“Lý Sơn, Đảo Tiên giữa biển đông” qua góc nhìn của NSNA Nguyễn Á

Cuối tháng 6/2019, tại  Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội), với mong muốn góp phần nhỏ vào việc nâng cao ý thức gìn giữ, tiếp tục phát huy những giá trị đối với mảnh đất tiền tiêu gắn liền với danh xưng mỹ miều “Đảo tiên giữa biển Đông” được hình thành từ các kiến tạo địa chất cách đây hàng chục triệu năm, Nghệ sỹ Nhiếp ảnh (NSNA) Nguyễn Á đã giới thiệu đến công chúng cuộc triển lãm ảnh đồng thời ra mắt công trình sách “Lý Sơn hôm nay”.

Đây cũng là cuộc triển lãm ảnh lần thứ 10 trong hành trình hơn 20 năm tác nghiệp không mệt mỏi của anh tạo ra một “phong cách ảnh Nguyễn Á” rất riêng…

Trái tim huyện đảo Lý Sơn

Chuyện biển, đất và người huyện đảo

Ông Nguyễn Quốc Việt - Chủ tịch UBND huyện đảo Lý Sơn vui mừng ghi nhận: “Để thực hiện cuộc triển lãm ảnh giàu giá trị “Lý Sơn hôm nay” tác giả Nguyễn Á hầu như đã trở thành công dân thực thụ của huyện đảo. Từ năm 2014, anh bám trụ “cùng ăn - cùng ở - cùng làm” với cư dân, được các ban ngành hỗ trợ, tạo những điều kiện tốt nhất để hoàn thành công việc… Bà con nơi đây đều nhận xét “Ảnh yêu nghề dữ lắm, lăn lê bò toài chụp ảnh dưới nắng hàng giờ liền, chẳng nề hà gì đâu…”

120 bức ảnh màu khổ (40x60cm) đầy ắp thông tin lại giàu tính nghệ thuật, ghi nhận về “Lý Sơn thời hiện đại” đã đem đến cho người xem thủ đô cảm giác thú vị như được đặt chân lên chuyến tàu khởi hành từ cảng Sa Kỳ tham gia hành trình du khảo về nguồn cùng tác giả.

Ống kính của Nguyễn Á dẫn người xem lần lượt tìm hiểu, khảo sát một huyện đảo được phê duyệt vào danh mục “Khu bảo tồn biển”, cách đất liền 15 hải lý nằm giữa biển Đông, chỉ rộng khoảng 10 km2 - trong đó đến 70% diện tích là đồi núi, bề mặt bờ biển cũng toàn đá và rạn san hô. Dân số khoảng 25.000 người (cao nhất trong 12 huyện đảo của cả nước) sống tập trung ở những con đường bao chạy dọc bờ kè biển hoặc dưới chân núi.

Bìa sách "Lý Sơn hôm nay"

Ở cái tuổi đang sung mãn về sức khỏe lẫn trí tuệ, quyết liệt thực hiện những điều mình tin là đúng và tốt cho xã hội, Nguyễn Á đã công phu đeo bám, kiên trì tiếp cận từng sự kiện ở nhiều góc máy, từ toàn cảnh bằng thiết bị bay không người lái (Flycam) đến trung cảnh hoặc áp sát cận cảnh hiện trường, giúp người xem dễ dàng hình dung và nắm tương đối đầy đủ lượng thông tin cần thiết ở cả 10 chủ đề: Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa; Danh lam thắng cảnh; Đua thuyền tứ linh; Tuần lễ văn hóa - du lịch lần nhất; Ngư nghiệp và hải vật; Lặn biển và san hô; Nông nghiệp; Đất và con người; Lực lượng vũ trang và Giao thông...

   Như ở Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa tổ chức tại đình làng An Vĩnh vào ngày 16 tháng 3 Âm lịch hàng năm, ống kính xoáy sâu miêu tả từng chi tiết: chuẩn bị các vật phẩm cho buổi tế lễ, bài vị của các vị thần cai quản biển cả, nghi thức thổi ốc U ra hiệu lệnh xuất quân, lễ thả thuyền câu và cúng hình nhân thế mạng cho người sống để cầu mong người đi được bình yên trở về…

Rạn san hô hàng trăm năm tuổi ở đảo Bé -Lý Sơn

Kỷ niệm khó quên của đôi du khách tại đảo Bé -Lý Sơn

Nơi chủ đề “Lặn biển và San hô”, nhà nhiếp ảnh Nguyễn Á dẫn du khách, đặc biệt là các bạn trẻ yêu thích khám phá thiên nhiên, chiêm ngưỡng Lý Sơn với một hệ sinh thái nhiệt đới sinh học đa dạng. Được gieo mình vào làn nước trong xanh như ngọc, thả hồn thư giãn giữa chốn thiên nhiên hoang sơ tuyệt đẹp sẽ là những trải nghiệm khó quên. Tại đảo Bé, bạn lại được ngắm nhìn các rạn san hô, rong biển, cỏ biển… nhiều mầu sắc và di sản địa chất với dấu tích dung nham núi lửa độc đáo nằm sâu dưới mặt biển mà chưa nơi nào có tại Việt Nam và hiếm có trên Thế giới.

Đi đến khu vực phía tây và phía đông bờ biển là các di tích lịch sử - văn hóa với nghệ thuật chạm khắc tinh xảo còn nguyên bản. Đấy là những đình, chùa, dinh, miếu, lăng tẩm, nhà nguyện… cổ kính. Chứa đựng bên trong là những đồ thờ như: hoành phi, câu đối được cẩn xà cừ có hàng mấy trăm năm tuổi. Nhiều di tích, thắng cảnh đã được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia như: chùa Hang (Thiên Khổng Thạch Tự); An Long Đình (xã An Hải); Âm Linh Tự và khu mộ lính Hoàng Sa (xã An Vĩnh)…

Cạnh những di tích vật thể, tác giả cũng không quên hệ thống văn hóa phi vật thể truyền thống, được lưu giữ nơi phong tục, tập quán, tín ngưỡng, lễ hội, văn học dân gian, văn hóa ẩm thực và một số nghề thủ công độc đáo… gửi gắm vào đó là tất cả tình yêu thương quý giá hơn bất kỳ thứ vật chất nào.

Tại triển lãm, Nhà sử học Dương Trung Quốc đã xúc động bày tỏ: “Các bức ảnh từ trước tới nay của Nguyễn Á luôn đưa ra những thông điệp hướng thiện và đặc biệt, ở cuốn sách này còn đề cao lòng yêu nước. Ở diễn đàn Quốc hội, tôi thường nhắc đừng bao giờ nói chúng ta đang bảo vệ toàn bộ chủ quyền lãnh thổ Việt Nam. Hãy nhớ có một phần lãnh thổ của tổ quốc vẫn còn bị nước ngoài chiếm đóng. Cuộc đấu tranh thu hồi và bảo vệ phần lãnh thổ ấy là lâu dài và gian khổ. Tất cả những gì Lý Sơn làm được hôm nay cũng nằm trong tiến trình ấy…”

Bến cảng Lý Sơn

Mối duyên giữa nhiếp ảnh và du lịch

 Có vượt qua hàng ngàn cây số đường với cả ba loại phương tiện: hàng không; đường bộ; đường thủy, đặt chân đến huyện đảo giữa cái nắng nóng hầm hập như đổ lửa mới cảm nhận được phần nào ý chí dấn thân và đầu tư kỳ công của NSNA Nguyễn Á dành cho “Lý Sơn hôm nay”. Ngoài giá trị rất rõ là ghi nhận được một bộ sử bằng ảnh sống động về diện mạo đổi mới, khẳng định được sức sống mãnh liệt của huyện đảo sau hơn 40 năm thống nhất đất nước. Sức hút của triển lãm và công trình sách ảnh còn mở ra mô hình kết hợp song hành giữa nhiếp ảnh và du lịch. Quảng bá du lịch qua tác động trực quan của hình ảnh, làm cho người xem thích thú đến ngỡ ngàng về vẻ đẹp hoang sơ của một vùng đất và mong muốn xếp ba lô lên đường khám phá “Lý Sơn, đảo tiên nằm giữa biển Đông” là một điểm son đáng ghi nhận. 

Mạnh mẽ và ấm áp, triển lãm ảnh và tuyển tập “Lý Sơn hôm nay” không chỉ là cẩm nang lưu giữ những “Tư liệu giá trị” mà còn trợ giúp thông tin, là lời mời gọi đặc biệt thiết thực đối với các nhà quản lý, nhà nghiên cứu hay cho bất kỳ ai mong muốn có được cái nhìn toàn diện về địa lý, kinh tế, xã hội… đang nuôi dưỡng ý định kết nối với huyện đảo bằng sự cởi mở và chân thành.

Nếu bạn chưa từng một lần đến với “Hòn đảo tiên nằm giữa biển Đông”  hiệu ứng thị giác lẫn tâm lý nơi các bức ảnh “Lý Sơn hôm nay” chắc chắn sẽ tạo ra những giá trị sống và năng lượng sáng tạo cuốn bạn vào thế giới nhiều tầng cảm xúc  tuy riêng mà rất chung của Nguyễn Á…

LXT (số 7, tháng 7/2019)