CUỘC THI VÀ TRIỂN LÃM TRANH ĐỒ HỌA CÁC NƯỚC ASEAN LẦN THỨ II - VIỆT NAM 2016

Ngày 14/12/2016, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Lễ khai mạc và trao giải Cuộc thi “Triển lãm tranh đồ họa các nước ASEAN lần thứ II – Việt Nam 2016”. Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đã tới dự và cắt băng khai mạc buổi lễ.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam tham quan triển lãm. Ảnh: Thế Công

Đây là lần thứ II cuộc thi và triển lãm tranh đồ họa ASEAN được tổ chức tại Việt Nam. Triển lãm lần này là nơi gặp gỡ, giao lưu, trao đổi nghệ thuật giữa nghệ sỹ đồ họa các nước trong khu vực ASEAN, đồng thời giới thiệu đến công chúng yêu nghệ thuật những tác phẩm tranh đồ họa độc đáo, phong phú đa dạng cả về nội dung lẫn hình thức, kỹ thuật thể hiện.

Lễ cắt băng khai mạc và trao giải Cuộc thi “Triển lãm tranh đồ họa các nước ASEAN lần thứ II – Việt Nam 2016”. Ảnh: Phú Quý

Ban tổ chức đã nhận được 340 tác phẩm của 198 tác giả đến từ 10 nước thuộc ASEAN: Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan, Việt Nam. Hội đồng Nghệ thuật đã chọn ra 138 tác phẩm của 108 tác giả để trưng bày tại triển lãm. Trong đó có 11 tác phẩm xuất sắc được trao giải gồm: 1 giải Nhất, 2 giải Nhì, 3 giải Ba và 5 giải Khuyến khích.

Giải Nhất thuộc về tác giả Praween Piangchoompoo (Thái Lan) với tác phẩm Thẳm sâu tâm hồn-1. Việt Nam giành một giải Nhì thuộc về tác giả Nguyễn Khắc Hân với tác phẩm Công trình cho con và 2 giải Khuyến khích (tác giả Phùng Quang Đông với tác phẩm Chiều tàn và tác giả Lê Thị Thanh với tác phẩm Thực và ảo).

Praween Piangchompoo (Thái Lan), Thẳm sâu trong tâm hồn-1, Giải Nhất, khắc gỗ, 61x81cm.

Tạp chí Mỹ thuật và Nhiếp ảnh giới thiệu bài viết của PGS. TS. Họa sỹ đồ họa Nguyễn Nghĩa Phương (Phó trưởng Khoa Đồ họa, Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật ngành Đồ họa, Hội Mỹ thuật Việt Nam) đánh giá tổng quan về Triển lãm tranh đồ họa các nước ASEAN lần thứ II - Việt Nam 2016.

Chayan Pol-Asa (Thái Lan), Thợ săn tí hon, Giải Khuyến khích, in đá, 142x100cm.

April Ng Kiow Ngor (Singapore), Điểm cắt, Giải Ba, in lõm, 96x89cm.

Trong thế giới muôn màu, muôn vẻ của nghệ thuật thị giác do bàn tay con người sáng tạo nên, tranh in đồ họa là một loại hình vừa có truyền thống lịch sử lâu đời, vừa mang yếu tố đương đại mạnh mẽ. Tác phẩm tranh in được hình thành nhờ sự kết hợp tinh tế giữa nghệ thuật và kỹ thuật, thông qua quá trình chế bản và in ấn riêng biệt. Nó vừa thể hiện quá trình sáng tạo lý trí, vừa biểu hiện xúc cảm cá nhân cũng như sự ngẫu hứng nghệ thuật. Xét về lịch sử nghệ thuật thì sự ra đời của tranh in là hiện tượng đặc biệt, đó là kết quả của sự tổng hòa những thành tố căn bản nhất của văn minh nhân loại: công nghệ, thẩm mỹ và xã hội. Được thừa hưởng những thành tựu mới của khoa học công nghệ, với tính linh hoạt cao của mình, ngày nay tranh in đã trở thành một phương tiện hấp dẫn, đóng vai trò rõ rệt trong việc mở rộng thực hành nghệ thuật đương đại. Từ xưa đến nay, tranh in luôn được xem là phương tiện nghệ thuật mang nhiều tính dân chủ hơn cả bởi nó có thể đến được trực tiếp với nhiều người ở mọi tầng lớp hay khu vực địa lý, văn hóa khác nhau. Bên cạnh đó, với lợi thế gọn nhẹ về chất liệu, linh hoạt trong sáng tác và lưu chuyển tác phẩm, tranh in rất phù hợp với việc trao đổi, giao lưu chia sẻ giữa các nghệ sỹ trên thế giới. Chính vì những lẽ đó mà nghệ thuật tranh in đã được lựa chọn làm đối tượng chia sẻ tại Cuộc thi và Triển lãm Đồ họa các nước ASEAN Lần thứ II – Việt Nam 2016. Việc lựa chọn này còn nhằm tạo ra sự khác biệt so với Cuộc thi và Triển lãm Đồ họa các nước ASEAN Lần thứ nhất - Việt Nam 2012, khi đó cả hai hình thức chính của nghệ thuật đồ họa là tranh in và tranh vẽ ký họa, bút sắt đều được tham gia.

Nguyễn Khắc Hân (Việt Nam), Công trình cho con, Giải Nhì, khắc gỗ, 100x(69x71x69)cm.

Amorn Thongpayong (Thái Lan), Sót lại, Giải Nhì, khắc Mezzotint, 52x82cm.

Cuộc thi và Triển lãm Đồ họa các nước ASEAN lần thứ II này đã được tổ chức chuyên nghiệp và kỹ lưỡng hơn lần thứ nhất rất nhiều trong việc soạn thảo chương trình, thể lệ cuộc thi và truyền thông. Đặc biệt, Hội đồng nghệ thuật đã được mở rộng với sự tham gia không chỉ của của các nhà chuyên môn Việt Nam, mà có cả chuyên gia Thái Lan và Đài Loan (Trung Quốc) - những nơi đã có nhiều kinh nghiệm trong tổ chức các cuộc thi quốc tế về nghệ thuật đồ họa. Sự phát triển của Cuộc thi và Triển lãm Đồ họa các nước ASEAN năm 2016 còn thể hiện ở số lượng tác giả, tác phẩm gửi tới ban tổ chức vượt trội so với lần trước: 340 tác phẩm của 198 tác giả đến từ 10 nước trong cộng đồng ASEAN. Hội đồng Nghệ thuật đã chọn được 138 tác phẩm của 108 tác giả. Ở cuộc thi lần này, các tác phẩm chủ yếu được thể hiện bằng những phương pháp sáng tạo đang thịnh hành trong dòng chảy tranh in đương đại thế giới như in lõm, in nổi, in phẳng, in xuyên, in độc bản, in kỹ thuật số, in cảm quang. Song, điểm khác biệt chính ở đây nằm trong những trí tưởng tượng mạnh mẽ, tinh thần sáng tạo và cảm thức mang màu sắc Đông Nam Á rất riêng. Bên cạnh đó một số thử nghiệm đột phá rất đáng kể về chất liệu bản in như trường hợp in lõm trên gạch đất nung của tác giả Philippine và phương pháp in màu hiệu ứng 3D (khi xem tranh khán giả phải dùng kính 3D) của các nghệ sỹ đến từ Indonesia, Thái Lan. Việt Nam và Thái Lan có lượng tác phẩm tham gia nhiều hơn và kích thước tác phẩm cũng lớn nhất. Chất lượng kỹ thuật và nghệ thuật của các tác phẩm tham gia cuộc thi lần này tốt hơn lần trước. Những yếu tố nêu trên chứng tỏ rằng uy tín của cuộc thi đã được nâng tầm. Qua đó phản ánh Việt Nam đang có những bước đi tích cực nhằm xây dựng một sự kiện nghệ thuật đồ họa thường kỳ mang tầm khu vực và quốc tế.

 Amnat Kongwaree (Thái Lan), Những ám ảnh của sự khao khát, Giải Ba, in đá, 100x70cm

Cuộc thi và Triển lãm Đồ họa các nước ASEAN Lần thứ II - Việt Nam 2016 chứng kiến rằng, bằng những thủ pháp nghệ thuật đa dạng, ngôn ngữ nghệ thuật phong phú, các tác giả đồ họa ASEAN đã thể hiện một cách đa diện về văn hóa, mức độ phát triển tranh in của mỗi nước cả về mặt quan niệm thẩm mỹ lẫn kỹ thuật, công nghệ thể hiện tác phẩm. Tranh in của Thái Lan rất phong phú về chủ đề, hình tượng nghệ thuật ẩn chứa nhiều giá trị, sâu lắng về cảm xúc, tinh tế về kỹ thuật thể hiện, đa dạng về cách nhìn, vượt trội về nhiều mặt. Tranh in của Việt Nam có tiến bộ rõ rệt, tính chuyên nghiệp trong thể hiện tác phẩm được nâng cao; các kỹ thuật thể hiện cũng trở nên phong phú hơn khá nhiều. Tuy nhiên, nội dung phản ánh của tranh in Việt Nam còn chưa thực sự đa dạng, nhiều trường hợp mang rõ tính cổ động hoặc chỉ đơn thuần tái hiện những hình ảnh từ hiện thực, việc xây dựng hình tượng của tác phẩm chưa sâu sắc, ngôn ngữ và kỹ thuật tranh in còn đơn giản, mộc mạc. Các họa sỹ Indonesia và Philippine đóng góp những thể nghiệm mới trong sử dụng chất liệu và phương pháp in. Họa sỹ Malaysia, Singapore điêu luyện về kỹ thuật và phóng khoáng, hiện đại trong cách nhìn. Các tác giả Brunei, Campuchia, Lào, Myanmar có những tác phẩm tranh in chân thành về nội dung, giản dị về cách thể hiện, phản ánh khá xác thực rằng đây là những nền nghệ thuật tranh in đang trên chặng đường đầu của sự phát triển và hội nhập khu vực.

Phùng Quảng Đông (Việt Nam), Chiều tàn, Giải Khuyến khích, in kẽm, 40x100cm

Trong sự khác nhau về hình thức thể hiện, phong phú về ý tưởng và hình tượng nghệ thuật, tác phẩm tranh in của mỗi nước trong ASEAN đều phản ánh những suy tư cá nhân và cộng đồng về quê hương, đất nước và con người ở mỗi vùng, mỗi địa phương;  những trăn trở về bản sắc văn hóa riêng dưới tác động của xu thế hội nhập và hiện đại hóa, về mối xung đột giữa văn minh vật chất với văn hóa tinh thần, giữa thế giới tự nhiên đặc trưng Đông Nam Á và những gì thuộc thế giới nhân tạo mang tính toàn cầu. Điều đó chứng tỏ trong cộng đồng các quốc gia ASEAN, trong tâm thức của giới nghệ sỹ ASEAN có những vấn đề và mối quan tâm chung cần chia sẻ và giải quyết cùng nhau. Sự đa dạng về hình thức, những vấn đề chung và riêng của nghệ thuật, của văn hóa mỗi quốc gia ASEAN đã được bộc lộ khá rõ nét trong Cuộc thi và Triển lãm Đồ họa ASEAN Lần thứ II – Việt Nam 2016. Những chia sẻ nghệ thuật cởi mở, chân thành qua các tác phẩm tranh in tham gia cuộc thi và triển lãm này đã làm nên thành công cho sự kiện chung và cũng là những gì mà ban tổ chức hướng tới. Hy vọng rằng, giới họa sỹ tranh in ASEAN sẽ ngày càng gắn bó với nhau hơn nữa, tích cực chia sẻ với nhau hơn nữa thông qua các hình thức triển lãm, workshop để góp phần phát triển nghệ thuật của mỗi quốc gia và toàn khu vực nhằm tăng cường giao lưu hữu nghị, củng cố sự đoàn kết giữa các dân tộc trong cộng đồng ASEAN.

N.N.P