Tại Mỹ, nhà môi giới Eric Spoutz, một ‘cánh chim đầu đàn’ của nghề buôn tranh ở Michigan, mới đây đã bị toà tuyên án 41 tháng tù giam với tội bán các tác phẩm giả của De Kooning, Kline và Mitchell, kiếm lời tới 1,45 triệu đô. Theo chưởng lý tuyên bố tại toà, giữa những năm 2003 - 2015 Eric Spoutz đã sử dụng nhiều tên giả và tư liệu giả mạo để rao bán nhiều tác phẩm nghệ thuật rởm. Nhờ vào công việc điều tra xuất sắc của FBI, vụ án đã bị phanh phui, kẻ hám tiền Spoutz đã bị bắt và trừng trị. Một số bảo tàng lớn như Bảo tàng Smithsonian của Mỹ, Bảo tàng Nghệ thuật Los Angeles County, Bảo tàng Mỹ thuật Boston và Viện nghệ thuật Detroit đã từng là nạn nhân của Eric Spoutz. Tại toà, luật sư của kẻ tội phạm biện rằng thân chủ của ông “đã có lời xin lỗi trước khi bản án được công bố, và rằng “do có quá khứ đau buồn nên Spoutz đã trở thành tội phạm ?!!” Luật pháp của Mỹ trừng phạt rất nặng những tội phạm buôn bán tranh giả mạo kiếm lời bất chính.

(The Art Newspaper)

Eric Spoutz và vợ trong gallery riêng của mình lúc còn đang là ‘cánh chim đầu đàn’ của nghề buôn tranh tại Michigan. ©ericspoutz.com

Eric Spoutz phát biểu tại một bảo tàng ở Maryland năm 2013. ©ericspoutz.com.

Một số tranh “De Kooning” rởm được Eric Spoutz bán trên mạng ebay dưới một tên giả. ©artfakes.dk

Tại Vương quốc Anh, Bảo tàng Quốc gia Anh quốc ngày 16/2/2017 tuyên bố họ đã gom đủ số tiền hơn 30 triệu bảng để mua một bức chân dung của danh hoạ Jacopo Pontormo, song, theo phát ngôn viên của bảo tàng, “thật không may, chủ sở hữu đã quyết định không đồng ý bán nữa”, sau khi giấy phép đưa bức tranh ra khỏi nước Anh đã tạm thời bị đình lại - để các bên có thời gian tiếp tục đàm phán. Năm 2015, Tom Hill, chủ tịch một quỹ đầu tư ở New York, đã mua bức tranh “Chân dung một chàng trai trẻ đội mũ lưỡi trai” (1530) của Pontormo, và kể từ đó, giá trị của đồng bảng Anh so với đồng USD đã giảm, và theo ông, ông sẽ mất đứt 10 triệu đô (khoảng 8 triệu bảng) nếu chấp nhận bán bức tranh này cho Bảo tàng Quốc gia Anh quốc. Bộ trưởng Bộ văn hóa Anh quốc Karen Bradley đã chính thức từ chối cấp giấy phép mang bức tranh này ra khỏi biên giới nước Anh. Điều này có nghĩa là bức tranh này bây giờ sẽ tạm thời phải ở lại Anh. Để có số tiền mua bức tranh, Ngân khố quốc gia đã đồng ý cấp một "khoản tài trợ đặc biệt" là 19.415.000 bảng, Quỹ Heritage Lottery góp 4 triệu bảng, và Quỹ Nghệ thuật góp 750.000 bảng. Phần kinh phí còn lại do chính Bảo tàng Quốc gia Anh quốc và các nhà tài trợ khác đóng góp.

(The Art Newspaper)

Bức tranh “Chân dung một chàng trai trẻ đội mũ lưỡi trai” (1530) của danh hoạ Jacopo Pontormo. ©DCMS. 

Tại Ma-rốc, một bức tranh khổ lớn của danh hoạ Guercino từng bị trộm cuỗm đi từ một nhà thờ ở thành phố Modena, Ý, vào tháng 8/2014, mới đây đã được phát hiện tại Casablanca, Ma-rốc. Chính phủ Ý đang đàm phán để đưa bức tranh “Đức Mẹ Đồng Trinh với Thánh Gioan Người truyền giáo và Thánh Gregory Người có phép lạ” (1639) trở lại nhà thờ San Vincenzo “càng sớm càng tốt” – theo lời Bộ trưởng văn hóa Ý Dario Franceschini nói trong một tuyên bố. Tại thời điểm mất trộm, kiệt tác Baroque này đã không được mua bảo hiểm, và hệ thống báo động của bảo tàng cũng không hoạt động do thiếu kinh phí. Những tên trộm đã đóng giả người đi lễ nấp ở trong nhà thờ, đợi dịp thuận lợi để trộm tranh. Ba người đàn ông đã bị bắt vì âm mưu bán bức tranh này cho một nhà sưu tập ở Casablanca với tổng số tiền 10 triệu dirham (khoảng 800.000 bảng). Nhận ra đây là bức tranh  bị đánh cắp, nhà sưu tập báo ngay cho cảnh sát địa phương. Sau đó, Interpol và Biệt đội phòng chống tội phạm nghệ thuật Carabinieri của Ý đã phối hợp bắt gọn ba tên trộm. Bức tranh hiện vẫn được tạm giữ ở Ma-rốc, chờ ngày xử xong vụ án để hồi hương.

(The Art Newspaper)

Bức tranh “Đức Mẹ Đồng Trinh với Thánh Gioan Người truyền giáo và Thánh Gregory Người có phép lạ” (1639) của danh hoạ Guercino tại nhà thờ San Vincenzo lúc chưa bị mất trộm. ©apollo-magazine.

Tại Thuỵ Sĩ, từ 18/2 đến 21/5, một triển lãm hồi cố lớn đầu tiên của Marina Abramović tại châu Âu diễn ra tại bảo tàng Moderna Museet ở Stockholm, nhằm vinh danh sự nghiệp nghệ thuật trình diễn kéo dài hàng thập kỷ của bà. Với tên gọi “The Cleaner” (Người tẩy trần), triển lãm có hơn 120 tác phẩm của bà từ năm 1960 đến nay, bao gồm cả ba tác phẩm trình diễn nổi tiếng của bà sẽ được tái hiện. Các tiết mục trình diễn trực tiếp sẽ được thực hiện cùng với những bộ phim, video nghệ thuật, nhiếp ảnh và sắp đặt. Những khía cạnh ít được biết đến hơn trong sự nghiệp sáng tác của Abramović, ví dụ như những bức tranh từ những năm 1960 và các tác phẩm âm thanh từ những năm 1970 cũng được trưng bày trong triển lãm này, cùng với nhiều kỷ vật gia đình và nhật ký thời thơ ấu của bà. Sinh năm 1946 tại Belgrade, Nam Tư cũ, lớn lên cùng cha mẹ là những anh hùng nghĩa quân trong Đại chiến 2 và người bà theo dòng chính thống giáo, Abramović đã trải nghiệm những niềm tin giáo điều và kỷ luật nghiêm ngặt, ảnh hưởng sâu sắc đến tác phẩm của bà sau này. “Tôi không hề thất vọng vì tuổi thơ của quá khắc nghiệt, mà ngược lại, nhờ thế tôi đã có được nguyên liệu rất tốt để làm nghệ thuật,” bà nói. 

(The Art Newspaper)

Rhythm 5, 1974, Trình diễn 90 phút. Belgrade 1974. © Marina Abramović 

“Nghệ thuật phải đẹp, Nghệ sĩ phải đẹp”, trình diễn-video,1975. ©Marina Abramović.

“Baroque vùng Balkan”, 1997. Trình diễn 4 ngày 6 giờ, XLVII Biennale Venice, tháng 6/1997. ©Marina Abramović.

“Núi lửa Stromboli III”, 2002. Ảnh. ©Marina Abramović.

“Căn nhà nhìn ra biển”, 2002. Trình diễn 12 ngày, Sean Kelly Gallery, New York, 2002 ©Marina Abramović/Bildupphovsrätt.

Tại Đức, từ ngày 18/2 đến 22/6/2016, một triển lãm mang tên “Claudia Andujar. Ngày mai không giống hôm qua” diễn ra ở Bảo tàng nghệ thuật hiện đại (MMK), Franfurt am Main. Là nghệ sĩ nhiếp ảnh và là nhà hoạt động xã hội, bà sống ở São Paulo, Brazil từ năm 1955. Các sáng tác của Andujar luôn gắn bó mật thiết với lịch sử đương đại của Brazil với những tương phản và những cuộc xung đột của đất nước này. Từng làm phóng viên ảnh cho nhiều tạp chí Brazil và Mỹ, kể từ năm 1971, trong chuyến đi đến vùng Yanomami, nơi có nhóm thổ dân bản xứ lớn nhất tại khu vực Amazon, bà đã nguyện dâng hiến đời mình để bảo vệ người Yanomami - những người bị đe dọa bởi sự tàn phá môi trường sống của thế giới hiện đại. Loạt ảnh “Marcados” (Dấu tích) ra đời đầu thập niên 1980 đến nay vẫn là bộ ảnh quan trọng nhất trong sự nghiệp của bà - mang dấu ấn của Andujar về thiên nhiên và con người Brazil. Ngoài tác phẩm nhiếp ảnh của Andujar, triển lãm cũng trưng bày những bản vẽ của người Yanomami (đã thực hiện trong thời gian bà thực hiện các dự án nhiếp ảnh) được in trong một tập sách có tựa đề “Những bài thơ huyền ảo của người Yanomami), tạo nên một cuộc đối thoại thú vị và nhiều ý nghĩa.

(Art Daily)

Claudia Andujar trong một triển lãm cá nhân. ©Claudia Andujar.

Một gian triển lãm tại Bảo tàng MMK, Frankfurt am Main, 2017, ©Claudia Andujar/Galeria Vermelho.

“Diễu hành vì Thiên chúa và Tự do, São Paulo, 1964”, 1964.  ©Claudia Andujar/Galeria Vermelho.

Một ảnh trong bộ ảnh “Rua Direita, 1970”, 1970. ©Claudia Andujar/Galeria Vermelho.

“Metrópole, 1974”, 1974. ©Claudia Andujar/Galeria Vermelho.

Tại Cuba, một tác phẩm điêu khắc bằng đồng kích thước to bằng người thật nhà văn Colombia đoạt giải Nobel Gabriel Garcia Marquez đã được khánh thành vào ngày 16/02/2017 tại Havana. Pho tượng miêu tả ông đang rảo bước, một tay ôm mấy cuốn sách, tay kia cầm một bông hồng, trên người bận bộ đồ truyền thống của người Columbia – chính là trang phục ông đã mặc khi nhận giải Nobel Văn học năm 1982. “Chúng tôi muốn tỏ lòng tôn kính Gabo – một người đã gắn bó mật thiết với Havana, vùng Caribbean và đất nước Cuba,” – ngài đại sứ Colombia ở Cuba nói với AFP và nhắc tới cái tên thân mật dân chúng vẫn gọi tên nhà văn. Đây là một món quà, một cử chỉ bày tỏ lòng biết ơn của người dân Colombia đối với nhân dân Cuba đã ủng hộ họ trong tiến trình hòa bình. Havana đã đứng ra làm trung gian và tổ chức những cuộc đàm phán hòa bình kéo dài 4 năm liền giữa chính phủ Colombia và Lực lượng vũ trang FARC ở Colombia. Garcia Marquez, qua đời năm 2014, là một người bạn của nhà lãnh đạo Cuba Fidel Castro, đã sống một thời gian dài ở Havana trong thập niên 1980.Bức tượng cao 1,80 m, do nhà điêu khắc nổi tiếng của Cuba Jose Villa Soberon sáng tác. Năm nay cũng đánh dấu kỷ niệm lần thứ 50 ngày ra đời tác phẩm “100 năm cô đơn” của Marquez.

(AFP)

Pho tượng Garcia Marquez được khánh thành vào ngày 16/2/2017 tại Havana. ©YAMIL LAGE/AFP.

Tại Tây Ban Nha, một triển lãm bao trùm khá đầy đủ về sự nghiệp của hoạ sĩ người Mỹ gốc Đức Lyonel Feininger, giáo sư Bauhaus, nhân vật chủ chốt của lịch sử nghệ thuật avant-garde đầu thế kỷ 20, diễn ra tại Quỹ nghệ thuật Juan March ở Madrid, từ 17/2 đến 18/5/2017. Feininger sinh ra ở New York trong gia đình cả cha và mẹ đều là những nhạc sĩ gốc Đức. Được gửi về  Hamburg để hoàn thành việc học tập âm nhạc, ở tuổi 16, song tại nước Đức, Feininger đã quyết định từ bỏ âm nhạc để cống hiến đời mình cho niềm đam mê thật sự: vẽ và minh hoạ. Sau khi tham dự các khoá hội hoạ tại Trường Công Nghệ thuật và Thủ công mỹ nghệ ở Hamburg, ông đã tập trung vào các lĩnh vực mới nổi của truyện tranh và cũng trở thành một thủ lĩnh mới của dòng truyện này. Trong số những tập truyện tranh nỏi tiếng nhất của ông có bộ “The Kin-der-Kids” và “Thế giới của Wee Willie Winkie”. Sau khi thành danh như một họa sĩ vẽ tranh truyện lẫy lừng, Feininger đã bắt đầu chuyển sang hội họa giá vẽ. Năm 1919, Feininger được mời tham gia giảng dạy trường Bauhaus và chỉ đạo xưởng tranh đồ hoạ. Ông làm việc tại đây cho đến khi Bauhaus bị Đức quốc xã đóng cửa vào năm 1932. Tranh của ông cũng bị chế độ Đức Quốc xã liệt vào dạng “nghệ thuật suy đồi” và cấm triển lãm. Năm 1937, ông quyết định quay về Hoa Kỳ, và sống tại đây hết phần còn lại của đời mình. Triển lãm “Lyonel Feininger (1871-1956)” quy tụ gần 400 tác phẩm từ các bộ sưu tập công cộng và tư nhân ở châu Âu và Hoa Kỳ, là cuộc khảo sát quy mô về các hoạt động nghệ thuật của Feininger, đặc biệt là mảng tranh truyện, tranh biếm họa, tranh phong cảnh đô thị và biển.

(Art Daily)

“Khu bệnh viện cũ”, 1935. Mực và màu nước trên giấy. ©VEGAP, Madrid.

“Zirchow VII”, 1918. Sơn dầu trên toan. ©National Gallery of Art, Washington, D.C.

“Gelmeroda VIII”, ©Whitney Museum Ameriacan Art, New York.

Biếm hoạ trên tờ “The Chicago Sunday Tribune, 29/4/1906. ©Collection of Achim Moeller, New York.

Tại Lyban, từ 8/2 đến 29/3/2017, phòng tranh Ayyam Gallery ở Beirut tổ chức cuộc triển lãm  mang tên “Hội hoạ của nhiều thế hệ” - một triển lãm nhóm của nhiều họa sĩ đương đại vùng Trung Đông đã được công nhận trên trường quốc tế. Với tác phẩm của các hoạ sĩ Samia Halaby, Safwan Dahoul, Thaier Helal, Tammam Azzam, và Afshin Pirhashemi, triển lãm “Hội hoạ của nhiều thế hệ” giới thiệu một số phát triển nghệ thuật gần đây của  vùng Trung Đông với những làn sóng mới của hội hoạ Iran và thế giới Ả Rập. Các gương mặt nghệ sĩ trong triển lãm này rất đa dạng, tiêu biểu cho nhiều thế hệ hội hoạ trong khu vực. Được thành lập vào năm 2006, Ayyam Gallery là một tổ chức nghệ thuật hàng đầu quản lý sự nghiệp của nhiều gương mặt nghệ sĩ đã thành danh và mới nổi. Với các không gian nghệ thuật ở Beirut và Dubai, các dự án hợp tác với Hoa Kỳ, Châu Âu, và châu Á là những nỗ lực của Ayyam Gallery góp phần vào việc thúc đẩy sự phát triển của các nghệ si cũng như nghệ thuật khu vực lên tầm quốc tế.

(Art Daily) 

Samia Halaby , “Tán xạ vàng”, 2013. Acrylic trên toan. ©Samia Halaby.

Tammam Azzam, “Vô đề”. Acrylic trên toan. ©Tammam Azzam.

Thaier Helal, “Sông Assi”, 2014, chất liệu tổng hợp trên toan. ©Thaier Helal.

Safwan Dahoul, “Giấc mơ 107”, 2015. Acrylic trên toan.

Afshin Pirhashemi, “Người đàn bà theo tỷ lệ Vitruvius”, 2015. Sơn dầu trên toan. ©Afshin Pirhashemi.

Tại Pháp, từ 14/2 đến 28/5/2017, triển lãm “Peter Campus. Video Ergo Sum” diễn ra tại bảo tàng Jeu de Paume, Paris, là triển lãm cá nhân đầu tiên ở Pháp của nghệ sĩ Mỹ Peter Campus – một tên tuổi lớn của lĩnh vực nghệ thuật video trên thế giới – với những tác phẩm của ông sáng tác từ 1970 đến những năm gần đây. Peter Campus (sinh 1937 tại New York) là một trong những người tiên phong có ảnh hưởng nhất trong lĩnh vực nghệ thuật video - cùng với các tên tuổi như Bruce Nauman, Nam June Paik, Joan Jonas, Vito Acconci và Bill Viola. Ngay từ năm 1974 ông đã có triển lãm lớn đầu tiên tại Bảo tàng Nghệ thuật Everson ở Syracuse, New York. Trong suốt sự nghiệp của mình, Peter Campus đã sáng tạo một số lượng khổng lồ các tác phẩm video, sắp đặt và nhiếp ảnh. Một số lượng lớn các tác phẩm của ông hiện nay có mặt trong một số viện bảo tàng nghệ thuật đương đại lớn nhất thế giới. Sau những nghiên cứu về tâm lý học thực nghiệm và điện ảnh, từ năm 1971 Campus Peter bắt đầu sáng tác những tác phẩm video và sắp đặt đầu tiên. Các tác phẩm sáng tạo của ông - kết hợp cả khía cạnh tâm lý và yếu tố công nghệ, tạo nên những biến đổi về nhận thức - đã được các nhà phê bình nghệ thuật và các chuyên gia đánh giá cao. Nhiều tác phẩm của ông đã đi vào các giáo trình giảng dạy và là những tài liệu tham khảo quan trọng trong các trường nghệ thuật hàng đầu thế giới.

(Art Daily) 

“Các ổ cắm quang học”, 1972-1973. Sắp đặt video và mạch ngắt điện tự động, 4 camera, 4 đầu vidéo. ©Peter Campus.

“Kiva”, 1971. Sắp đặt camera, máy chiếu video, 2 gương phảm xạ. ©Peter Campus.

“Anamnesis”, 1973. Sắp đặt video và mạch đóng ngắt tự động. ©Peter Campus.

“Sự hội tụ của hình ảnh trong bến thuyền”, 2016. Sắp đặt 4 máy chiếu video. ©Peter Campus.

Tại Đức, viện bảo tàng Herzog Anton Ulrich ở thành phố Braunschweig vừa mới công bố hôm thứ Ba, 14/2/2017, rằng trong kho lưu trữ của họ có một bản vẽ khác thường mô tả một con chó của danh hoạ Hà Lan Rembrandt van Rijn (1606-1669). Phát hiện này được phát lộ trong quá trình các chuyên gia đang số hoá toàn bộ các bản vẽ trong bào tàng. Các chuyên gia đã so sánh, phân tích dưới kính hiển vi, với nhiều bức ký hoạ của Rembrandt ở Amsterdam, Paris và Vienna, và đã xác nhận rằng bút pháp của bản vẽ này đích xác là do bậc thầy Hà Lan vẽ. Các chuyên gia cũng lưu ý hiện nay trên thế giới hầu như chỉ có một vài hình vẽ về động vật của Rembrandt, một con số ít ỏi bất thường. Bảo tàng đã có bản vẽ này trong bộ sưu tập của mình kể từ thập niên 1770, nhưng nó đã được gán cho hoạ sĩ người Đức Johann Melchior Roos (1663-1731), chỉ sau 250 năm, các chuyên gia mới phát hiện ra rằng bậc thầy người Hà Lan Rembrandt chính là tác giả của nó. Tất nhiên, nó sẽ sớm được ra mắt công chúng tại một vị trí quan trọng trong bảo tàng này trong thời gian sớm nhất.

(CNN)

Bảo tàng Herzog Anton Ulrich ở thành phố Braunschweig, nơi có bộ sưu tập với 190.000 hiện vật. ©picture-alliance.

Rembrandt chính là tác giả thực sự của bức phác hoạ này. ©Cordes HAUM

Andrea Tran (Tổng hợp và lược dịch)