ĐIỂM TIN MỸ THUẬT VÀ NHIẾP ẢNH THẾ GIỚI TRONG TUẦN (TỪ NGÀY 19 ĐẾN 25/6/2016)

Câu chuyện của Nghệ thuật Hiện đại Pháp trong nửa đầu TK 20 đang được kể lại tại Bảo tàng Nghệ thuật Thành phố Oklahoma trong một triển lãm bom tấn, tử 18/6,  tới 18/9/2016. Triển lãm “Matisse trong thời đại mình: Những kiệt tác Nghệ thuật Hiện đại của Trung tâm Pompidou, Paris” gồm 100 tác phẩm bao gồm hơn 50 bức tranh, tượng và nhiều công trình trên giấy khác của Henri Matisse cùng những kiệt tác của các tên tuổi cùng thời với ông: Pablo Picasso, Juan Gris, Georges Braque, André Derain, Fernand Léger, Amedeo Modigliani, Joan Miró và Maurice de Vlaminck. Các tác phẩm của Matisse không chỉ phản ánh sự tương tác của tình bạn hữu/đồng nghiệp và những ảnh hưởng qua lại khác trong thế giới nghệ thuật thời đó, mà còn đặc biệt toát lên một “tinh thần thời đại”. Theo Tiến sĩ Michael J. Anderson, Giám tuyển triển lãm, “một trong những lý do Matisse được coi là người có vai trò vô cùng quan trọng [đối với lịch sử nghệ thuật] bởi nghệ thuật của ông đã tiến triển song song với sự phát triển của Nghệ thuật Hiện đại trong những năm đầu TK 20.”

 (Art Media Agency)

Henri Matisse, “Khoả thân nằm”. Khoảng 1907. Đồng. Trung tâm Pompidou, Paris. ©Pompidou Centre

Henri Matisse, “Cô gái Algeria”, 1909. Sơn dầu. Trung tâm Pompidou, Paris. ©Succession H. Matisse/ARS, NY

Triển lãm hồi cố toàn diện nhất các tác phẩm trong 25 năm sự nghiệp của Danny Lyon - nhiếp ảnh gia gạo cội, nhà làm phim, nhà văn Mỹ – diễn ra tại Bảo tàng Whitney, New York, từ 17/6 đến 25/9/2016. Cuộc triển lãm tiên đề “Danny Lyon: Thông điệp gửi tới tương lai” tập hợp khoảng 175 hình ảnh ghi nhận những thành tựu của một nhà làm phim và một nhiếp ảnh gia tên tuổi. Đi đầu trong phong trào nhiếp ảnh đường phố Mỹ thập niên 1960, Lyon đã khẳng định tài năng của mình qua những bức ảnh vừa thân tình, vừa giàu chất sáng tạo. Với khả năng chộp bắt vẻ đẹp của thực tại trong chớp mắt, ông đã ghi lại những khung cảnh ‘quen mà lạ’ của đời sống Mỹ trong những năm tháng đầy biến động. Lối tiếp cận chủ thể của ông rất khác với lối chụp ảnh tài liệu truyền thống. Trong sự nghiệp nhiếp ảnh, ông có những tác phẩm mang tính biểu tượng của cả một thời đại – chúng không chỉ ‘ghi hình’ thời đại mà còn góp phần ‘định hình’ chính nó.

New York

Danny Lyon, “Leslie, ở Thị trấn Knoxville”, 1967. Viện Nghệ thuật Chicago ©Danny Lyon

Danny Lyon, “Quận Maricopa, Arizona”, 1977. Sưu tập của tác giả. ©Danny Lyon

Một tác phẩm sắp đặt hoành tráng của nghệ sĩ Julius Popp đang hiện diện tại Bảo tàng Ludwig, Budapest. Julius Popp có uy tín quốc tế rộng rãi với những khám phá các ranh giới giữa nghệ thuật và khoa học. Tác phẩm sắp đặt “Bit.Fall” của ông (từng có mặt tại Thế vận hội Olympic London và MoMA, New York) là một thác nước rộng 8 mét tuyệt đẹp với các con chữ lớn xuất hiện và biến mất liên tục – một sự kết hợp tài hoa của chất liệu mới cùng thuật toán máy tính do các nhà khoa học Hungary phối hợp chế tác. Tác phẩm hiện đang ngự trị tại khu quảng trường trước cổng Bảo tàng Ludwig và sẽ có mặt ở đây đến cuối tháng 7/2016. Julius Popp sinh năm 1973 tại Nuremberg, Đức; hiện sống và làm việc trong lĩnh vực media art ở Leipzig, Đức.

(Art Daily)

Julius Popp bên tác phẩm sắp đặt “Bit.Fall” ©Ludwig Museum

Tại Bảo tàng Chân dung Quốc gia Scotland, từ 18/6 đến 2/10/2016 điễn ra triển lãm ảnh của những tác giả lọt vào vòng chung kết Giải thưởng nhiếp ảnh Chân dung Taylor Wessing năm 2015. Giải thưởng nhiếp ảnh này là một trong những cuộc thi ảnh hàng đầu thế giới nhằm tôn vinh và thúc đẩy sự phát triển lĩnh vực nhiếp ảnh chân dung đương đại của thế giới (giải nhất trị giá 12.000 bảng Anh). Những hình ảnh được lựa chọn vào chung kết năm 2015 (trao giải tháng 10/2015) là những tác phẩm có chất lượng nhất, khám phá những cách tiếp cận truyền thống và đương đại trong thể loại chụp ảnh chân dung, thể hiện được cả tính cách, tâm trạng và địa điểm sinh sống của chủ thể. Bên cạnh các tác phẩm của những người lọt vào chung kết, một triển lãm kèm theo dành riêng cho một khách mời/tác giả nổi tiếng quốc tế. Khách mời tại triển lãm lần này là nhiếp ảnh gia Pieter Hugo, Nam Phi, người trước đây đã từng đoạt giải thưởng này. 

Ivor Prickett, “Amira và các con”, 2014. ©Ivor Prickett/UNHCR/Panos Pictures

Tereza Červeňová, “Yngvild”, 2014 © Tereza Červeňová

Nghệ sĩ Thụy Sĩ Milo Moire bị bắt giữ khi đang thực hiện tác phẩm trình diễn “Hộp Gương” tại London ngày 24/6/2016. Để thực hiện tác phẩm trình diễn này, Milo Moire đeo trên người một chiếc hộp tráng gương khá to, có thể che kín từng khu vực nhạy cảm trên cơ thể để trần của mình, sau đó dùng loa phóng thanh mời gọi người qua đường tương tác với tác phẩm bằng cách cho tay vào trong hộp để chạm vào cơ thể cô trong 30 giây. Cảnh sát đã dừng tác phẩm ngay sau khi nữ nghệ sĩ bắt đầu thực hiện tại Quảng trường Trafalgar, và tạm giam tác giả trong 24 giờ. “Tôi đứng đây ngày hôm nay để thể hiện nữ quyền và tình dục tự quyết”, nữ nghệ sĩ nói như vậy trước công chúng trong suốt thời gian trình diễn. Moire từng thực hiện tác phẩm trình diễn này tại một số thành phố châu Âu, bao gồm Amsterdam và Dusseldorf. Sau khi được thả, cô nói khi trình diễn “Hộp Gương” tại thành phố Amsterdam tự do hơn, cảnh sát Hà Lan chỉ phàn nàn là loa của cô “phát ra âm thanh quá lớn”.

(Art Forum)

Milo Moire trình diễn “Hộp Gương” tại Quảng trường Trafalgar ngày 24/6/2016. ©Peter Palm, với sự đồng ý của nghệ sĩ

Tác phẩm “Cầu phao” - giấc mơ của Christo Javacheff và Jeanne-Claude, vợ ông (người đã qua đời năm 2009) - đã chính thức chào đời từ ngày 18/6. Đây là tác phẩm ngoài trời đầu tiên của họ kể từ năm 2005, kết nối hai hòn đảo nhỏ trong hồ Iseo ở Bắc Italia với bờ. Công trình gồm 200.000 khối poly-ethylene chịu lực kết nối với nhau và được phủ lên lên 100.000 m2 vải bạt màu vàng, tạo thành con đường đi trên mặt nước dài 3 km. Christo và cộng sự mất 20 tháng trời để dựng tác phẩm này ngoài thực địa. Dự án tốn khoảng 16,8 triệu USD, dự kiến mở cửa miễn phí 24/24 giờcho công chúng cho tới hết ngày 3/7. Tuy nhiên, ban đầu, công trình chỉ có kế hoạch đón khoảng 40.000 đến 45.000 lượt du khách/ngày, nhưng mới sau 5 ngày đầu mở cửa, ‘Cầu phao’ đã phải oằn mình cõng hơn 350.000 lượt du khách tung tăng trên lưng nó, khiến ban tổ chức buộc phải hạn chế số lượng khách ‘tra tấn tác phẩm’ bằng cách tạm đóng cửa từ 12 giờ đêm tới 6 giờ sáng với lý do ‘trung tu và làm vệ sinh hàng ngày’.

(New York Times)

Du khách nườm nượp du ngoạn trên “Cầu phao” của Christo trong mấy ngày đầu khai trương. ©Marco Bertorello/AFP-Getty Images

Tại cuộc họp báo ngày 16/6/2016, Christo Vladimirov Javacheff giới thiệu tác phẩm sắp đặt “Cầu phao” mà ông và người vợ quá cố Jeanne-Claude đã đề xuất từ cách đây hàng chục năm. ©Filippo Monteforte/AFP

Không gian nghệ thuật đương đại Bank Gallery tại Thượng Hải là tổ chức văn hóa mới nhất được tống trát mời ra khỏi một tòa nhà thuộc sở hữu nhà nước. Gallery này bị buộc phải di dời khỏi đây vào ngày 19/6/2016 theo quy định cấm sử dụng tài sản nhà nước cho tổ chức tư nhân thuê – một biện pháp chống tham nhũng của chính quyền Trung Quốc trong những năm gần đây. Năm ngoái, James Cohen Gallery cũng đã phải đóng cửa cơ ngơi của mình tại Thượng Hải theo quy định này. Bank Gallery từng tổ chức hơn 90 triển lãm có tiếng vang của các nghệ sĩ nổi tiếng của Trung Quốc và quốc tế như Xu Bing, Zhang Enli, Double Fly, Isaac Julien, Paul McCarthy, Chen Tianzhuo, Ai Weiwei, và Geng Yini. Người phụ trách gallery khẳng định: “chúng tôi đang săn lùng ráo riết một không gian mới, và nơi đó sẽ vẫn là một không gian nghệ thuật phá cách và chống lại sự hào nhoáng.”

 (Art Newspaper)

Marina Abramovic đứng trước cửa gallery trong một lần tới thăm Bank Gallery. ©Bank Gallery 

Một tác phẩm của Constantin Brancusi đang trưng bày tại Ngân hàng Quốc gia Romani ở thủ đô Bucharest trong chiến dịch gây quỹ để mua tác phẩm điêu khắc quý giá này từ chủ sở hữu. Pho tượng “Trí khôn của trái đất” này hiện thuộc sở hữu của Paula Romascu Ionescu và Alina Serbanescu, hậu duệ của Gheorghe Romascu (bạn của Brancusi) – người mua nó vào năm 1911. Cao 20 inch, chất liệu đá vôi, chế tác khoảng 1907 – 1908, pho tượng đang chào bán 12,3 triệu USD. Đây là một trong số ít các tác phẩm của Brancusi còn ở quê nhà. Chính phủ Rumani cam kết chi khoảng 5,6 triệu USD, phần còn lại huy động từ các nhà hảo tâm qua một chiến dịch gây quỹ kéo dài tới 30/9/2016. Năm 1903 Brancusi di cư sang Pháp sinh sống và lập nghiệp, nhưng khi ông muốn tặng tất cả các tác phẩm của mình cho đất nước Romania vào năm 1951, thì chính quyền Gheorghe Gheorghiu-Dej lúc đó lại từ chối. Chính phủ Rumani hiện nay cũng đang nỗ lực tìm cách chuyển hài cốt của Brancusi từ Paris về lại cố hương.

(The Guardian)

Constantin Brâncuşi, “Trí khôn của Trái đất”, khoảng 1907-1908 ©Vadim Ghirda/AP 

Những cuộc đấu giá nghệ thuật đương đại sắp tới tại London sẽ bị ảnh hưởng tiệu cực sau cuộc trưng cầu dân ý ngày 23/6/2016 của Vương quốc Anh mở đường cho việc rời khỏi Liên minh châu Âu. Đồng bảng Anh đang rớt giá mạnh, tạo ra một bầu không khí bất ổn trầm trọng. Mặc dù quá trình rời khỏi E.U. kéo dài hai năm, sự sụt giảm giá trị đồng bảng Anh cùng với thông báo sẽ sớm từ chức của Thủ tướng David Cameron đã tác động tức khắc tới thị trường, mà trước mắt là những cuộc đấu giá về nghệ thuật đương đại vào tuần tới tại Christie và Sotheby's ở London. Sự mất giá nhanh chóng của đồng bảng Anh có thể khiến người mua sử dụng đồng đôla và euro cảm thấy dễ chịu hơn nhờ sức mua mạnh thêm, tuy nhiên, với các món đồ bán ra có giá không cao lắm trong các cuộc đấu giá vào tuần tới và bầu không khí hoang mang, một kịch bản thị trường nghệ thuật lao dốc là có thể hiểu được, thậm chí gây sốc.

 (New York Times)

Một tác phẩm điêu khắc của Yves Klein sắp được đấu giá tại phiên “Nghệ thuật Hậu chiến và Đương đại” của nhà Christie’s vào ngày 29/6 với giá dự kiến là 2,5 triệu đến 3,5 triệu bảng. ©Christie’s  

Nghệ thuật châu Phi tiếp tục lên ngôi trên thị trường châu Âu khi nhà Sotheby’s thông báo, vào ngày 20/6, rằng họ đã khởi động kế hoạch bán đấu giá nghệ thuật hiện đại và đương đại châu Phi tại London vào năm 2017. Nhà đấu giá này đã mời Hannah O'Leary, trước đây là người đứng đầu bộ phận nghệ thuật hiện đại và đương đại châu Phi của nhà đấu giá Bonhams, về để xây dựng phân ban mới chuyên về nghệ thuật châu Phi. Theo O'Leary, các cuộc đấu giá năm tới của Sotheby’s sẽ “tạo ra một thị trường chưa từng có cho nghệ thuật hiện đại và đương đại châu Phi, bởi tiềm năng rất lớn của mảng thị trường này vẫn chưa được khai thác”. Cho đến bây giờ, Bonhams vẫn là nhà đấu giá lớn duy nhất ở phương Tây có những phiên bán hàng dành riêng cho nghệ thuật châu Phi hiện đại và đương đại. Năm ngoái, nhà Bonhams đã tổ chức phiên bán hàng duy nhất vào tháng 10 dành riêng cho nghệ thuật đương đại châu Phi. Tháng 5 vừa rồi, nhà Bonhams cũng có phiên bán tập trung vào nghệ thuật châu Phi hiện đại, và tháng 10 tới đây, nhà Bonhams có kế hoạch tổ chức một phiên đấu giá nghệ thuật hiện đại châu Phi nữa.

(Art Newspaper)

Hannah O’Leary ©Sotheby’s

Hàm Phong (Tổng hợp và lược dịch)