Triển lãm ảnh nghệ thuật Toàn quốc 2014 - Bức tranh phong phú về bản sắc văn hóa của con người và cuộc sống

Triển lãm Ảnh nghệ thuật toàn quốc năm 2014 do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm) phối hợp với Hội nghệ sỹ Nhiếp ảnh Việt Nam và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lâm Đồng tổ chức được khai mạc trọng thể tại thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng từ ngày 26/11 đến ngày 02/12/2014. Đây là hoạt động nghệ thuật được tổ chức định kỳ 2 năm 1 lần, là dịp tổng kết và đánh giá các thành quả lao động sáng tạo nghệ thuật của giới nhiếp ảnh Việt Nam trong 2 năm (2013 và 2014); Qua đó góp phần khẳng định chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong việc khuyến khích nghệ sỹ sáng tạo nhiều tác phẩm mới có giá trị về nội dung và nghệ thuật, phục vụ đời sống tinh thần của nhân dân.
Sau hơn 5 tháng phát động, Ban Tổ chức đã nhận được 6.718 ảnh (trong đó Ảnh chủ đề Đại ngàn Tây Nguyên: 1.430 ảnh, Ảnh chủ đề Tự do và Biển đảo: 5288 ảnh) của 1.046 nhiếp ảnh gia chuyên và không chuyên từ 62 tỉnh, thành phố trong cả nước gửi về tham dự.
Trước việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trái phép tại khu vực nằm sâu trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, các nhà nhiếp ảnh đã có những sáng tác về Hoàng Sa, Trường Sa và chủ quyền biển đảo của Việt Nam. Hơn 1000 tác phẩm sáng tác về biển đảo, phản ánh tinh thần yêu nước, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, khẳng định một cách mạnh mẽ chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, thái độ kiên quyết bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc thông qua các bức ảnh đã được gửi đến tham dự triển lãm.
Hội đồng Nghệ thuật do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành lập gồm các nhà chuyên môn về nhiếp ảnh và quản lý nghệ thuật làm việc khách quan, công tâm và trách nhiệm đã chọn được 199 ảnh (94 ảnh chủ đề Đại ngàn Tây Nguyên và 105 ảnh chủ đề Tự do) để triển lãm, trong đó có 26 giải thưởng (13 giải thưởng chủ đề Đại ngàn Tây Nguyên và 13 giải thưởng chủ đề Tự do).

Chủ đề Đại ngàn Tây Nguyên:
- Một Huy chương Vàng, kèm theo 20 triệu đồng và Bằng Chứng nhận:
1. Tác phẩm: “Hòa khúc”, tác giả: Trần Thị Minh Hà (Kim Chi)
(TP. HCM).
- Hai Huy chương Bạc, mỗi Huy chương kèm theo 15 triệu đồng và Bằng Chứng nhận:
1. Tác phẩm: “Bình minh cao nguyên”, tác giả: Thái Bình Minh (Lâm Đồng);
2. Tác phẩm: “Nhịp chiêng tương lai”, tác giả: Nguyễn Duy Thoan
(Đăk Nông).
- Ba Huy chương Đồng, mỗi Huy chương kèm theo 10 triệu đồng và Bằng Chứng nhận:
1. Tác phẩm: “Đà Lạt mộng mơ”, tác giả: Bùi Văn Chung (Kiên Giang);
2. Tác phẩm: “Nghệ nhân tạc tượng”, tác giả: Lại Diễn Đàm (Hà Nội);
3. Tác phẩm: “Những người mẹ”, tác giả: Trần Văn Hùng (Hùng Hoa Lư) (Gia Lai).
- Bảy giải Khuyến khích, mỗi giải kèm theo 05 triệu đồng và Bằng Chứng nhận:
1. Tác phẩm: “Ngàn năm vang vọng”, tác giả: Trần Thị Cần (Hà Nội);
2. Tác phẩm: “Mừng lúa mới”, tác giả: Hoàng Thu Hương (TP. HCM);
3. Tác phẩm: “Cúng Giàng”, tác giả: Trần Cao Bảo Long (TP. HCM);
4. Tác phẩm: “Mái ấm cao nguyên”, tác giả: Nguyễn Ngọc Mai (TP. HCM);
5. Tác phẩm: “Trưa hè ở bản Xà Râu”, tác giả: Nguyễn Tiến Phúc (Quảng Ngãi);
6. Tác phẩm: “Nét truyền thống”, tác giả: Nguyễn Linh Vinh Quốc (Gia Lai);
7. Tác phẩm: “Nhịp chày trên buôn”, tác giả: Nguyễn Ngọc Sơn (Gia Lai).

Chủ đề Tự do:
- Một Huy chương Vàng, kèm theo 20 triệu đồng và Bằng Chứng nhận:
1. Tác phẩm: “Xuất phát”, tác giả: Phùng Đức Dũng (Đà Nẵng).
- Hai Huy chương Bạc, mỗi Huy chương kèm theo 15 triệu đồng và Bằng Chứng nhận:
1. Tác phẩm: “Sớm mai Vịnh Hạ Long”, tác giả: Hà Văn Đông (TP. HCM);
2. Tác phẩm: “Cho những công trình”, tác giả: Phạm Trí Nhân (Vĩnh Long).
- Ba Huy chương Đồng, mỗi Huy chương kèm theo 10 triệu đồng và Bằng Chứng nhận:
1. Tác phẩm: “Sơn nữ”, tác giả: Dương Duy Khang (Ninh Bình);
2. Tác phẩm: “Sức mạnh chính nghĩa trên Biển Đông”, tác giả: Nguyễn Đăng Khoa (Hà Nội);
3. Tác phẩm: “Nắng sớm”, tác giả: Trần Nguyên Vũ (Ninh Thuận).
- Bảy giải Khuyến khích, mỗi giải kèm theo 05 triệu đồng và Bằng Chứng nhận:
1. Tác phẩm: “Đường tới trường”, tác giả: Đoàn Văn Chiến (Ninh Bình);
2. Tác phẩm: “Đường mới quê em”, tác giả: Đặng Quang Hiển (Cà Mau);
3. Tác phẩm: “Tăng cường sức mạnh cho biển đảo Trường Sa”, tác giả: Vương Khánh Hòa (Hải Phòng);
4. Tác phẩm: “Trường Sa Việt Nam”, tác giả: Vũ Ngọc Hoàng (Khánh Hòa);
5. Tác phẩm: “Nốt nhạc chiều”,
tác giả: Trần Hướng (Hà Tĩnh);
6. Tác phẩm: “Vượt ngàn trùng xa”, tác giả: Đinh Mạnh Tài (Vĩnh Phúc);
7. Tác phẩm: “Nơi đầu sóng”, tác giả: Phan Ngọc Thọ (Ninh Thuận).

Cúng Giàng. Ảnh: Trần Cao Bảo Long. Giải KK - Chủ đề Đại ngàn Tây Nguyên

Theo nhìn nhận và đánh giá của Ban Tổ chức, việc phân chia chủ đề Triển lãm thành hai mảng: Đại ngàn Tây Nguyên và Tự do, cùng với việc định hướng Nội dung: Phản ánh các vấn đề của cuộc sống đương đại, đất nước, con người, công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và các nội dung khác hướng đến giá trị chân, thiện, mỹ; Phản ánh tinh thần yêu nước, thể hiện sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, kiên quyết bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc đã giúp hầu hết các tác giả lựa chọn ảnh tham gia Triển lãm “trúng” chủ đề và “đúng” nội dung.
Tuy nhiên, vẫn còn một số ít tác giả, không nghiên cứu kỹ thông báo của Triển lãm, không đánh dấu ảnh của mình tham dự chủ đề nào ở phiếu tác phẩm (phần tác giả tự ghi), khiến các thành viên Ban Tổ chức đã mất không ít thời gian liên hệ với tác giả để bổ sung thông tin. Cũng có tác giả, đánh dấu 02 ảnh của mình tham gia chủ đề Đại ngàn Tây Nguyên, đã được Hội đồng Nghệ thuật chọn triển lãm, nhưng sau khi có ý kiến đề nghị xem xét gửi đến Ban Tổ chức, qua kiểm tra và xác nhận từ chính tác giả, thì kết luận tác phẩm đó không được sáng tác tại Tây Nguyên - Ban Tổ chức buộc phải hủy kết quả đối với 02 tác phẩm này.
Có thể nói, các tác phẩm được lựa chọn triển lãm đã bám sát chủ đề, có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật, giàu tính chân, thiện, mỹ, phản ánh chân thực, sinh động những vấn đề của cuộc sống đương đại, vẻ đẹp con người, văn hóa, phong cảnh, đất nước, công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nói chung và vùng đất đại ngàn Tây Nguyên nói riêng.

Hòa khúc, Ảnh: Trần Thị Minh Hà.HCV - Chủ đề Đại ngàn Tây Nguyên

Nắng sớm.Ảnh: Trần Nguyên Vũ.HCĐ - Chủ đề Tự do

Hãy cùng tham khảo phần đánh giá của các thành viên Hội đồng Nghệ thuật (HĐNT):
NSNA Vũ Khánh - Chủ tịch Hội NSNAVN, Chủ tịch HĐNT: “Ảnh tham dự triển lãm Toàn quốc năm nay của các tác giả được gửi theo hai chủ đề “Đại ngàn Tây Nguyên” và “Tự do”, trong đó lưu ý nội dung về chủ quyền biển đảo Việt Nam. Đây là cách tổ chức nhiều chuyên đề khác nhau trong một cuộc thi/triển lãm tạo được sự hứng thú cho các nhà nhiếp ảnh trong sáng tác của mình. Với đề tài chuyên sâu, mỗi nhà nhiếp ảnh sẽ phải đầu tư công sức, trí tuệ nhiều hơn, kỹ hơn cho hướng sáng tác mới để không bị “đụng hàng” tác phẩm của đồng nghiệp. Việc tìm được những yếu tố mới, lạ trong bức ảnh của mình để tiến sâu vào vòng giải là điều không đơn giản, nếu nhà nhiếp ảnh không bám sát cuộc sống, cùng sẻ chia những vui, buồn với đối tượng chụp. Đó là cái gốc thành công của mỗi tác phẩm ảnh. Tôi đồng thuận ý kiến đánh giá chất lượng cho những bức ảnh về đề tài “Đại ngàn Tây Nguyên”, vì bộ ảnh triển lãm đã cho thấy được bức tranh khá phong phú, mang nhiều bản sắc văn hoá đặc trưng của con người và cuộc sống của cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên. Bên cạnh đó, các tác phẩm này cũng được xử lý kỹ thuật khi tác nghiệp, và khâu hậu kỳ kỹ càng, tinh tế đã mang lại cho người xem nhiều cảm xúc đa dạng, hấp dẫn”.
Họa sỹ Đoàn Thị Thu Hương - Phó Cục trưởng Cục MTNATL, Phó Chủ tịch HĐNT: “Triển lãm Ảnh nghệ thuật Toàn quốc năm 2014 đã đánh dấu chặng đường phát triển của các nghệ sỹ nhiếp ảnh Việt Nam; Các nghệ sỹ đã truyền cảm hứng của mình qua từng tác phẩm, chuyển tải tới người xem những câu chuyện đời thường, những phong cảnh hút hồn của Tây Nguyên hùng vĩ cùng với những điểm nóng về biển đảo. Tuy nhiên, vẫn thiếu những khoảng lặng sâu lắng. Hy vọng tại Triển lãm năm 2016, người xem sẽ được chiêm ngưỡng những tác phẩm ảnh nghệ thuật chuyển tải được chiều sâu của cảm xúc, mang đến sự rung động mỹ cảm cho công chúng Việt Nam và Quốc tế”.
NSNA Lý Hoàng Long - Ủy viên HĐNT Hội NSNAVN, thành viên HĐNT: “Gần 7.000 ảnh của 1.000 tác giả tham dự Triển lãm một lần nữa khẳng định sự phát triển không ngừng của bộ môn nhiếp ảnh nghệ thuật ở nước ta, không gửi ồ ạt với số lượng vượt trội như những năm trước cho thấy các tác giả đã có sự cân nhắc - chọn lọc và đương nhiên, tác phẩm cũng chỉn chu, chất lượng hơn nhiều; Bên cạnh chủ đề “Tự do” thì “Đại ngàn Tây Nguyên” cũng là một thử thách hấp dẫn, mở ra sân chơi mới cho các tác giả yêu mến núi rừng đại ngàn; 1.400 ảnh đã thể hiện một Tây Nguyên hùng vĩ với những truyền thống văn hóa đậm đà bản sắc các dân tộc Gia Rai, Ê Đê, Ba Na, Mơ Nông, Mạ, Cơ Ho… Trung tuần tháng 5, trước tình hình căng thẳng trong vùng biển thuộc thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Ban Tổ chức đã bổ sung Thông báo số 2, đặc biệt khuyến khích các tác phẩm có nội dung sáng tác về Hoàng Sa, Trường Sa và chủ quyền biển, đảo Việt Nam; HĐNT đã chọn ra 199 ảnh trưng bày triển lãm và trao giải, đây thật sự là một nhiệm vụ khó khăn khi chỉ tiêu đưa ra quá ít so với đầu vào, vì vậy, những ảnh tuy đẹp nhưng trùng lặp chủ đề, mô típ cũ, cách thể hiện chung chung thiếu những góc nhìn mới lạ sẽ không được đánh giá cao; Nhìn chung, kỹ thuật hậu kỳ tốt và đều tay, nhưng vẫn có trường hợp lạm dụng photoshop chắp ghép - nhân bản những chi tiết phụ không cần thiết, tăng tương phản quá nhiều làm mất chi tiết trong vùng tối và vùng sáng, tăng màu rực rỡ phi thực tế, thoạt nhìn, ảnh rất đẹp nhưng lại thiếu chiều sâu và đặc biệt là thiếu tính khoảnh khắc, một trong những yếu tố quan trọng của nhiếp ảnh.

Xuất phát.Ảnh: Phùng Đức Dũng.HCV - Chủ đề Tự do

Sớm mai Vịnh Hạ Long.Ảnh: Hà Văn Đông.HCB - Chủ đề Tự do

Hy vọng trong tương lai, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm sẽ tiếp tục duy trì hình thức này; một chủ đề tự do và một chủ đề có tính chuyên biệt, như một đơn đặt hàng khó tính dành cho các tác giả và cũng hy vọng công nghệ số sẽ được áp dụng nhiều hơn nữa trong công tác tổ chức - chấm chọn ảnh”.
NSNA Đào Hoa Nữ - Ủy viên Ban chấp hành Hội NSNAVN, thành viên HĐNT: “Số lượng ảnh dự thi của chủ đề Tự do lên đến con số hơn 5.000 ảnh, chủ đề Đại ngàn Tây Nguyên hơn 1.000 ảnh. Theo quy định của cuộc thi chỉ chọn 200 ảnh để triển lãm nên khiến cho Ban Tổ chức vất vả hơn bởi phải tập trung phân loại ra từng mảng đề tài để việc thẩm định được chính xác; Theo ý kiến cá nhân của tôi, cuộc thi này chỉ nên có một đề tài Đại ngàn Tây Nguyên thì kết quả sẽ tốt hơn nhiều; Triển lãm đã rất thành công, số tác giả tham dự và số ảnh gửi đến cũng rất cao. Ảnh đẹp rất nhiều, tuy nhiên ảnh trùng lặp cũng không ít, ảnh mà tôi mong đợi chưa thấy trong bộ ảnh đẹp này…”.
NSNA Trần Phong - nghệ sỹ Nhiếp ảnh xuất sắc Hội NSNAVN, thành viên HĐNT: “Bộ ảnh chủ đề Đại ngàn Tây Nguyên đã phản ảnh được cuộc sống đa dạng cùng với vẻ đẹp hoang sơ của vùng đất, con người, nếp sống, sinh hoạt, tập quán, kiến trúc, lễ hội văn hóa truyền thống độc đáo của Tây Nguyên; Trong bộ ảnh chủ đề Tự do, có nhiều tác phẩm phán ảnh chân thực những hình ảnh về cuộc sống, sinh hoạt, tinh thần rèn luyện, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ sự bình yên biển đảo Tổ quốc của những người lính nơi đảo xa, có giá trị thời sự, tư liệu lịch sử quý giá, xúc động người xem; Theo tôi, chúng ta chú ý nhiều đến nhiếp ảnh màu, ảnh đơn sắc (đen trắng) chưa mạnh. Cần quan tâm hơn đến ảnh đen trắng, vì đây là cơ sở có giá trị bền vững của nghệ thuật nhiếp ảnh đương đại”.
NSNA Phạm Văn Tý - Phó Chủ tịch, Trưởng Ban Kiểm tra Hội nghệ sỹ Nhiếp ảnh Việt Nam, thành viên HĐNT: “Triển lãm ảnh nghệ thuật toàn quốc luôn tạo được sự hào hứng đối với các nhà nhiếp ảnh trên khắp cả nước - điều đó được chứng minh qua số lượng tác phẩm, tác giả gửi ảnh tham gia qua mỗi kỳ triển lãm. Triển lãm ảnh nghệ thuật toàn quốc năm 2014 đã nhận được gần 7000 ảnh của hơn 1000 tác giả từ 62 tỉnh, thành phố trong cả nước tham gia, thêm một lần nữa khẳng định sức hấp dẫn của Triển lãm; Trước tình hình biển Đông nóng lên do Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trái phép tại khu vực nằm sâu trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, việc bổ sung nội dung sáng tác về Hoàng Sa, Trường Sa và chủ quyền biển đảo Việt Nam vào chủ đề Tự do đã thể hiện được sự nhanh nhạy của Ban Tổ chức; Triển lãm được tổ chức ngoài trời, tại thành phố Đà Lạt - một thắng cảnh du lịch hấp dẫn của Tây Nguyên chắc chắn sẽ là một hoạt động nghệ thuật ý nghĩa thu hút khách tham quan du lịch trong và ngoài nước”.

Nhịp chiêng tương lai. Ảnh: Nguyễn Duy Thoan. HCB - Chủ đề Đại ngàn Tây Nguyên

NSNA Long Thành - Ủy viên HĐNT Hội NSNAVN, thành viên HĐNT: “Về tổ chức: Cuộc thi đã được tổ chức chu đáo, nghiêm túc, khách quan. Ban Tổ chức và các thành viên Hội đồng Nghệ thuật đã làm việc tích cực, đảm bảo thời gian, có tinh thần trách nhiệm cao; Về tác phẩm: Cũng giống như những năm trước, năm 2014 vẫn chưa có tác phẩm mang tính phát hiện mới với những bước đột phá trong ý tưởng, sự sáng tạo và nghệ thuật mà đa phần ý tưởng vẫn còn bị trùng lắp, đi theo lối mòn cũ, ít sáng tạo… Hy vọng trong các cuộc thi sắp tới sẽ có những tác phẩm mới hơn về phong cách, có ý tưởng sáng tạo và quan trọng là giữ được bản sắc dân tộc”.
NSNA Vũ Anh Tuấn - nghệ sỹ Nhiếp ảnh xuất sắc Hội NSNAVN, thành viên HĐNT: “Với số lượng gần 7.000 ảnh của hơn 1.000 tác giả khắp cả nước gửi dự thi, đây thực sự là thử thách đối với tôi. Đặt mình ở hai vị trí, từng là thí sinh của rất nhiều cuộc thi ảnh, đồng thời từng làm giám khảo trong nhiều triển lãm, nên tại Triển lãm lần này tôi cùng với tất cả các thành viên trong HĐNT đã làm việc với trách nhiệm cao nhất chọn lựa ra những tác phẩm tốt, có nội dung và chất lượng nghệ thuật cao để triển lãm, trao giải; Mặc dù kết quả khó có thể làm hài lòng tất cả, nhưng theo cảm nhận của cá nhân tôi thì những tác phẩm vào triển lãm lần này có chất lượng khá tốt. Những tác phẩm tại Triển lãm Ảnh nghệ thuật năm 2014 thực sự đã để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp”.

Triển lãm Ảnh nghệ thuật toàn quốc năm 2014 được trưng bày ngoài trời tại một địa điểm, không gian đẹp - Quảng trường Lâm Viên, thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng là một sự kiện văn hóa - nghệ thuật quan trọng trong Năm Du lịch Quốc gia 2014 - Tây Nguyên - Đà Lạt.
Ban Tổ chức hy vọng rằng, Triển lãm sẽ đem đến cho công chúng yêu nghệ thuật cơ hội thưởng thức những tác phẩm có chất lượng của nền nhiếp ảnh Việt Nam, là một sự kiện lớn, góp phần tạo nên diện mạo văn hóa nghệ thuật đa chiều cho Năm Du lịch quốc gia 2014 - Tây Nguyên - Đà Lạt; giúp công chúng có được những cảm nhận sâu sắc về con người, văn hóa, cuộc sống, cảnh quan của Tây Nguyên và đất nước Việt Nam; qua đó, góp phần quảng bá, tuyên truyền, giới thiệu, phát triển du lịch Việt Nam nói chung, vùng đất Tây Nguyên nói riêng.

C.T.H

(Bài đăng trên Tạp chí Mỹ thuật Nhiếp ảnh số tháng 11/2014)