Chất liệu gỗ của Emile Van Der Kruk trong Điêu khắc đương đại

Tại Wageningen, Hà lan, trong khuôn viên Bảo tàng Mỹ thuật tư nhân Het Depot, từ 1/6/2014 đến 25/1/2015, đã diễn ra cuộc trưng bày các tác phẩm điêu khắc đương đại của nhà điêu khắc Emile Van Der Kruk, rất ấn tượng… Nhìn các tác phẩm của Emile Van Der Kruk ta có thể hình dung ngay lập tức cách mà ông phát triển từ ý tưởng đến hình tượng. Ông không hề tạo ra các dấu ấn to tát, nhưng người xem hầu như luôn cảm nhận được từ các tác phẩm của ông hiệu quả của sự giản lược, tiết độ, không hào nhoáng. Emile Van Der Kruk làm việc chủ yếu với chất liệu gỗ, thường là gỗ bạch dương. Việc lựa chọn sáng tác với chất liệu gỗ đảm bảo rằng Van der Kruk chiếm một vị trí đặc biệt trên diễn đàn điêu khắc. Bởi vì gỗ không giống tất cả các vật liệu vốn có bề dầy lịch sử khắp châu Âu như đá granit hoặc đá cẩm thạch, cũng không phải là thủy tinh, thép hoặc đồng... Ông chọn chất liệu gỗ, có thể nói là khá kỳ quặc khi biết rằng gỗ có những giới hạn, nhưng ông cũng thừa nhận đó là một vật liệu sống động mà trên thực tế, trải qua quá trình làm việc với khối lượng gỗ khổng lồ, ông đã đúc rút được những kinhnghiệm độc đáo, khắc phục các hạn chế của chất liệu này. 

Tĩnh vật, gỗ, 170x100x20cm

Cây từ ngăn kéo, gỗ bạch dương, 100 x 90 x 20cm

 Dưới nước, gỗ bạch dương, 100x110x20cm

Tạo hình trên gỗ bằng cách sử dụng cưa xích, kết quả trông đợi không phải là sự sang trọng tinh tế như cách các nhà điêu khắc tạo hình trên đá cẩm thạch. Thay vào đó, việc đục, cắt, khắc vào gỗ với lưỡi cưa lớn chỉ mang lại hình khối cơ bản mà ngay cái nhìn đầu tiên khó lòng chấp nhận sự thô nhám. Bởi vậy, Van der Kruk xử lý bề mặt của vật liệu với sơn màu, như một ngoại lệ không có kết thúc, tạo nên sự vật thiên nhiên mang tính khái niệm. Trong sáng tác của ông, Van Der Kruk thường tạo một đoạn hình ảnh mà ông đã bị gây ấn tượng. Các hình ảnh này được diễn ra trong cùng bối cảnh, có thể không cùng mặt phẳng không gian, được áp dụng quy luật riêng và không gian riêng. Rất đa dạng, các bức tượng bằng gỗ thô ráp, mạnh mẽ của Emile Van Der Kruk ngay lập tức được nhận ra bởi hàng loạt nhát cưa, đục mộc mạc và ngay cả những nét phác bằng phấn trong quá trình sáng tạo. Lối thể hiện này tưởng chừng như khô cứng, nhưng khiến chúng ta ngạc nhiên bởi sự biểu hiệu tình cảm tinh tế, rất sâu sắc về tác động tâm lý của hình ảnh đối với người xem.Sự thể hiện kết hợp các nhân vật, động vật và cỏ cây hoa lá  dẫn chúng ta hình dung từ dữ liệu nguyên mẫu đến hình ảnh tượng trưng.

Cây và giường, gỗ bạch dương,100x130x 20cm

Chân dung tự họa của Emile Van Der Kruk

Tác giả Lê Thị Hiền, bên trái là tác phẩmCú nắm tay mạnh, gỗ sồi, H.305cm 

Cách làm của Van Der Kruk rất đơn giản, nhưng là cách mang lại hiệu quả thị giác chắc chắn về luật xa-gần, sáng-tối và màu sắc. Rất tinh tế, những lỗ hổng ngẫu nhiên dường như được đan cài vào bề mặt gồ ghề của tượng, cho phép người xem tự hoàn thiện hình ảnh với quan điểm riêng của mình, bằng cách kết hợp các vị trí quan sát và các góc nhìn khác nhau lên bề mặt gỗ.Chủ đề ông đề cập thường là đối tượng của cuộc sống nặng nhọc hàng ngày, những người tị nạn, các rạp xiếc... nơi mà khoảng cách giữa thực tế và tâm lý là rất rõ ràng. Đôi khi ông cũng đề cập tới những hình ảnh nam-nữ, niềm vui, sự bất lực, sức mạnh, sự hài hước...Về mặt kỹ thuật, ông không gặp khó khăn dù thời gian cắt, phác, đánh bóng hoặc mài chiếm đa phần khối lượng công việc. Bố cục tượng của Van der Kruk, dù dưới hình thức của một dáng dấp, một tĩnh vật hay một mặt bằng tràn hình ảnh...đều được ông ước lượng trước nó sẽ hiện diện như thế nào. Nó cũng được ghi nhận trong tâm trí của người xem, mang lại cho người xem sự đồng cảm mạnh mẽ, sự truyền tải rộng mở. Emile Van Der Kruk nói về công việc của mình như là “một sự bướng bỉnh”...là ” hình ảnh tượng trưng thông qua những nhát cưa đúng độ sẽ mang lại hiệu quả  kịch tính trong tác phẩm, khi mà nó phá vỡ ranh giới giữa bản thân với sự rắc rối phức tạp” Ông đã mang lại cho gỗ những nhân vật trần thế của mình…

L.T.H

(Bài đăng trên Tạp chí Mỹ thuật Nhiếp ảnh số tháng 9/2015)