Đồng thuận loại bỏ "hiện vật lạ"

Bộ VHTT&DL vừa có công văn số 2662/BVHTTDL-MTNATL gửi các Ban, Bộ, Ngành, Sở VHTTDL, các cơ quan đơn vị về việc Không sử dụng biểu tượng,

Bộ VHTT&DL vừa có công văn số 2662/BVHTTDL-MTNATL gửi các Ban, Bộ, Ngành, Sở VHTTDL, các cơ quan đơn vị về việc Không sử dụng biểu tượng, sản phẩm, linh vật không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam. Công văn này được ban hành bởi thực trạng ở nhiều địa phương trưng bày, sử dụng biểu tượng, vật phẩm, linh vật (sư tử đá kiểu Trung Quốc, phương Tây và một số vật phẩm khác) theo tạo hình, hình thức không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam ở cổng, cửa, khu di tích, đình, chùa, công sở cơ quan, đơn vị gây phản cảm về thẩm mỹ, văn hóa, tâm linh ở những nơi công cộng.
Nhiều chuyên gia văn hoá, người yêu mến di sản cũng như lãnh đạo cơ quan quản lý văn hoá các cấp đã lên tiếng khẳng định sẽ vào cuộc quyết liệt.
Ngay sau khi công văn của Bộ được ban hành qua các kênh thông tin đại chúng, bước đầu chúng tôi đã ghi nhận việc một số nơi đã tự nguyện di dời “hiện vật lạ” không phù hợp với thuần phong mỹ tục ra khỏi khuôn viên di tích, công sở.

Video Vấn đề sử dụng tượng sư tử đá ngoại lại hiện nay.
Chương trình Câu chuyện Văn hóa, VTV1, Đài truyền hình Việt Nam

Công văn về “hiện vật lạ” sẽ được thực thi bài bản, đồng thuận và quyết liệt

Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Đặng Thị Bích Liên:

Để triển khai công văn 2662/BVHTTDL-MTNATL về việc "Không sử dụng biểu tượng, sản phẩm, linh vật không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam", Bộ VHTT&DL đã lên kế hoạch triển khai bài bản. Trước hết, Bộ lập đoàn thanh tra đột xuất các di tích trên địa bàn Hà Nội để kiểm tra thực tế sai phạm và có hướng xử lý hợp tình hợp lý. Ngay sau đó, chúng tôi họp với các đơn vị có liên quan trong đó có Uỷ ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam, Ban trị sự Phật giáo, Ban tôn giáo Chính phủ, các đơn vị cơ quan thông tấn báo chí để tạo sự đồng thuận trong công tác tuyên truyền vận động về vấn đề này trước hết là trong các cơ sở thờ tự, các địa điểm di sản văn hoá rồi đến các đơn vị cơ quan trên địa bàn cả nước. Tạo sự đồng thuận và tuyên truyền để nhân dân nhận thức việc không nên đưa những hiện vật không phù hợp với thuần phong mỹ tục, văn hoá Việt Nam để cùng hành động là đều quan trọng nhất.
Trong kế hoạch của chúng tôi, từ nay đến tháng 11 Âm lịch của năm Giáp Ngọ thì chúng ta làm công tác tuyên truyền, thuyết phục. Tháng 12 Âm lịch, chúng ta đồng loạt ra quân đưa các hiện vật lạ ra khỏi di tích trước Tết Nguyên Đán để sang năm mới chúng ta có những nơi thờ tự mang đầy đủ giá trị của văn hoá Việt Nam.

Cơ quan quản lý Nhà nước thực hiện tốt chức năng của mình

Ông Phan Đình Tân, Chánh Văn phòng Bộ VHTTDL:

Đây là văn bản nhằm tạo sự phối hợp đồng bộ của các cơ quan, ban, ngành, các đơn vị và cá nhân để có thể loại bỏ những tượng linh vật, vật phẩm không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam ra khỏi di tích lịch sử văn hóa và những nơi công cộng.
Bộ sẽ có những đoàn thanh tra, kiểm tra giám sát các di tích. Đây là công việc lâu dài cần sự vào cuộc nghiêm túc chứ không phải công việc một sớm một chiều. Tuy nhiên, các “hiện vật lạ” đang ở di tích đã được xếp hạng đợt này, dứt khoát phải đưa ra khỏi di tích, trừ những hiện vật về di tích đó từ trước đến nay có tuổi đời trên 50-100 năm, tức là khi nó đã trở thành biểu trưng của nơi đó thì phải cân nhắc. Cần có cơ chế xử phạt để các ban quản lý, những người trông coi, thủ từ không được dễ dãi, không phải ai cung tiến cái gì cũng nhận.
Văn bản do Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tham mưu vì ngoài những phạm vi ở di tích, di sản ra thì còn những nơi công cộng khác như cơ quan, trụ sở, công ty, doanh nghiệp, khu tập thể… nhiều nơi đang để những con linh vật không thể hiểu nổi.
Ngay việc tham gia tham mưu công văn này, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm đã thể hiện tốt chức năng quản lý Nhà nước. Qua việc kiểm tra, giám sát, Cục đã ghi nhận những biểu hiện như thế và đã tham mưu cho Bộ ra văn bản như thế này là phù hợp và kịp thời. Trên cơ sở các thông tin của báo chí, các cơ quan truyền thông cũng đã phản ảnh hiện tượng này và nhân dân cũng phản ánh rất nhiều thì Cục tham mưu như thế là rất có trách nhiệm.

Để con cháu nhìn tổ tiên với khuôn mặt không còn thuần Việt là có tội

PGS.TS. Trần Lâm Biền, Cục Di sản Văn hóa:

img_8399.[1]

Bệ nguyên những con sư tử đá dập khuôn kiểu Trung Quốc vào đền chùa - những nơi linh thiêng, lưu giữ giá trị văn hoá, hồn cốt dân tộc là một điều không thể chấp nhận. Nhất là đối với người Việt bởi trong truyền thống văn hoá chúng ta có ý thức dân tộc cao.
Di tích nào đã có sư tử từ xa xưa do lịch sử để lại (như những hội quán của người Minh Hương) thì mới chấp nhận để những con sư tử không phải là Việt Nam. Còn di tích nào xưa nay không có những con sư tử ấy thì chúng ta không chấp nhận nó được để ở trong di tích.
Không được đưa sư tử ngoại lai vào trong di tích của tổ tiên bởi các di tích không chỉ gắn với vấn đề tôn giáo tín ngưỡng, mà một vấn đề lớn hơn, đó là vấn đề bản sắc văn hóa dân tộc, là văn hóa, là lịch sử, là tâm hồn của tổ tiên chúng ta gửi lại cho mai sau.
Như vậy, đưa thêm vào một cách vô lối là sự xóa nhòa bản sắc, làm méo mó lịch sử để cho chúng ta và con cháu chúng ta nhìn nhận tổ tiên với một bộ mặt không còn thuần Việt nữa thì như vậy là có tội. Công đức mà vô lối thì đấy là có tội.
Người xưa quyết tâm đi theo lối của mình, bản sắc của mình đã giữ được sức mạnh dân tộc khi thì tiềm ẩn, khi thì công khai, tức là nó gắn với thời bị xâm lược và thời tự chủ. Chính bản sắc dân tộc với những gì của chúng ta và những gì ta học tập được nhưng được Việt hóa thì người Việt mới là người Việt.

Ngăn chặn nạn “xâm lăng” văn hoá của sư tử đá ngoại lai

Họa sỹ Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh, Triển lãm:

Việc các biểu tượng, linh vật lạ tràn lan xuất phát từ nhiều lý do. Chúng ta hiện nay đang trong thời kỳ mở cửa, hội nhập với quốc tế nên việc có sự ảnh hưởng, thậm chí có cả “xâm lăng” văn hóa. Điều đó tác động đến đời sống tinh thần, quan niệm thẩm mỹ, tâm linh, văn hóa của người dân Việt Nam.
Trách nhiệm của chúng tôi ở Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm là tham mưu giúp cho Bộ VHTT&DL, nhằm đưa đến văn hóa thẩm mỹ chung cho xã hội, tiếp thu các giá trị mới của văn hóa trên thế giới, đồng thời vẫn tạo ra được môi trường văn hóa, môi trường thẩm mỹ đúng với truyền thống văn hóa Việt Nam.
Về phía Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, chúng tôi sẽ phối hợp với với các cơ quan nghiên cứu, các cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương và địa phương cùng các cơ quan báo chí thúc đẩy mạnh mẽ công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của nhân dân về vấn đề này. Chúng tôi sẽ cùng các chuyên gia nghiên cứu mỹ thuật chọn lựa các mẫu linh vật, vật phẩm truyền thống của Việt Nam và giới thiệu để mọi người tham khảo, lựa chọn sử dụng phù hợp với nhu cầu thẩm mỹ thuần Việt.

Sẽ cưỡng chế với những trường hợp vi phạm Luật Di sản Văn hóa

Ông Trương Minh Tiến, Phó Giám đốc Sở VHTT&DL Hà Nội:

Việc tùy tiện đưa hiện vật không đúng quy định vào các di tích đã diễn ra không chỉ riêng Hà Nội mà còn diễn ra ở các di tích khác trên địa bàn cả nước. Ý thức được vấn đề này, chúng tôi đã có các văn bản hướng dẫn UBND các quận, huyện trên địa bàn thành phố để kiểm tra, giám sát tình hình. Tuy nhiên, có những di vật, hiện vật được đưa vào từ những năm trước đó, từ thời điểm chưa có Luật Di sản văn hóa mà đến bây giờ, các di vật, hiện vật đó vẫn tồn tại. Mặc dù Luật Di sản văn hóa đã ra đời, nhưng luật chưa được tuyên truyền thật sâu sát đến người dân, đến những người có trách nhiệm trông nom di tích, thậm chí nhiều nhà hảo tâm cung tiến vào di tích cũng chưa hiểu hiết Luật. Vì thế, kể từ sau khi có Luật Di sản văn hóa, hiện tượng đó vẫn tiếp tục diễn ra.
Thời gian tới, để hạn chế được vấn đề này, một mặt chúng tôi sẽ tăng cường tuyên truyền hơn nữa Luật Di sản văn hóa đối với những người làm công việc trông nom trực tiếp các di tích, họ được phép làm những gì và không được làm những gì. Mặt khác, người cung tiến vào các di tích cũng phải hiểu đúng luật. Chúng tôi sẽ tiến hành các cuộc điều tra tổng thể trên địa bàn thành phố Hà Nội. Trước hết, chúng tôi sẽ thông báo tình hình, rồi thực hiện tuyên truyền, vận động các nơi quản lý di tích để họ có ý thức tự di dời. Nếu không, chúng tôi sẽ phải áp dụng biện pháp cưỡng chế.

Chọn cách ứng xử trước nhu cầu muốn được cung tiến của người dân

KTS. Lê Thành Vinh, Viện trưởng Viện Bảo tồn di tích:

Điều quan trọng nhất ở đây là cách thức chúng ta hành xử, thực hiện trong câu chuyện này. Việc mọi người muốn đóng góp, muốn công đức vào di tích là đúng. Nhưng thực hiện những việc đó phải xuất phát từ phía những người quản lý di tích. Những người quản lý di tích sẽ phải đưa ra rằng, với di tích này, chúng tôi đang cần bổ sung cái gì. Nó cũng giống như việc chúng ta thiết kế, tôn tạo, mở đường, làm sân, trồng cây… và nội thất cũng là một thành phần. Chúng ta có thể thuê tư vấn, mời các chuyên gia… Nhưng phải xuất phát từ di tích. Tức là di tích này chúng tôi đang cần cái gì. Những ai cần cung tiến sẽ đến theo danh sách đã được gửi trước. Tức là chiều đi phải ngược lại, từ phía người quản lý di tích. Người quản lý di tích sẽ biết mình cần cái gì. Lúc đó cần thì sẽ thuê chuyên gia. Chuyên gia sẽ chỉ cho họ, ở đây, đưa con gì vào thì phù hợp. Thậm chí, nếu bây giờ mình tổ chức theo mẫu nọ, mẫu kia, người ta đưa đến, không phù hợp thì sẽ rất lộn xộn. Đây là chuyện mà phải thay đổi hẳn chiều của nó, bắt nguồn từ di tích. Ở các nước, người ta thực hiện rất nhiều rồi. Ta hoàn toàn có thể học tập được. Ví dụ như ở Nhật, người ta đếm từng viên ngói, chùa này sắp sửa trùng tu, chúng tôi cần khoảng 3 vạn ngói, mẫu ngói như thế này, mỗi viên giá trị bao nhiêu tiền… Những người công đức có thể công đức 500 viên ngói… được thực hiện bởi những người có chuyên môn. Nhưng sau đó, người ta sẽ ghi rõ 500 viên ngói của người công đức tên là gì. Chứ không phải như hiện nay, người dân cứ thích cái gì thì mang cái đó đến di tích.

Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội đồng trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam khẳng định trong văn hóa truyền thống của mình, người Việt không có lệ đặt sư tử đá dập khuôn kiểu Trung Quốc trong chùa.
“Sư tử vào chùa thứ nhất là do sính ngoại nhưng mà không phải sính ngoại vô ý thức mà do các thí chủ mong điều tốt lành. Họ muốn đặt vào nơi linh thiêng để đạt được mong cầu của họ. Nhưng tại nơi linh thiêng như ở ngôi chùa thì các nhà sư cũng không ý thức được.
Họ nghĩ sư tử tạc bằng đá, thậm chí, bằng đá quý thì rất đẹp, nên chiều lòng thí chủ rồi cho đặt trong ngôi chùa mà không ý thức được tác hại phản cảm của nó.”- Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm cho biết.

Một số tượng linh thú của Việt Nam