Tại Đức, nụ cười của Mona Lisa đã được giải mã – bằng chứng khoa học cho thấy nàng thực sự đã hạnh phúc khi làm mẫu cho Vinci vẽ. Là đối tượng của nhiều thế kỷ kiểm tra và tranh luận, nụ cười nổi tiếng của Mona Lisa thường được miêu tả là mơ hồ. Bức chân dung - theo nhiều người - dường như chỉ có vẻ mỉm cười ngọt ngào lúc thoạt nhìn, song càng nhìn người xem càng thấy có vẻ gì đó hơi diễu nhại hoặc buồn bã. Trong một cuộc nghiên cứu gần đây của Đại học Freiburg ở Đức, các chuyên gia thần kinh học đã nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến tín hiệu thị giác qua biểu hiện trên khuôn mặt, và kết quả cho thấy: Mona Lisas thực sự hạnh phúc chứ không hề có biểu hiện gì buồn bã cả. Với các hình ảnh của khoé môi được xử lý lại (‘buồn hơn’ hay ‘vui hơn’) từ tranh gốc, 97% người tham gia thí nghiệm đã khẳng định Mona Lisa ‘có đôi lúc thoáng đăm chiêu, song thực sự là vui vẻ và hạnh phúc”.

 (Art Daily)

 

 

Leonardo da Vinci, Mona Lisa, 1503-1506, Bảo tàng Louvre, Paris.

 

 

Tại Maastricht, Hà Lan, những kết quả ban đầu của Hội chợ nghệ thuật TEFAF Maastricht 2017 – với 275 đại lý đến từ 60 quốc gia - đã cho thấy thị trường nghệ thuật đang phục hồi và sôi động trở lại. Hơn 10.000 nhà sưu tập và đại diện các bộ sưu tập đã đến Hội chợ ngay trong ngày xem trước, ngày 9/3, và mua rất nhiều các tác phẩm có trị giá từ vài trăm ngàn đô cho tới gần 2 triệu đô. Ngoài ra, hơn 7.000 khách đã tham dự ngày khai mạc, 10/3. TEFAF Maastricht kéo dài đến hết chủ nhật 19/3/2017. Bên cạnh đó, đã có 300 đại biểu tham dự Hội thảo về Nghệ thuật TEFAF vào ngày 10/3, tại đó Giáo sư Rachel Pownall đã trình bày Báo cáo Thị trường Nghệ thuật TEFAF năm 2017. Sau báo cáo, một cuộc thảo luận xoay quanh chủ đề về các nhân tố lịch sử và thị trường xác định nên giá trị của một tác phẩm nghệ thuật.

 (Artnews)

 

 

 

 

TEFAF Maastricht 2017 – một số gian hàng và tác phẩm. ©TEFAF.

 

Tại Rome, Ý, phòng tranh nổi tiếng Ottocento Art Gallery hiện đang trưng bày một bức chân dung quý hiếm của Giorgio de Chirico nhan đề “Tắm (Chân dung Isa)”. Tác phẩm này, sáng tác năm 1931, được danh hoạ vẽ như một tặng phẩm dành cho người vợ thứ hai, Isabella Pakszwer - một nghệ sĩ tị nạn gốc Nga, hoạt động trong một studio thời trang nổi tiếng ở Paris đầu thập niên 1930. Cũng trong năm 1931, De Chirico đã bày tác phẩm này tại Venice Biennale XVIII, trong gian dành cho các nghệ sỹ Ý định cư ở Paris. Bức tranh này là một tác phẩm trong loạt tranh nude Chirico vẽ cảnh biển và những người mẫu, cho thấy sự ngưỡng mộ của Chirico danh cho Pierre-August Renoir. Loạt tranh giai đoạn này cho thấy bậc thầy của Metafisica đã bắt chước màu sắc và lối đi bút của Renoir một cách kỹ lưỡng. Ông cũng có một bức tranh khác vẽ năm 1945 tiêu đề "Những người tắm (với khăn tắm màu đỏ)” trong đó cũng có nhân vật ngồi như trong bức tranh này. Isabella là hình tượng xuất hiện thường xuyên trong tranh của Chirico.

 (Art Daily)

 

 

Giorgio de Chirico, Tắm (Chân dung Isa). 1931. Sơn dầu trên gỗ dán. ©Ottocento Art Gallery.

 

Giorgio de Chirico, Tắm (với khăn tắm mà đỏ. Sơn dầu trên trên toan. ©Fondazione Giorgio e Isa de Chirico, Roma.

 

 

Tại Amsterdam, Hà Lan, từ 11/3 đến 4/6/2017, Bảo tàng nhiếp ảnh Huis Marseille mở triển lãm hồi cố đầu tiên của nhiếp ảnh gia người Mỹ Jeff Cowen. Trong thời đại mà thế giới nói chung hay nhiếp ảnh nói riêng, bị chi phối bởi kỹ thuật số, tác phẩm của Jeff Cowen có một vị trí đặc biệt. Trong phương pháp tiếp cận của Cowen, tính tạm thời và tính phi thường của nhiếp ảnh đối nghịch hoàn toàn với tính bất tử và tính khả biến của hội hoạ. Khía cạnh hiện đại trong tác phẩm của ông chính là quá trình chụp và xử lý ảnh nhằm biến đổi đối tượng thành một cái gì đó sâu sắc. Những lớp lang được Cowen thêm vào làm mờ đi ý nghĩa ban đầu của chủ đề, làm mềm đường nét của chúng và ảnh hưởng đến sự biến đổi của hình tượng. Có thể nói Jeff Cowen là công dân thế giới. Sinh ra (năm 1966) và lớn lên ở New York, học nhiếp ảnh tại New York và Nhật Bản. Chuyển đến Paris từ 2001, và từ năm 2007 ông đã sống và làm việc tại Berlin.

 

 

 

 

Một số tác phẩm của Jeff Cowen tại triển lãm © Jeff Cowen.

 

 

Tại Los Angeles, Hoa Kỳ, từ 11/3 đến 22/4, phòng tranh Kopeikin Gallery giới thiệu triển lãm “Women” của Rebecca Bird, cũng là triển lãm cá nhân lần thứ tư của nữ hoạ sĩ tại phòng tranh này. Triển lãm trưng bày các bức tranh khổ lớn, mô tả hình ảnh các phụ nữ thuộc nhiều thế hệ. Với lối kết hợp ẩn dụ, tác phẩm của Bird luôn là cuộc đối thoại giữa nữ tính và hành vi. Tác phẩm của Bird miêu tả những khoảnh khắc mang tính trần tục và những nhân vật mơ hồ. Rebecca Bird (sinh năm 1972 ở Lynnwood) sống và làm việc tại Brooklyn. Những bức tranh rất chi tiết của cô khám phá những giao điểm của bộ nhớ, cá nhân và tập thể, chủ quan và các trạng thái nội tâm, có sự kết hợp với thủ công mỹ nghệ và tranh lịch sử. Cô thường sử dụng ảnh tài liệu làm chất liệu nguồn để bộc lộ những ý niệm về lịch sử đã được mã hoá trong hình ảnh. Tác phẩm của Bird đã được trưng bày trên toàn quốc và trên toàn thế giới và nằm trong các bộ sưu tập cá nhân và công cộng, bao gồm bộ sưu tập của Microsoft và Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại, New York.

 (Art Daily)

 

 

Giới, 2016 ©Rebecca Bird.

 

Những người Mỹ, 2017. ©Rebecca Bird.

 

Rebecca Bird tại Kopeikin Gallery. ©Rebecca Bird.

 

 

Tại Johannesburg, Nam Phi, trong tháng 3/2017, một loạt các gallery hàng đầu tại thủ đô tổ chức các triển lãm vinh danh nữ nghệ sĩ đồng quê 81 tuổi Esther Mahlangu. Dù các tác phẩm đa sắc của bà được trưng bày tại nhiều phòng trưng bày trên khắp thế giới, hiện tại bà vẫn sống tại ngôi làng nhỏ bụi bặm trong tỉnh Mpumalanga ở miền đông Nam Phi, quyết tâm giữ gìn văn hoá của người dân tộc Ndebele. Thật phi thường, bà đã giành được danh tiếng quốc tế với các họa tiết Ndebele ngay trong thời điểm nghệ thuật ở quê hương bà lại chú mục vào các phong cách đương đại. Chỉ với bút vẽ là chiếc lông gà, cụ bà Mahlangu đã vẽ lên các tấm bạt hay mảnh gỗ trước khi chuyển sang vẽ lên những chiếc xe hơi hạng sang, những chai rượu đắt tiền, ván trượt và giày dép. Bà từng có những triển lãm  vang dội tại Trung tâm Georges Pompidou ở Paris, tại Biennale Lyon, Pháp và Bảo tàng Anh quốc ở London. Nam Phi đã không nhanh chóng nhận ra tài năng của Mahlangu, tuy nhiên, tới năm 2006, bà đã được trao một giải thưởng của Tổng thống.

 (AFP)

 

 

Nữ hoạ sĩ 81 tuổi Esther Mahlangu đang quét sân trong ngôi nhà được trang trí các hoạ tiết của bà. ©AFP.

 

Nữ hoạ sĩ Esther Mahlangu trong ngôi nhà của mình. ©AFP.

 

 

Chiếc xe BMW do Esther Mahlangu vẽ vỏ đã được trưng bày tại nhiều triển lãm lớn trên thế giới. ©AFP.

 

 

Tại Barcelona, Tây Ban Nha, từ17/3 đến 25/7/2017, Bảo tàng Picasso mở triển lãm lớn chuyên đề tranh chân dung của nhà danh hoạ. Với tiêu đề “Chân dung”, triển lãm nhấn mạnh tầm quan trọng của mảng chân dung trong sự nghiệp của Picasso. Tập hợp hơn 80 tác phẩm từ các bộ sưu tập công và tư nhân, triển lãm cho thấy nhiều kỹ thuật và phong cách khác nhau đã được Picasso áp dụng vào tranh chân dung, cho phép du khách khám phá cách Picasso xác định các thông số thiết lập nên một bức chân dung, cũng như những nét châm biếm mà ông thường thể hiện. Không giống những hoạ sĩ vẽ ‘tranh châm biếm’ chuyên nghiệp thường tập trung vào các nhân vật của công chúng, chủ thể của Picasso hầu như luôn là bạn bè, người thân, ví dụ như Dora Maar, Guillaume Apollinaire, Jean Cocteau, Nusch Éluard, Françoise Gilot, Max Jacob, Lee Miller, Fernande Olivier, Jacqueline Roque, Olga Khokhlova, Jaume Sabartés, Erik Satie, Igor Stravinsky, Miguel Utrillo và Marie -Thérèse Walter, cùng nhiều người khác. Do đó, Picasso cảm thấy hoàn toàn thoải mái khi miêu tả các chủ thể theo ý mình, vừa hài hước, vừa tinh tế.

(The Art Newspaper)

 

Pablo Picasso, Maya trong bộ quần áo lính thuỷ, 1938. ©Musee Picasso

 

Pablo Picasso, Chân dung Lee Miller, 1937.  ©Musee Picasso.

 

 

Tại New Yorrk, Hoa Kỳ, từ ngà 16/3 đến 28/4/2017, phòng tranh nổi tiếng Anders Wahlstedt Fine Art mở triển lãm các tác phẩm chọn lọc của Frank Stella. Đây là các tác phẩm do Frank Stella chọn lựa từ bộ tranh Imaginary Places (“Các địa danh tưởng tượng” ) nổi tiếng của ông, được sáng tác trong vòng 4 năm. Với  cùng phong cách baroque, các sáng tác năng động và có vẻ hỗn độn này đã được Stella thực hiện bằng ‘toàn bộ khả năng ấn loát phi thường’ của ông - bao gồm các kỹ thuật khắc, aquatint, mezzotint, in thạch bản và in lụa. Sinh ra ở Malden, Massachusetts, năm 1936, hiện sống và làm việc New York, Frank Stella gần như ‘không có đối thủ’ về sự đa dạng cũng như phẩm chất nghệ thuật trong hơn sáu thập kỷ qua. Sau khi tốt nghiệp Princeton vào năm 1958, Stella chuyển đến New York, nơi tác phẩm của ông nhanh chóng giành được sự ca ngợi của giới phê bình. Kể từ lần triển lãm đầu tiên của ông tại Phòng trưng bày Leo Castelli nổi tiếng vào năm 1960, Stella đã có rất nhiều triển lãm khắp Hoa Kỳ và ở nước ngoài. Năm 1970, Frank Stella trở thành nghệ sỹ trẻ nhất có triển lãm hồi cố tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại, New York. Tác phẩm của Stella có trong bộ sưu tập vĩnh viễn của nhiều  bảo tàng, tổ chức văn hoá, và các bộ sưu tập cá nhân lớn trên thế giới.

(Artnet)

 

 

 

 

Một số tác phẩm của Frank Stella tại triển lãm. ©Frank Stella.

 

 

Tại Paris, Pháp, các chuyên gia đấu giá đã phát hiện một kiệt tác Rodin ‘biệt tăm’ 130 năm qua. Ngày 30 tháng 5 tới đây, nhà đấu giá Artcurial sẽ tổ chức đấu giá pho tượng “Andromède”, một tác phẩm điêu khắc bằng đá cẩm thạch hiếm có của Rodin với giá bán ước tính khoảng 800.000 – 1.200.000 euro. Pho tượng có lịch sử rất thú vị. Năm 1888, nhà ngoại giao Chile, Carlos Morla Vicuña thuê Rodin tạc một bức tượng để tặng người vợ trẻ Luisa. Cùng năm đó, tác phẩm được trưng bày tại Triển lãm Nghệ thuật Quốc gia hàng năm ở Paris (Salon), và chính phủ Pháp đã đề nghị mua lại pho tượng để bày trong bảo tàng Musée du Luxembourg. Carlos Morla Vicuña đồng ý bán nó như một cử chỉ hữu nghị (hiện nay, bức tượng đang bày tại Musée d'Orsay). Để cảm ơn cử chỉ tốt bụng của họ, August Rodin đã tặng hai vợ chồng nhà ngoại giao pho tượng “Andromède (1887) – khoả thân nữ trên đá cẩm thạch trắng. Vào những năm 1930, Georges Grappe, người bảo trợ đầu tiên của bảo tàng Musée Rodin, đã cho rằng tác phẩm điêu khắc này chắc chắn vẫn còn trong nhà Morla, nhưng sau đó, không ai đề cập đến nó nữa – cho đến đầu năm 2017. Pho tượng này còn có 3 phiên bản khác, hiện ngụ tại những bảo tàng lớn như Bảo tàng Rodin ở Philadelphia, Musée Rodin ở Paris và Museo Nacional de Bellas Artes ở Buenos Aires. Các chuyên gia đánh giá phiên bản sắp đấu giá tháng 5 này là bản hoàn hảo nhất. Chắc chắn cuộc đấu giá sắp tới sẽ rất nảy lửa.

 (Art Daily)

 

 

Rodin, “Andromède” (1887). Cẩm thạch trắng. ©Artcurial.

 

 

Rodin, “Chân dung Madame Vicuna” (1888). Cẩm thạch trắng. ©Bảo tàng Orsay, Paris.

 

 

Tại Vienna, Áo, cơ quan cảnh sát phòng chống tội phạm nghệ thuật vừa mới thông báo họ đã thu hồi được 67 tác phẩm bị đánh cắp có tổng trị giá 2,6 triệu đô. Năm 2014, kẻ trộm đã cuỗm đi 71 tác phẩm giá trị từ một bộ sưu tập tư nhân ở Vienna, trong đó có nhiều tranh của các hoạ sĩ Biểu hiện Áo tên tuổi như Carl Moll, Koloman Moser, Emil Beischläger, Alfons Walde và Oskar Kokoschka. Hiện nya, còn 4 bốn tác phẩm khác trị giá khoảng 50.000 Euro (53.000 USD) vẫn chưa được tìm thấy. Theo lời cảnh sát, tội phạm là những kẻ chuyên nghiệp và biết chính xác chúng muốn lấy các bức tranh nào. Phát ngôn viên cảnh sát Viên Patrick Maierhofer cho biết: “Đây là một băng nhóm tội phạm Đông Âu hoạt động trên phạm vi quốc tế”. Phát ngôn viên này tiết lộ vụ phát hiện này là kết quả của một cuộc điều tra hình sự quốc tế do Cảnh sát Hình sự liên bang Áo tiến hành, hợp tác với cơ quan cảnh sát châu Âu Europol. Hiện tại cảnh sát quốc tế vẫn đang truy lùng những kẻ tội phạm để đưa ra xét xử, đồng thời thu hồi các tác phẩm còn lại.

 (Artnet)

 

Một số tác phẩm mới được tìm thấy và được cảnh sát công bố. ©LPD Wien.

 

Oskar Kokoschka, “Zigeunermaedchen”. ©LPD Wien.

 

 

Andrea Tran (Tổng hợp và lược dịch)