Đời sống và sắc xuân trong “Motorbikes” của Nguyễn Hữu Khoa

Sau những thành công rất ấn tượng của hí họa chân dung văn nghệ sỹ và hoa đào, họa sỹ Nguyễn Hữu Khoa lại vừa cho người xem thưởng ngoạn 33 tác phẩm sơn dầu, acrylic chuyên vẽ về xe máy tại triển lãm “Motorbikes”  trưng bày tại 29 Hàng Bài Hà Nội trung tuần tháng 11-2018.

Họa sỹ Nguyễn Hữu Khoa

Ở Việt Nam, xe máy là phương tiện giao thông phổ biến nhất và quá  quen thuộc trong cuộc sống mưu sinh hàng ngày của mỗi người dân. Không những thế nó còn là tài sản, là “thước đo”phong cách sống sang hèn trong đời sống xã hội. Chính vì thế, những chiếc xe máy như người bạn đồng hành rất gần gũi, gắn bó thân mật với đời sống người Việt trên khắp mọi miền của đất nước.

Với ý tưởng sáng tạo phong phú, kết hợp với sự quan sát tinh tế và hóm hỉnh của Nguyễn Hữu Khoa, đã xây dựng hình tượng những chiếc xe máy tưởng như rất khô khan ấy, thành những “nhân vật”có số phận và cuộc sống sinh động, duyên dáng như đời sống con người thường ngày trong  xã hội. Anh coi mỗi kiểu dáng, mầu sắc mỗi “nhân vật” xe máy là một tính cách riêng và chúng có một đời sống đa dạng, khác nhau để anh xây dựng ý tưởng, nội dung cho mỗi tác phẩm Motorbikes. Để có được 33 tác phẩm  “Motorbikes” Nguyễn Hữu Khoa đã “thai nghén” suốt 10 năm và miệt mài lao động sáng tạo trong 4 năm. Đây là đề tài xe máy đầu tiên được triển lãm và cho đến nay chưa có họa sỹ nào trong nước và quốc tế chuyên sâu sáng tác về đề tài này.

MOTORBIKES 25  (100X100)

MOTORBIKES 31 (140X80)

Những tác phẩm thành công trước Motorbike là hí họa chân dung nghệ sỹ (2008) và  hoa đào (xuân 2016) của Nguyễn Hữu Khoa đều là những đề tài rất gần gũi với đời sống thường ngày của con người và xã hội. Do vậy, các tác phẩm của anh đã mang đến cho người xem những cảm nhận, cảm xúc rất thân thiện và ấn tượng sâu sắc. Nhưng ấn tượng hơn trong các tác phẩm của anh đó là ý tưởng sáng tạo, bố cục độc đáo. Đặc biệt là sự tìm tòi, cách điệu sắc sảo, tinh tế về các thủ pháp tạo hình duyên dáng, mầu sắc phong phú tràn đầy sắc xuân đã mang lại sự khác biệt của phong cách hội họa Nguyễn Hữu Khoa.

Mỗi tác phẩm trưng bày tại triển lãm đều phản ánh và mang một sắc thái rất riêng về vẻ đẹp tạo hình và phản ánh những hoạt động của một xã hội đương đại. Anh khai thác rất kỹ lưỡng những đặc điểm của từng chủng loại xe máy. Nhưng không miêu tả sự chuẩn chỉ hoàn chỉnh của nó. Sự chuẩn chỉ ấy chỉ là nền tảng cấu trúc, đặc điểm để anh bóp hình những “nhân vật” xe máy,  để rồi sắp đặt chúng theo những nội dung của từng tác phẩm. Do vậy, mỗi hình ảnh xe máy được tác giả miêu tả trong từng tác phẩm là những “nhân vật” có dáng điệu và tính cách riêng, đa dạng rất thú vị.

Nguyễn Hữu Khoa chia sẻ “Tôi tìm cách vặn vẹo những chiếc xe máy. Không còn là những phương tiện đơn thuần, có người điều khiển. Tôi đưa chúng trở thành nhân vật chủ thể trong tranh, những chiếc xe của tự do. Dùng thủ pháp cường điệu, tôi biến hình ảnh những chiếc xe máy không  còn dáng vẻ thật thà như  nó vốn có. Những chiếc xe vui vẻ, tung tẩy như những con người. Chúng nhảy nhót uốn lượn, ve vãn nhau, tán tỉnh nhau, chành chọe nhau, kèn cựa nhau như xã hội, như con người vẫn vậy. Những chiếc ghi đông xe như những cánh tay nối dài để giao kết, xô đẩy, giận hờn, yêu thương, để ca múa và để bày tỏ cảm xúc... chúng là con người đấy chứ”.

MOTORBIKES 23  (70X120)

MOTORBIKES 20  (78X145.5)

Đúng vậy, xem kỹ từng “nhân vật” xe máy trên mỗi tác phẩm của anh mới thấy tinh tế, đa dạng và hài hước về hình thức tạo hình diễn đạt tính cách của mỗi nhân vật Motorbikes. Sự đa dạng và tinh tế ấy đã truyền tới người xem những cảm nhận và cảm thụ khác nhau về cuộc sống của một xã hội đương đại đa sắc mầu. Với sự quan sát xã hội sâu sắc, sâu rộng, kết hợp với óc sáng tạo, lao động miệt mài, bằng bàn tay tài hoa của Hữu Khoa, với thủ pháp tạo hình cường điệu rất duyên dáng được anh gọi là “vặn vẹo” theo hình thức khối tự thân đã tạo nên 33 tác phẩm Motorbikes đầy đặn và ấn tượng. Mặc dù các tác phẩm của anh vẽ về những chiếc xe máy không có hình ảnh của con người, song đều mang đến một thông điệp liên tưởng về số phận, tính cách như những hoạt động của con người. Đây là một thành công khác biệt của Nguyễn Hữu Khoa trong giới hoạt động mỹ thuật nước nhà.

Nhiều người hỏi, sao anh cứ tự làm khó mình khi dừng vẽ hoa đào trong khi đang “ăn khách” mà chuyển sang vẽ tranh xe máy? Nguyễn Hữu Khoa cho biết: “Tôi luôn muốn khai thác đề tài lạ và độc trong hội họa, việc chấp nhận dừng chân ở một đề tài khiến tôi cảm thấy bó buộc”. Với anh, việc chuyển sang một đề tài mới giống như các hãng  công nghệ cho ra đời một sản phẩm mới. Do vậy, sự bí mật tối đa về thông tin và âm thầm làm việc tích cực với mong muốn đem đến sự bất ngờ, tạo ra dấu ấn cá nhân cho người xem và những người yêu nghệ thuật. Tuy nhiên, làm thế nào để có sự khác biệt với lần triển lãm trước là một thách thức không nhỏ với anh. Việc thay đổi đề tài cũng đồng nghĩa với sự rủi ro và thất bại. Nhưng anh sẵn sàng chấp nhận sự mạo hiểm. Đề tài “Motorbikes” là một lĩnh vực khó và mới, sự giao dịch không cao như những đề tài trước. Song, Nguyễn Hữu Khoa cảm thấy rất hạnh phúc khi bạn bè và đồng nghiệp đến xem rất đông và đánh giá cao. Mọi người đều thừa nhận đây là một đề tài mới lạ trong dòng chảy đương đại của mỹ thuật nước nhà. Để có được thành quả đó, Nguyễn Hữu Khoa đã ẩn mình, hạn chế giao tiếp, bền bỉ lao động, khám phá và lúc nào anh cũng coi công việc của mình như sự khởi đầu của sự sáng tạo.

MOTORBIKES 21 (70X120)

MOTORBIKES 54  (100X215)

Sự khác biệt trong những tác phẩm của Nguyễn Hữu Khoa chỉ là sự lựa chọn đề tài, những hình thức tạo hình hay bố cục. Song về gam mầu, hòa sắc tổng thể trong những tác phẩm từ “hoa đào” đến “Motorbikes” đều rất rực rỡ, tương phản mang đầy sắc khí của mùa xuân. Gam màu mang sắc khí mùa xuân ấy, được thể hiện vào đề tài Motorbikes tưởng chừng khô khan mà đẹp như vậy, quả thật là một sự tài tình và khéo léo của Hữu Khoa. Những sắc hồng, xanh lục, tím, lam, vàng... của những “nhân vật” xe máy như được thể hiện xuyên suốt trong hầu hết trong 33 tác phẩm Motorbikes của anh. Những gam màu ấy đan xen, hòa quyện nhuần nhuyễn vào nhau đầy tinh tế, lung linh đưa người xem như lạc vào một thế giới của hội họa đa sắc, ngập tràn sắc xuân.

Một thập niên ấp ủ, bốn năm lao động không biết mệt mỏi, Nguyễn Hữu Khoa đã biến “thiên đường của xe máy” đa dạng ở Việt Nam trở thành những “nhân vật” và “chủ thể ”của những  bức tranh. Những nhân vật ấy, có đời sống, tình cảm và tính cách như những con người đã và đang diễn ra hàng ngày của cuộc sống quanh ta. Và cũng chính những “nhân vật và chủ thể ”mà anh đã tạo ra trong các tác phẩm hội họa có giá trị thẩm mỹ đã làm nên một Nguyễn Hữu Khoa thế hệ 7X thêm rạng rỡ hơn trong nền hội họa đương đại Việt Nam.     

L.T (số Xuân 2019, tháng 1+2/2019)