Triển lãm Nhận diện và kết nối của họa sỹ Đặng Thị Khuê
22/10/2014Họa sỹ Đặng Thị Khuê sinh năm 1946, tốt nghiệp trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội năm 1976, nguyên Thường vụ, thường trực Hội Mỹ thuật Việt Nam 1978 - 1983. Thư ký Hội nghệ sĩ tạo hình Việt Nam (thời kỳ đổi mới) 1984 - 1989, Đại biểu Quốc hội khóa 7.
Là một họa sỹ có thâm niên và là người hoạt động nghệ thuật và xã hội rộng rãi, Đặng Thị Khuê sớm có những tác phẩm hội họa (chủ yếu là sơn dầu) về các đề tài chống Mỹ và đời sống xã hội, đồng thời cũng sáng tác nhiều tranh cổ động trong chiến tranh và xây dựng. Từ thập kỷ 80 bà dành nhiều thời gian nghiên cứu đời sống của các sắc tộc và ý tưởng về cội nguồn của con người, những vấn đề này đã được bà vẽ thành những tác phẩm hội họa sâu lắng phối hợp giữa hình thể con người bản nguyên và văn hóa. Nghệ thuật sắp đặt (Installation), một nghệ thuật mới được du nhập vào Việt Nam vào những năm 1990, cùng với Trình diễn (Peformance Art) và Video Art, nòng cốt của nghệ thuật Đương đại trên thế giới và Việt Nam. Tuy nhiên những thực nghiệm tạo hình tổng hợp của bà đã được thực hành từ nhiều năm trước trong hướng tìm về những phẩm chất đặc trưng của thẩm mỹ bản địa Việt Nam. Bà công bố triển lãm sắp đặt đầu tiên tại Mỹ năm 1998, triển lãm tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam 2003 và cùng năm tại Thụy Điển. Trưng bày tại Bảo tàng không gian văn hóa Mường năm 2007, tại Italya năm 2012, và một vài nơi khác. Con người trong gốc rễ của nó, với cái nhìn quá khứ, trăn trở hiện tại, sự kết nối thời gian và cộng đồng trở thành chủ đề chính của Sắp đặt Đặng Thị Khuê.
Cuộc triển lãm lần này mang tên Nhận diện và Kết nối, theo bà để minh chứng cho sự đồng đại của tư duy minh triết xưa với phát kiến hôm nay, nó còn là cách để nghệ thuật tìm đường đến công chúng, làm tròn chức năng gắn kết tâm hồn con người vĩnh viễn.
Nội dung triển lãm, bao gồm các tác phẩm:
- “Tri âm”
Một hoài cảm về Ca trù, lối diễn xướng của người Việt xưa. Tác giả dùng các đồ vật đàn đáy, trống, phách và bàn tay sắp đặt dưới hình thức ẩn dụ và siêu thực, tạo ra cái nhìn đồng đẳng phi thời gian về một nghệ thuật diễn xướng từng mê hoặc lòng người với thú chơi tao nhã.
- “Cá thể và cộng đồng”
Một bảng mầu ngũ sắc được thiết kế từ những tấm vải lụa mầu, từng được sử dụng trong nghi lễ tín ngưỡng dân gian. Người xem có thể tìm vào, bước ra trong không gian để ngỏ của tác phẩm.
- “Mẹ”
Tác giả dùng những bầu vú (bằng gỗ) sắp đặt theo tám cạnh với những đôi đũa, gợi mở về hình tượng người mẹ, người mang giữ sự sống, sự ra đi và trở lại của người phương Đông.
- “Dấu ấn”
Tác giả phục chế thu nhỏ các họa tiết và hình ảnh cổ xưa trên đồ vật và tranh dân gian, qua đó tìm về ký ức – những dấu ấn tâm hồn, định vị nhân cách qua nghệ thuật.
- “Cõi nhân gian”
Từ những chiếc thang tre, tác phẩm đề cập đến những mặt đối lập của cuộc sống – những nghịch lý có thật, ở đây nghệ sỹ chỉ là người gợi ý, công chúng tự mình tiếp cận với ẩn ý bên trong sự vật.
- “Ngôn ngữ”
Một góc nhỏ tái hiện không gian sống của người H’mong với những sản phẩm chế từ sợi lanh và những đôi bàn tay đang phơi, in hoa văn. Một sự thêu dệt tâm hồn và khâu nối thời gian.
- “Âm hưởng địa ngàn”
Văn hóa Tây nguyên được ẩn dụ qua những cây cột – cột Klao, cột Kut được tác giả chế tác theo cách hiểu riêng của mình. Vẻ kỳ bí, hoang dã, sự hiện diện của rừng để ngỏ cho người xem tiếp cận.
Với bẩy phần khác nhau trong triển lãm, nhưng chung nhất một suy tư về con người lúc nào cũng phải đối diện với chính mình và quá khứ mà chúng ta đang làm tổn thất, để không hiểu được mình bây giờ. Thông điệp của quá khứ hiện diện trên từng đường kim mũi chỉ của người H’mong, từng nét khắc của dân gian Việt Nam, từng âm hưởng của tiếng đàn tiếng hát ca trù. Nghệ thuật là một thứ khuyến dụ, nó không lặp lại cuộc sống, nó trước hết là suy tưởng của một cá nhân về văn hóa, có khả năng tạo ra sóng tiếp cận với con người.
Khai mạc 17h ngày 26/10/2014
Tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam - 66 Nguyễn Thái Học - Hà Nội
Triển lãm kéo dài từ ngày 26/10/2014 đến ngày 4/11/2014
Ban Tổ chức Triển lãm