Điểm tin mỹ thuật và nhiếp ảnh thế giới - từ 9 đến 15/4/2017

Tại São Paulo, BraZil, từ ngày 04/4 đến 20/5/2017,  Galeria Nara Roesler tổ chức triển lãm những tác phẩm chưa công bố của Danuel Buren- nghệ sĩ người Pháp (sinh năm 1938) rất nổi tiếng ở Tây bán cầu với những  tác phẩm đương đại đặc biệt. Triển lãm trưng bày hơn 20 nhóm tác phẩm 3 chiều gắn trên tường cùng các yếu tố phản xạ gương đính kèm. Buren, từng được công chúng Brazil biết tới từ các biennial São Paulo 1983, 1985 và một triển lãm cá nhân lớn tại Centro Municipal de Arte Hélio Oiticica năm 2001. Ngay từ năm 1965, ông từ bỏ sự nghiệp hội hoạ đang lên để chuyển sang một dạng nghệ thuật ý niệm mới. Chất liệu ông ưa dùng là rèm sọc và các tấm hình học đơn sắc, nay đã trở thành ngôn ngữ nền tảng của ông. Cách tiếp cận của ông làm xói mòn hoặc nổi bật các mảng nẹp, tường, cột, và các yếu tố khác. Đến nay, Daniel Buren đã có hàng ngàn tác phẩm sáng tác tại chỗ, song phần lớn đều được phá bỏ ngay sau khi bày, do đó không còn. Chỉ một số tác phẩm quan trọng nhờ có các bảo tàng hàng đầu thế giới sưu tập nên mới ‘sống sót’.

(Artsy)

Một số tác phẩm của Daniel Buren trong triển lãm tại Galeria Nara Roesler. ©Daniel Buren.

Tại Eugene, Oregon, Mỹ, từ 4/4 đến 8/10/2017, Bảo tàng Nghệ thuật Jordan Schnitzer, nằm trên khuôn viên trường đại học Oregon, tổ chức triển lãm “Diálogos” - trưng bày bộ sưu tập của bảo tàng với các tác phẩm mới bổ sung từ Mỹ Latinh, Caribbean và Hoa Kỳ. Theo Cheryl Hartup, Phó giám đốc Chương trình Học thuật và Nghệ thuật Mỹ Latinh, cuộc triển lãm này - trong tiếng Tây Ban Nha nghĩa là “Đối thoại” – nhằm kích hoạt các cuộc trao đổi giữa nghệ thuật và nghệ sĩ, người xem và tác phẩm, bảo tàng và cộng đồng mà nó phục vụ. Triển lãm là một trải nghiệm nhiều cảm xúc, xoay quanh ba chủ đề liên quan đến đời sống đương đại: bạo lực và áp bức; các đường biên giới tâm lý và thể xác; một cuộc tìm kiếm kiến ​​thức về bản thân được nhìn qua lăng kính lịch sử, văn hoá và địa lý. “Diálogos” là cơ hội khám phá cách nghệ thuật tạo ra các cuộc trò chuyện thân tình và mang tính toàn cầu.

(Art Daily)

 Một vài tác phẩm trong triển lãm. ©JSMA.

Tại New York, Mỹ, từ ngày 14/4 đến 29/10/2017, điêu khắc gia Adrian Villar Rojas người Argentina biến khu sân thượng Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan thành một bữa tiệc nghệ thuật thị giác. Các tác phẩm sắp đặt của nghệ sĩ, bao gồm 9 chiếc bàn tiệc tối và những tác phẩm điêu khắc sao chép các hiện vật từ các bộ sưu tập bảo tàng, bao gồm nghệ thuật Ai Cập cổ đại, nghệ thuật châu Phi và thời Trung cổ. Thêm vào đó là những tượng người sơn trắng được thực hiện bằng kỹ thuật quét in 3D. Được đặt tên là "The Theater of Disappearance", triển lãm ngoài trời này gợi nhắc ý nghĩa của viện bảo tàng ngày nay và ý nghĩa thực sự của những hiện vật nằm trong những chiếc tủ kính trưng bày. Quầy bar trên tầng thượng của bảo tàng cũng được nghệ sĩ thiết kế lại cho tương thích với những tác phẩm sắp đặt, các menu với nhiều loại cocktail cũng được nghệ sỹ thiết kế lại theo nội dung của triển lãm. Sinh năm 1980, Villar Rojas cho biết anh lấy cảm hứng từ truyện tranh và nhạc grunge. Anh đã có những triển lãm cá nhân gần đây tại Serpentine Gallery ở London, Highline ở New York vào năm 2013 và tại Paris vào năm 2011.

 (AFP)

Một số tác phẩm tại triển lãm trên tầng mái bảo tàng The MET. ©TheMET.

Tại Paris, Pháp, từ 23/2 đến 2/7/2017, sau 40 năm, Bảo tàng Marmottan Monet lại có một triển lãm cá nhân dành cho danh hoạ Camille Pissarro . Được chọn lọc kỹ lưỡng, 60 kiệt tác tuyệt vời nhất của ông đến từ các viện bảo tàng lớn nhất thế giới và các bộ sưu tập cá nhân uy tín nhất - trong số đó có 8 tác phẩm được bày lần đầu tại Pháp. Các tác phẩm nổi bật này phản ánh cuộc đời và sự nghiệp của Pissarro, từ những năm tháng tuổi trẻ ở Antilles, Đan Mạch cho tới Paris, Rouen và Le Havre, tất cả đều nhằm tạo ra một bức chân dung của “nhà Ấn tượng số một”. Pissarro được Emile Zola tôn vinh là “một trong 3 hoặc 4 hoạ sỹ của thời đại”. Camille Pissarro không bao giờ ngừng sáng tạo lại bản thân mình. Là hoạ sĩ của phong cảnh và người, cảnh làng quê và đô thị, đất liền và biển cả, “nhà Ấn tượng số một” cũng là nhà vô địch của xu hướng điểm hoạ. Triển lãm tại bảo tàng Marmottan Monet mang tới cho công chúng cơ hội nhìn lại sự đa dạng phi thường ông qua các tác phẩm bậc thầy và giàu chất thơ, vừa nhân văn vừa có tính cách mạng trong hội hoạ.

 (Art Daily)

Camille Pissarro, Chị hàng thịt, 1883. Sơn dầu. Photo ©Tate, London.

 Camille Pissarro, Quảng trường và đại lộ trước nhà hát Opéra trong cơn mưa, 1898. Sơn dầu. ©Minneapolis Institute of Art. 

Tại Marseille, Pháp, từ 4/3 đến 29/5/2017, Bảo tàng Văn minh Châu Âu và Địa Trung Hải tổ chức triển lãm các tác phẩm của nghệ sĩ Anne-Marie Filaire. Trong hơn 20 năm, Anne-Marie Filaire đã có được một khối lượng tác phẩm nhiếp ảnh và phim đồ sộ. Loạt phim đầu tiên của bà, được thực hiện vào thập niên 1990 ở quê hương Auvergne, đã mở đầu những chủ đề về phong cảnh quan, đưa bà tiến bước trong cuộc tìm kiếm bản thân và nghệ thuật nhiếp ảnh. Năm 1999, bà đến vùng Cận Đông và Đông Phi. Israel-Palestine, Lebanon, Eritrea, và Yemen – nhưng nơi trở thành địa bàn điều tra của bà trong hơn 10 năm liền. Đến những vùng hẻo lánh nhất, bà hướng cái nhìn của một người hiện đại vào tính phổ quát toàn cầu ngay tại những vùng lãnh thổ bị lịch sử quên lãng. Anne-Marie Filaire không chỉ là người quan sát các vùng lãnh thổ mà bà quan tâm. Tham gia vào nhiều hoạt động tại thực địa, không bao giờ tránh né những rủi ro, bà đẩy những trải nghiệm của cá nhân đến giới hạn của sự gắn kết giữa tác giả/người quan sát với môi trường.

 (The Art Key)

Dahiyeh, Beyrouth, Liban, tháng 9/ 2006. ©Anne-Marie Filaire. 

Sanaa, Yémen, tháng 11/2001. ©Anne-Marie Filaire.

Lãnh thổ Maale Adumim, Palestine, tháng 7/1999. ©Anne-Marie Filaire.

Trại tỵ nạn của người Syri, Azraq, Jordanie, tháng 6/2014. ©Anne-Marie Filaire.

Tại New York, Mỹ, từ 15/4 đến 13/8/2017, Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại tổ chức một triển lãm lớn với các tác phẩm trừu tượng - với nhiều thể loại hội hoạ, nhiếp ảnh, điêu khắc và nhiều chất liệu khác - của các nghệ sĩ nữ trong giai đoạn Hậu chiến cho tới phong trào Nữ quyền cuối những năm 1960 – một giai đoạn quan trọng của lịch sử nghệ thuật thế giới. Trong triển lãm này, Making Space: Women Artists and Postwar Abstraction, công chúng sẽ được thưởng lãm hơn 100 tác phẩm của 50 nghệ sĩ quốc tế. Rút ra từ bộ sưu tập của Bảo tàng, gần một nửa số tác phẩm trong triển lãm này tại MoMA lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng. Trong số các tác phẩm, đáng chú ý là bộ ảnh (chụp trong thập niên 1950) của Gertrudes Altschul (Brazil, 1904-1962), một tác phẩm điêu khắc vô đề (năm 1955) của Ruth Asawa (Mỹ, 1926-2013), và ‘tác phẩm chưa được đặt tên’ (khoảng 1968) của Alma Woodsey Thomas (Mỹ, 1891-1978). Gần một nửa số công trình đang xem tại MoMA cho lần đầu tiên.

 (Widewalls)

Một số tác phẩm và gian trưng bày trong triển lãm. ©MoMA.

Tại London, Anh, ngày 13/4/2017, Bảo tàng Chân dung Quốc gia thông báo họ đã quyết định mua tác phẩm điêu khắc bằng đồng mang tên “Mặt nạ người quá cố” của nghệ sĩ hàng đầu nước Anh Tracey Emin với giá 67.500 bảng, trong đó, Quỹ Nghệ thuật đóng góp 30.000 bảng, số tiền còn lại do gallery White Cube và chính nghệ sĩ tài trợ. Tracey Emin rất nổi tiếng với các tác phẩm hội hoạ, sắp đặt, và điêu khắc luôn gắn liền với đời sống và những trải nghiệm của cá nhân. “Mặt nạ người quá cố” – bản đúc từ khuôn mặt của chính tác giả - xuất hiện lập tức cùng triển lãm “Cuộc sống, Cái chết và Ký ức” của viện bảo tàng -  một khảo sát về mối quan hệ phức tạp và rắc rối giữa các tác phẩm nghệ thuật cổ và đương đại với chủ đề cái chết. Mối bận tâm lớn của Emin là việc tự bộc lộ và thường xuyên khảo sát cuộc sống và cơ thể của chính mình. Theo bà, với tác phẩm mặt nạ này, bà muốn vĩnh viễn ‘hiện vật hoá’ mình thành một mẫu vật tạo hình được hiển thị trong bảo tàng - một đối tượng để công chúng và thế hệ mai sau quan sát và suy tưởng.

 (Art Forum)

Tracey Emin và tác phẩm “Mặt nạ người quá cố”. ©Jorge Herrera Photography.

Tại Sydney, Úc, từ ngày 12/4 đến 30/7/2017, Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Úc (MCA) công bố triển lãm cá nhân của Kader Attia – một nghệ sĩ người Pháp gốc Algeria (sinh 1970). Với các chất liệu khác nhau, từ cắt dán, nhiếp ảnh, video, điêu khắc và sắp đặt, triển lãm  này quy tụ tác phẩm của hơn một thập kỷ thực hành của nghệ sĩ, khám phá những ý tưởng xung quanh các chủ đề giao lưu văn hóa, chiếm đoạt, và các mối quan hệ của các nền văn hóa phi Tây phương và Tây phương trong bối cảnh giải phóng thuộc địa. Attia muốn khảo sát kỹ hơn lý thuyết về “chấn thương”, “điều trị” và “lành chấn thương” thông qua hoạt động nghệ thuật và triển lãm. Những ý tưởng này được thể hiện qua các tác phẩm 2 chiều và 3 chiều đặt cạnh nhau, những pho tượng cổ điển bên những màn chiếu phim tài liệu về chiến tranh thế giới. Attia bắt đầu sự nghiệp tại Congo, một khu vực châu Phi bị tác động sâu sắc bởi nhiều thập kỷ chiến tranh và chấn thương. Trở về Pháp, ông tiếp tục thực hành nghệ thuật với sự trợ giúp của các nhóm hoạt động xã hội và cộng đồng di dân châu Phi. Năm 2016, Attia được tặng giải  Marcel Duchamp – một giải thưởng nghệ thuật có uy tín nhất của Pháp.

 (Artnews)

Một số tác phẩm trong triển lãm. ©MCA.

Tại Venice, Ý, mới đây Hội đồng quản trị của Venice Biennale 2017 đã trao tặng Carolee Schneemann giải Sư tử vàng “Vì những cống hiến trong sự nghiệp”. Carolee Schneemann (sinh năm 1939 tại Fox Chase, Pennsylvania, sống và làm việc tại thung lũng Hudson, New York, Mỹ) là một trong những nhân vật quan trọng nhất trong sự lịch sử nghệ thuật trình diễn. Bà là người đi đầu trong phong trào nữ quyền vào những năm 1960. Sử dụng cơ thể của mình như là chất liệu thực hành nghệ thuật ẩn chứa nhiều năng lượng, bà đã cùng một lúc thực hiện 2 chức năng: tác giả và tác phẩm – phản ánh quyền năng sáng tạo của người đàn bà. Phong cách của bà là trực diện, phóng túng và tự truyện. Bằng hội hoạ, điện ảnh, video và trình diễn, Schneemann đã viết nên lịch sử cá nhân cũng như thân phận của người đàn bà trong thế giới hiện đại. Những tác phẩm trình diễn để đời của bà có thể kể đến Site (1964), Meat Joy (1964), Interior Scroll (1975) hay phim Viet-flakes (1965).

 (The Art Newspaper)

Carolee Schneemann tại Salzburg, 2015. ©Andy Archer.

Carolee Schneemann và Robert Morris trong tác phẩm trình diễn Site, 1964. ©Carolee Schneemann/Robert Morris.

Carolee Schneemann, Interior Scroll, 1975. ©Carolee Schneemann.

Tại New York, Mỹ, nghệ sĩ Di Modica, tác giả của pho tượng “Charging Bull” (Con bò lồng) mang thương hiệu Wall Street, đã kêu gọi di dời bức tượng “Cô bé gan dạ”. Di Modica không hài lòng về việc pho tượng “Cô bé gan dạ” mới đây được bổ sung vào khu vực trước kia dường như chỉ dành riêng (?!) cho  pho tượng “Con bò lồng” của ông tại trung tâm Manhattan, New York. Trong một cuộc họp báo đầu tuần trước, luật sư của Di Modica lập luận rằng pho tượng đồng “Cô bé gan dạ” như thách thức “Con bò lồng” (1989) này không phải là tác phẩm nghệ thuật mà chỉ là chiêu những quảng cáo của các nhà tài trợ cho tác phẩm, hòng “ăn theo” tác phẩm của Di Modica và do đó vi phạm bản quyền của tác giả. Tuy nhiên, họ cũng cho rằng pho tượng mới này đã làm nổi bật sự khác biệt về giới và khoảng cách chi tiêu tại Wall Street – làm thay đổi thông điệp tích cực ban đầu của tác phẩm “Charging Bull”. Vụ kiện này liên quan tới một đạo luật được gọi là Đạo luật Visual Artist Rights (VARA) - bảo vệ thông điệp vô hình của một tác phẩm điêu khắc công cộng. Trẻ em và phụ nữ rất thích chụp ảnh với pho ượng mới.

(Artsy)

Pho tượng “Cô bé gan dạ” mới cuất hiện trước tượng “Con bò lồng” của Arturo Di Modica. ©Artsy.

Andrea Tran (Tổng hợp và lược dịch)