Tại Pháp, mới đây tòa án đã ra phán quyết buộc nhà đấu giá Christie’s – bên bán - phải thanh toán khoản tiền ‘bản quyền cho mỗi lần bán tác phẩm’ chứ không phải bên mua, chấm dứt vụ việc kéo dài 8 năm giữa Hiệp hội các gallery và nhà buôn đổ cổ của Pháp kiện Christie’s. Nhà đấu giá Christie’s, vào năm 2009, trong một thương vụ tại Paris, thu về 375 triệu euro, song không trả thêm khoản tiền ‘bản quyền cho mỗi lần bán lại tác phẩm’ cho các nghệ sĩ còn sống hoặc những người thừa kế của nghệ sĩ nếu họ đã qua đời. Christie’s có kế hoạch kháng nghị bản án với lập luận rằng phán quyết mới này của toà có thể làm “tổn thương thị trường nghệ thuật đương đại”. Kể từ năm 1920, luật nước Pháp đã quy định trong mỗi thương vụ mua đi bán lại tác phẩm nghệ thuật, người bán hàng – không có bất kỳ ngoại lệ nào, dù người Pháp hay nước ngoài – khi mua bán tại Pháp, phải thanh toán một khoản tiền (liên quan tới bán quyền) cho các nghệ sĩ hoặc người thừa kế, và thời hạn này kéo dài tới 70 năm sau khi nghệ sĩ qua đời. Tại Pháp, cho đến năm 2007, tỷ lệ thanh toán này đã được ấn định ở mức 3%. Theo luật châu Âu, tỷ lệ này có thể trượt lên 4% với tác phẩm bán được 50.000 EUR, và trượt xuống  0.25% nếu tác phẩm bán trên 500.000 EUR. Hơn 65 quốc gia, trừ Hoa Kỳ và Trung Quốc, đã theo gương Pháp thông qua các luật tương tự.

(The Art Newspaper)

 

Trụ sở chi nhánh của hãng đấu giá Christie’s ở Paris. ©artforum.

 

 

Một cảnh đấu giá trong nhà Christie's. ©artforum.

 

 

Tại Mỹ, từ 30/3 đến 2/4/2017, Hội chợ nhiếp ảnh quốc tế The Photography Show 2017 diễn ra với một chương trình triển lãm và các sự kiện mở rộng, quy tụ hơn 115 gallery trên khắp thế giới, mang tới hội chợ những tác phẩm nhiếp ảnh hiện đại, thế kỷ 19 và nhiều chất liệu khác như video cùng với các thiết bị / phương tiện nhiếp ảnh mới. Sự kiện này do AIPAD (Hiệp hội các nhà môi giới nhiếp ảnh quốc tế) tổ chức, là một trong những hội chợ nghệ thuật hàng năm được mong đợi nhất trên thế giới, cũng là cuộc triển lãm dài nhất và quan trọng nhất dành riêng cho nhiếp ảnh thế giới. Hội chợ năm nay có 12 cuộc mạn đàm với sự tham gia của các nhà bảo trợ, nhà sưu tập, nghệ sĩ, nhà báo. Bên cạnh đó có một số cuộc triển lãm đặc biệt với các tác phẩm mượn từ các bộ sưu tập nổi tiếng của Artur Walther, Martin Z. Margulies và Madeleine P. Plonsker.

 (Art Daily)

 

 

 

 

Một số hoạt động tại Hội chợ. ©Photography Show 2017.

 

 

Tại Anh, một người đàn ông bị buộc tội phá hoại bức tranh “Cuộc dạo chơi buổi sáng” của Gainsborough tại Bảo tàng Quốc gia hồi giữa tháng 3 đã bị bắt và truy tố. Keith Gregory, 63 tuổi vô gia cư, đã tấn công bức tranh bằng một chiếc tuốc-nơ-vít, gây ra hai vết trầy xước sâu, dài khoảng 75cm, ở góc dưới bên phải của tấm toan. Gregory bị nhân viên bảo tàng cùng các du khách dũng cảm bắt sống tại trận khi đang cố phá hoại tiếp. Cánh phía đông của Bảo tàng Quốc gia đã phải tạm đóng cửa trong nhiều giờ đồng hồ. Không có lý do rõ ràng nào khiến bức tranh cao 2,4 m này bị tấn công. Một phát ngôn viên của bảo tàng nói rằng thiệt hại chưa trầm trọng lắm, tác phẩm sẽ được phục chế tương đối nhanh chóng và sẽ được trưng bày lại trong tháng 4/2017. Mặc dù túi xách/ba lô đồ dùng cá nhân của du khách được yêu cầu để lại bên ngoài bảo tàng, sẽ rất khó khăn để ngăn chặn khách mang các vật kim loại nhỏ. Bảo tàng sẽ xem xét một biện pháp an ninh chặt chẽ hơn sau vụ này.

(The Artnewspaper)

 

Thomas Gainsborough, Cuộc dạo chơi buổi sáng (1785). ©The National Gallery, London.

 

Vết phá hoại trên tranh. ©FT/The National Gallery, London.

 

 

Tại Mỹ, từ ngày 30/3 đến 16/4/2017, bảo tàng nhiếp ảnh FOAM (Fotografiemuseum) của Hà Lan giới thiệu cuộc triển lãm các tài năng trẻ “Foam Talents” tại Red Hook Labs ở Brooklyn, New York. Triển lãm giới thiệu tác phẩm của 24 nhiếp ảnh gia dưới 35 tuổi. Đây là lần đầu tiên Foam mang “Foam Talents” tới New York. Triển lãm diễn ra trong khuôn khổ Triển lãm Nhiếp ảnh làn thứ 37 do AIPAD tổ chức. Hàng năm Foam tổ chức “Foam Talents” để tôn vinh các tài năng trẻ quốc tế. Từ tổng số 1494 tác phẩm của 75 quốc gia khác nhau trên khắp 6 châu lục, 24 nhiếp ảnh gia đã được lựa chọn. Các nghệ sỹ trẻ có mặt trong Foam Talents năm nay gồm: Sofia Ayarzagoitia (Mexico), Juno Calypso (Anh), Bubi Canal (Estonia/Mỹ), Paolo Ciregia (Ý), Sam Contis (Mỹ), Jack Davison (Anh), Nicolo Degiorgis (Ý), Katinka Goldberg (Na Uy), Andrea Grützner (Đức), Samuel Gratacap (Pháp), Maxime Guyon (Pháp), Felicity Hammond (Anh), Alexandra Hunts (Hà Lan), Taejoong Kim (Hàn Quốc), Nico Krijno (Dămbia), Leo Maguire (Anh), Stefanie Moshammer (Áo), Andrés Felipe Orjuela (Colombia), Antonio Ottomanelli (Ý), Daan Paans (Hà Lan), Louise Parker (Mỹ), Andrejs Strokins (Latvia), Ilona Szwarc (Ba Lan/Mỹ) và Daisuke Yokota (Nhật).

 (Art Daily)

 

Rosa Berberifolia, Đơn giản, 2012, từ bộ ảnh Rosa, 2011-15 © Leo Maguire.

 

Vô đề 2014, từ bộ ảnh Empire © Samuel Gratacap 

 

Vẻ đẹp vĩnh cửu 2 (Trăng mật 2014). ©Juno Calypso.

 

 

Tại Anh, từ 30/3 đến 9/7/2017, Bảo tàng Zabludowicz trưng bày triển lãm mang tên “Bạn Đang Thấy Những Thứ Chưa Từng Xảy Ra”  (You Are Looking at Something That Never Occurred) – một triển lãm bao gồm tác phẩm của 14 tên tuổi lớn: Lucas Blalock, Anne Collier, Sara Cwynar, Natalie Séc, Andreas Gursky, Elad Lassry, Richard Prince, Thomas Ruff, Cindy Sherman, Erin Shirreff, Wolfgang Tillmans, Sara VanDerBeek, Jeff Wall, Christopher Williams - những nghệ sĩ sử dụng nhiếp ảnh như một công cụ để đặt câu hỏi về những ranh giới giữa quá khứ và hiện tại, giữa thực tế và hư cấu. Thuộc bộ sưu tập Zabludowicz Collection, các tác phẩm này được các nghệ sĩ sáng tác trong vòng 40 năm, khám phá khả năng của nhiếp ảnh gợi lên những khoảnh khắc còn quá xa vời. Thay vì sử dụng những hình ảnh thương mại, biểu tượng văn hoá hoặc ảnh chụp nhanh cá nhân, các nghệ sĩ đã tái sử dụng những hình ảnh cũ, tạo nên những tác phẩm kỳ lạ hoặc vẫn chưa được biết đến.

(Mutual Art)

 

 

 

 

Một số quang cảnh tại triển lãm ở Zabludowicz Collection. ©Zabludowicz Collection.

 

 

Tại Malysia, từ ngày 18/2 đến 14/5/2017, Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại và thiết kế ở Manila có cuộc triển lãm quy mô của nghệ sĩ thị giác hàng đầu châu Á Apichatpong Weerasethakul với tiêu đề “Apichatpong Weerasethakul: Tĩnh lặng cuồng điên" (Apichatpong Weerasethakul: Serenity of Madness). Được tổ chức bởi Tổ chức Curator Quốc tế Độc lập, triển lãm giới thiệu các tác phẩm chọn lọc trong 20 năm sự nghiệp của Weerasethakul - nhà làm phim độc lập tại Chiang Mai. Triển lãm trưng bày hơn 20 tác phẩm thuộc xu hướng thể nghiệm: từ những bộ phim thực nghiệm đầu tiên đến những tác phẩm gần đây nhất, với nhiều thể loại: phim ngắn, video, nhật ký video, bản in và tài liệu lưu trữ. Các tác phẩm của Weerasethakul phản chiếu không tuyến tính các chủ đề về đức tin, trí nhớ và sự tái sinh, và thường dựa vào truyền thống kể chuyện dân gian; ký ức cá nhân luôn đan xen với những điều bất thường và siêu nhiên, gợi lên sự linh hoạt và biến dạng của lịch sử.

(Artnews)

 

 

 

 

 

Một số tác phẩm nhiếp ảnh và video tại triển lãm. ©MCAD.

 

Tại Ý, từ ngày 31/3 đến 2/4/2017, Hội chợ nghệ thuật hiện đại và đương đại miart 2017 diễn ra tại thành phố Milan. Điểm đặc biệt của hội chợ lớn nhất nước Ý năm nay là có 6 giải thưởng uy tín được trao, mỗi giải trị giá 100.000 EUR, cùng một loạt bài giảng và thảo luận đỉnh cao. Chương trình thảo luận có hơn 60 giám đốc bảo tàng và giám sĩ quốc tế tham dự. Trong tuần lễ hội chợ, du khách có cơ hội tham dự nhiều sự kiện mở và triển lãm trên toàn thành phố Milan được tổ chức tại các viện bảo tàng công, các bộ sưu tập cá nhân, các không gian và gallery nghệ thuật phi lợi nhuận. Có mặt tại miart2017 là 174 gallery quốc tế đến từ 13 quốc gia ngoài Ý (Áo, Bỉ, Brazil, Pháp, Đức, Anh, Ireland, Romania, Cộng hòa Slovak, Tây Ban Nha, Nam Châu Phi, Thụy Sĩ, Mỹ). Ngoài khu trưng bày mới On Demand, một khu trưng bày mới giành cho các gallery có tác phẩm biệt vị (site-specific), trình diễn, sắp đặt thích hợp, miart 2017 sẽ vẫn có năm khu trưng bày truyền thống: Established (115 gallery, gồm các tác phẩm của các bậc thầy và nghệ sic đương đại), Emergent (20 gallery mới với các nghệ sĩ trẻ); Generations (16 gallery với các thế hệ nghệ sĩ khác nhau), Decades (9 gallery với các tác phẩm xuyên suốt thế kỷ 20), Object (14 gallery giới thiệu các tác phẩm thiết kế / đồ hoạ).

(Artnet)

 

 

 

 

 

Một số tác phẩm và gian trưng bày tại hội chợ miart2017. ©miart2017.

 

 

Tại Mỹ, một tòa án ở New York đã ra phán quyết buộc đại lý đồ cổ Jack Shaoul phải trả lại 1,1 triệu đô la cho chủ gallery Alex Komolov vì đã bán cho ông này một bức tranh giả của Renoir. Komolov, người sở hữu gallery Alskom ở Manhattan, đã được trao trả số tiền mà ông ta đã chi ra để mua 1 bức tranh giả vào năm 2010. Nhóm luật sư của tay buôn đồ cổ Shaoul đã cố gắng đưa ra bằng chứng quốc tịch Nga của Komolov để nhằm đánh vào sự mất lòng tin của người Mỹ đối với nước Nga hiện nay, song bà Wendy Feldman, phụ trách cuộc điều tra trong vụ án này đã bác bỏ, và còn tuyên bố: “những nỗ lực để nhấn mạnh tới ‘đặc tính Nga’ của Alex là một âm mưu tồi và vô giá trị.” Bức tranh rởm hiện vẫn bị câu lưu trong văn phòng luật sư, song các luật sư đã đề nghị phải thiêu huỷ nó sau khi kết thúc vụ án, để “phòng trường hợp nó lại bị tuồn ra thị trường một lần nữa”.

(Artnet)

 

Bức tranh giả của Renoir và các hồ sơ điều tra vụ án tại văn phòng luật sư. ©artnet.

 

Alex Komolov và vợ Svetlana Komolova. ©pagesix.

 

 

Tại Pháp, phiên bản Hội chợ Nghệ thuật Paris (Paris Art Fair 2017) lần thứ 19 diễn ra từ ngày 30/3 đến 2/4/2017 tại Grand Palais, Paris. Hội chợ năm nay tập trung vào tất cả các hình thức biểu hiện, với 139 gallery hiện đại và đương đại đến từ Pháp và nước ngoài. Phiên bản năm 2017 cho thấy sự hiện diện quốc tế ngày càng tăng với 29 quốc gia (so với 22 vào năm 2016) và 52% các gallery không phải của Pháp. Các gallery châu Âu đáng chú ý có ADN Galería (Barcelona), Galeria Alvaro Alcazar (Madrid), Montoro 12 (Rome), Guy Pieters Gallery (Knokke-Heist) và Flatland Gallery (Amsterdam). Art Paris Art Fair là một hội chợ lớn về nghệ thuật với các tác phẩm trải từ hậu chiến cho đến ngày hôm nay với cách tiếp cận chủ đề nhấn mạnh đến sự khám phá. Ấn bản năm nay đặc biệt đặt nghệ thuật châu Phi vào trung tâm sự kiện. Lệ phí tham quan: 12 - 25 euro; miễn phí cho trẻ em dưới 10 tuổi.

(The Artnewspaper)

 

 

 

 

Grand Palais và một số gian triển lãm tại Hội chợ Art Paris Art Fair 2017. ©Art Paris Art Fair 2017.

 

 

Tại Anh, Giải Turner Prize hàng năm mới đây đã ra thông báo sẽ bãi bỏ quy định “chỉ những nghệ sĩ dưới 50 tuổi mới đủ điều kiện tham gia giải thưởng nghệ thuật đương đại này” kể từ năm tới, đồng thời, nó cũng mở rộng các tham số đánh giá để trao giải. Trước đây, nghệ sĩ chỉ được đánh giá dựa trên tác phẩm mà họ được đề cử. Giám đốc Tate Britain và chủ tịch hội đồng giải thưởng Turner Alex Farquharson nói với The Guardian rằng đây là thời điểm thích hợp để thay đổi. Ông giải thích: “Giải Turner luôn ủng hộ các nghệ sĩ mới nổi. Nó không bao giờ là một giải thưởng dành tôn vinh những cống hiến lâu dài mà chỉ dành cho một triển lãm đáng nhớ của nghệ sĩ trong năm đó. Giờ đây, danh tiếng của nó đã được thiết lập vững chắc hơn, chúng tôi muốn công nhận các nghệ sỹ có những đột phá trong bất kỳ giai đoạn nào.” Được thành lập vào năm 1984, giải Turner Prize lúc đầu nhằm vinh danh các nhà phê bình, curator, và các thủ lĩnh văn hoá cũng như các nghệ sĩ. Năm 1988, nó quy định chỉ dành cho nghệ sĩ, và năm 1991, lại ban hành thêm quy chế “giới hạn độ tuổi dưới 50”.

(The Guardian)

 

 

 

 

 

 Một số tác phẩm của các tác giả lọt vào chung kết giải Turner Prize 2016 và nghệ sĩ Helen Marten - người chiến thắng giải năm ngoái. ©CNN/artforum.

 

 

Andrea Tran (Tổng hợp và lược dịch)