Hội thảo “Công tác giám định tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh - Thực trạng và giải pháp”

Sáng 18.7, tại Hà Nội, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm đã tổ chức hội thảo “Công tác giám định tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh - Thực trạng và giải pháp” nhằm khắc phục những trở ngại trong quá trình tổ chức hoạt động giám định tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh, đáp ứng nhu cầu của đời sống hiện nay.

Đây là hội thảo do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức, có sự tham dự của đại diện Cục Bản quyền tác giả, Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an, Trung tâm thẩm định tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh Việt Nam, lãnh đạo và đông đảo họa sĩ, nhiếp ảnh gia, hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam, nhà nghiên cứu mỹ thuật, nhiếp ảnh.

Toàn cảnh hội thảo “Công tác giám định tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh - Thực trạng và giải pháp” 

Theo ông Vi Kiến Thành - Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh, và Triển lãm, giám định tác phẩm mỹ thuật, tác phẩm nhiếp ảnh ở Việt Nam là công việc hoàn toàn mới, chưa có tiền lệ, chưa có kinh nghiệm, chưa có máy móc trang thiết bị kỹ thuật. “Tất cả chỉ là con số không, trong khi đời sống mỹ thuật, thị trường mỹ thuật trong nước đã bắt đầu phát triển, các hoạt động mua bán kinh doanh giao lưu, trao đổi tác phẩm mỹ thuật trong nước và nước ngoài đang ngày càng phát triển. Nhu cầu giám định tác phẩm của các nhà sưu tập, các bảo tàng, của người chơi tranh, mua tranh, ảnh, của người kinh doanh, mua bán tác phẩm mỹ thuật - nhiếp ảnh là nhu cầu có thật và đang diễn ra hàng ngày”.

Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh, và Triển lãm, ông Vi Kiến Thành phát biểu tại Hội thảo.

Đời sống mỹ thuật, thị trường mỹ thuật trong nước đã bắt đầu phát triển, giao lưu, trao đổi, các hoạt động mua bán kinh doanh tác phẩm mỹ thuật ở trong nước và nước ngoài ngày càng phát triển. Nhu cầu giám định tác phẩm của các nhà sưu tập, các bảo tàng, người chơi tranh, mua tranh, ảnh, người kinh doanh, mua bán tác phẩm mỹ thuạt – nhiếp ảnh là nhu cầu có thật và đang diễn ra hàng ngày. Mặc dù hiện nay, môi trường hoạt động của công tác giám định còn rất e dè, thiếu tin tưởng luôn thường trực trong tâm thức của nhiều người…

Công tác giám định tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh đang đứng trước 3 khó khăn lớn. Đó là thiếu các điều luật quy định về hoạt động giám định tác phẩm, nghệ thuật. Nếu có thì cũng rất sơ sài, chung chung, khó áp dụng. Tâm lý nghi ngờ, không ai chịu ai, ai cũng cho mình là giỏi, hiểu biết và không muốn công nhận khả năng của người khác, không công nhận “trọng tài” đang là suy nghĩ đề nặng trong nhiều người. 

Để làm các kiểm tra kỹ thuật, hiện nay phải hoàn toàn nhờ vào con người và máy móc của Viện khoa học hình sự - Bộ Công an. Đây là những trở ngại rất lớn, không thể khắc phục một sớm một chiều. Hội thảo là dịp để ban tổ chức lắng nghe các ý kiến đóng góp xây dựng, kinh nghiệm, hiểu biết, trải nghiệm đề giúp cho Trung tâm Giám định và Triển lãm tác phẩm Mỹ thuật, Nhiếp ảnh thuộc Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức hoạt động giám định tốt hơn, đáp ứng nhu cầu của đời sống mỹ thuật.

Theo ông Vi Kiến Thành - Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh, và Triển lãm, việc giám định tác phẩm mỹ thuật, tác phẩm nhiếp ảnh ở Việt Nam vẫn là "con số không".

Tuy nhiên, cũng theo ông Vi Kiến Thành, ở các nước có thị trường mỹ thuật, tức là có mua bán, kinh doanh tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh thì đều có các tổ chức, cá nhân làm công tác giám định tác phẩm, cấp giấy chứng nhận giám định tác phẩm để tác phẩm đó tham gia và hoạt động mua, bán đấu giá. Việt Nam là nước duy nhất trên thế giới mà công giám định tác phẩm mỹ thuật lại do cơ quan quản lý Nhà nước thực hiện. 

Trên thế giới, lĩnh vực giám định tác phẩm mỹ thuật đều là các đơn vị tổ chức phi chính phủ hoặc tư nhân. Không có nước nào mà công tác giám định tác phẩm lại do cơ quan Nhà nước thực hiện. Vì vậy, ông Thành thiết tha kêu gọi các tổ chức, cá nhân hãy nhiệt tình và mạnh dạn thành lập, tổ chức hoạt động giám định tác phẩm mỹ thuật để Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm sớm rút ra khỏi hoạt động này.

Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà nghiên cứu, các nghệ sĩ đã đánh giá những khó khăn trong công tác giám định tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh hiện nay. Trong đó, vấn đề lớn nhất là việc thiếu các điều luật quy định về hoạt động giám định tác phẩm nghệ thuật, nếu có thì cũng sơ sài, chung chung khó áp dụng. Bên cạnh đó, tâm lý nghi ngờ, không tin tưởng, không ai chịu ai đang là suy nghĩ đè nặng trong nhiều người. Các máy móc, trang thiết bị khoa học, kỹ thuật chuyên dụng để làm các kiểm tra kỹ thuật hiện phải hoàn toàn nhờ vào con người.

Bà Bùi Thị Thanh Mai, Phó giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đọc bài tham luận tại Hội thảo.

Từ những trở ngại và vướng mắc đó, các đại biểu đã tập trung đóng góp các ý kiến, kinh nghiệm, những trải nghiệm thực tế để giúp Trung tâm Giám định và Triển lãm tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh hoạt động tốt hơn. Phó giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, bà Bùi Thị Thanh Mai cho rằng, sự thành công của thị trường nghệ thuật phụ thuộc phần lớn vào niềm tin về tính xác thực của tác phẩm nghệ thuật. Vì vậy, việc xây dựng hồ sơ nghệ sĩ sẽ góp phần lớn vào công việc giám định các tác phẩm nghệ thuật. Với nhà lý luận, phê bình nhiếp ảnh Nguyễn Thành, người làm thẩm định nên thường xuyên theo dõi thị trường, hiểu biết đời sống của mỹ thuật và nhiếp ảnh, phải là người nghiên cứu chuyên sâu về nó. Và quan trọng hơn, cần có sự tuân thủ pháp luật của cả giới sáng tác và kinh doanh nghệ thuật; đạo đức, tự trọng của nghệ sĩ nữa…

Tin và ảnh: Linh Chi