vì thế, ông không bao giờ bỏ qua những cảnh làng quê trù phú, những khóm tre xanh, bụi chuối, đàn trâu, ruộng lúa…. Ảnh của ông diễn tả một tình yêu lớn lao với quê hương, đất nước, khẳng định cái điều nhân bản nhất của tồn tại xã hội là thiên nhiên lớn lao, hùng vĩ.

Phong cảnh ở Y Tý. Ảnh: Bùi Việt Hưng

 Ông sử dụng ánh sáng một cách triệt để trong từng khuôn hình. Cách sử dụng ánh sáng trong các tác phẩm tạo ra mảng khối, tạo khả năng tưởng tượng giữa các không gian khác nhau trong ảnh. Nhiều khi bức ảnh thường có vẻ như ngụ ý một điều hoàn toàn khác hẳn những gì mà bản thân nó hàm chứa và làm cho người xem bỗng rơi vào một trạng thái hoài niệm. Đôi khi sự tươi xanh của cây cỏ hay sự già nua, cũ kỹ của thời gian có ý nghĩa gì đâu! Điều quan trọng là tạo ra sự liên tưởng. Sự hé mở của thiên nhiên như muốn đưa người xem tới khám phá một vẻ đẹp theo cách của riêng mình. Đối với Bùi Việt Hưng, kỹ thuật mảng khối được ông thể hiện rõ trong nhiều bức ảnh, đó là chất liệu cốt lõi để tạo nên ấn tượng và cảm xúc. Những hàng cây còn chưa bước ra hẳn khỏi bóng đêm, trong khi chân trời đã hửng sáng. Đám mây trên cao cũng vừa đón nhận những tia nắng sớm đầu tiên, soi mình vàng rực xuống vạn vật. Làng quê Việt càng trở nên gần gũi và thân thương, như đang cuộn mình trong sự tinh khiết của thiên nhiên tĩnh lặng.

Về bản. Ảnh: Bùi Việt Hưng

 Ngắm nhìn những bức ảnh đen trắng của Nhiếp ảnh gia Bùi Việt Hưng người ta có cảm giác như đang lạc vào thế giới đầy cảm xúc thú vị. Ông ưa thích nghệ thuật nhiếp ảnh đen trắng. Trong ảnh ông luôn chú ý xử lý điểm sáng, độ tương phản của hình ảnh trong khuôn hình làm nổi bật ý đồ, nói lên được những điều nội dung bức ảnh cần thể hiện. Cuộc sống rất phong phú về sắc màu, nhưng khi nó trở về hai màu đen và trắng người ta có cảm nhận hoàn toàn khác biệt. Khi cuộc sống đang ngày càng trở nên đa dạng và phức tạp, đôi lúc ta quên rằng vẻ đẹp có thể chỉ là những thứ rất giản đơn xung quanh mình. Với hai sắc màu đen – trắng, chủ thể trong ảnh lại trở nên nổi bật hơn. Nhiếp ảnh gia Bùi Việt Hưng đã làm được điều này! Với ảnh đen trắng, ông mang lại một cảm xúc vừa gần gũi, vừa xa lạ, vừa cổ điển, vừa hiện đại. Không rực rỡ, cầu kỳ, ảnh đen trắng của ông giao tiếp với người xem ở những dải tương phản đơn sắc và những điểm nhấn tạo nên cái hồn cho tác phẩm. Từ điểm nhấn đó cái hồn, vẻ đẹp sẽ được lan toả trên toàn bộ bức ảnh. Để rồi khi nhìn trải rộng ra người ta sẽ khám phá ra những vẻ đẹp hoàn hảo. Ở đây người ta thấy ông khi thì dào dạt tình yêu thiên nhiên, lúc hứng khởi nhảy múa cùng cành lá trong ánh nắng chan hòa. Không gian như vang những nhạc điệu bừng thức. Ông hóa thân thành rừng cây, ngọn cỏ run rẩy cảm xúc người. Và cái vẻ đẹp giản đơn như chính nó vốn có lại được trở về nguyên bản. Mặc dù trắng, đen hai màu đối nghịch, nhưng là một sự đối nghịch có tính tương hỗ và khích lệ. Cũng như ánh sáng và bóng tối là hiện thân tính hai mặt nhìn thấy được của cuộc sống nhưng vẫn là một bí ẩn luôn hấp dẫn người nghệ sỹ muốn phát hiện và khám phá.

Buổi sớm ở biển. Ảnh: Bùi Việt Hưng

Trong sáng tác của Bùi Việt Hưng, ông chọn phong cảnh là chủ đề chính, nhưng ông vẫn muốn có sự hiện diện của con người. Họ xuất hiện trong ảnh của ông mang dáng vẻ bình yên trong cuộc sống nơi thôn dã. Ông khéo lựa chọn để đặt họ vào những vị trí giống như một không gian xã hội. Nhgệ sỹ Bùi Việt Hưng hiểu rất rõ, để làm cho bức ảnh phong cảnh có hồn, tự nhiên hơn cần thêm vào đấy nhiều chất liệu cộng với những yếu tố khác, nhưng không gì bằng con người, chúng sẽ khiến tác phẩm trở nên thật sự ấn tượng. Nhưng con người trong ảnh của ông xem ra khá trầm tĩnh, đôi lúc bâng quơ như vô tình, vậy mà lại rất nặng tình. Ông “đặt” con người trong bối cảnh thiên nhiên, ruộng đồng đều biểu lộ một cảm xúc sâu sắc. Từ trên vùng cao biên giới, bên những cánh đồng xanh ngắt, hay biển cả mênh mông chen những cánh buồm, tình đất, tình nguời luôn thấm đậm trong ảnh của ông. Thật lạ, trong ảnh của Bùi Việt Hưng nhiều khi con người chỉ thấp thoáng hiện diện ở những vị trí khiêm tốn, cần có, nhưng người xem vẫn nhận thấy cái nhìn của ông luôn hướng về con người, lúc hiện thực khi hư ảo. Từ những góc nhìn trung thực, dấu ấn con người, cuộc sống đọng lại sau những khoảnh khắc bấm máy, rồi lặng lẽ tái hiện ở từng bức ảnh. Ông dõi mắt tìm tòi không mệt mỏi sau ống kính, rồi vào những phút tình cờ nhất, ông phát hiện ra con người và thiên nhiên hòa quyện vào nhau. Để rồi sau đấy là một cú bấm máy cho một sản phẩm ra đời. “Đối diện với thiên nhiên” cũng là tên một cuốn sách ảnh của ông được Nhà xuất bản Thông tấn ấn hành, chuẩn bị cho ra mắt độc giả vào tháng 10 này.

Nắng sớm trên cao nguyên Đà Lạt, Lâm Đồng. Ảnh: Bùi Việt Hưng

N.T