HỘI THẢO GÓP Ý XÂY DỰNG NGHỊ ĐỊNH VỀ HOẠT ĐỘNG TRIỂN LÃM

Ngày 05/7/2016 tại thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức Hội thảo lấy ý kiến góp ý xây dựng Nghị định về hoạt động triển lãm. Hội thảo có sự tham dự của đại diện Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Trung tâm triển lãm của 15 tỉnh, thành phố khu vực phía Nam và đại diện các cơ quan thông tấn, báo chí tại thành phố Hồ Chí Minh. Trước đó, ngày 28/6/2016 Bộ VHTTDL đã tổ chức Hội thảo tại Hà Nội lấy ý kiến các tỉnh, thành phố khu vực miền Bắc. Tại Hội thảo, nhiều ý kiến thiết thực, xuất phát từ thực tiễn quản lý và hoạt động triển lãm tại các địa phương đã được các đại biểu nêu ra; các nội dung, quy định tại Dự thảo Nghị định cũng được các đại biểu thảo luận, góp ý nghiêm túc.

Phát biểu mở đầu Hội thảo, ông Vi Kiến Thành - Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, Phó Trưởng Ban biên soạn Dự thảo Nghị định nêu tóm tắt thực tiễn hoạt động triển lãm, những vấn đề đặt ra trong công tác quản lý ở Trung ương và địa phương, tính cấp thiết của việc xây dựng và ban hành Nghị định về hoạt động triển lãm. Theo ông Vi Kiến Thành: “Hội thảo là một bước quan trọng trong quá trình xây dựng Nghị định, thông qua Hội thảo, Ban biên soạn tổng hợp được các ý kiến sát thực nhất với thực tế hoạt động và quản lý hoạt động triển lãm ở các địa phương, từ đó cân nhắc điều chỉnh các nội dung quy định sao cho phù hợp với thực tiễn”

Ông Phạm Hà Hải – chuyên viên Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm đọc Báo cáo thực trạng hoạt động triển lãm. Báo cáo nêu rõ: trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật việc tổ chức triển lãm là một hoạt động quan trọng, vừa là một kênh hữu hiệu để tuyên truyền, phổ biến, phục vụ nhiệm vụ chính trị, vừa là một hình thức để quảng bá, giới thiệu thông tin, hình ảnh, tư liệu. Theo thống kê sơ bộ năm 2013 cả nước có 499 cuộc triển lãm mỹ thuật, nhiếp ảnh và văn hóa, nghệ thuật khác, năm 2014 con số này là 589 cuộc và năm 2015 là 594 cuộc. Hiện nay các mô hình, nội dung, hình thức triển lãm rất đa dạng. Đối tượng tổ chức, tham gia hoạt động triển lãm không chỉ là các cơ quan Nhà nước, Bộ, Ban, Ngành, Đoàn thể mà có sự tham gia ngày càng nhiều của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Việc chủ động hội nhập quốc tế về văn hóa thúc đẩy các triển lãm mang danh nghĩa quốc gia, nhằm quảng bá hình ảnh Việt Nam tại nước ngoài nhưng không ít triển lãm loại này chưa thực sự đạt yêu cầu, thậm chí có triển lãm bị dư luận đánh giá thấp… Những quy định về hoạt động triển lãm ban hành trước đây mới chỉ dừng ở phạm vi triển lãm mỹ thuật, nhiếp ảnh, chưa bao quát được toàn bộ hoạt động triển lãm, vì thế yêu cầu cấp thiết đặt ra là phải bổ sung, ban hành văn bản quy định về hoạt động triển lãm, để tạo điều kiện, hành lang pháp lý cho hoạt động này.

Bà Dương Thúy Hằng - Trưởng phòng Mỹ thuật Ứng dụng và Triển lãm, thay mặt Ban biên soạn trình bày Dự thảo Nghị định về hoạt động triển lãm. Dự thảo Nghị định gồm 5 chương, 23 điều trong đó có các quy định về quy trình tổ chức triển lãm, thủ tục xin cấp phép, thủ tục gửi Thông báo triển lãm… và Phụ lục gồm 6 mẫu văn bản kèm theo: Đơn xin cấp phép triển lãm, Thông báo tổ chức triển lãm, Giấy phép, Giấy biên nhận hồ sơ, Công văn đề nghị điều chỉnh nội dung, Công văn về việc không đồng ý cấp phép.

Tham gia góp ý, thảo luận về dự thảo Nghị định có: đại diện Ban Tuyên giáo tỉnh ủy các tỉnh: Vĩnh Long, Quảng Ngãi, Cần Thơ, Ninh Thuận, Lâm Đồng; đại diện Sở VHTTDL, Trung tâm Triển lãm Tp.Hồ Chí Minh, Trà Vinh, Tây Ninh, Vĩnh Long, Bến Tre, Bà Rịa – Vũng Tàu, Long An, Kiên Giang, Bình Dương, Đà Nẵng, Đồng Nai.

Các đại biểu dự Hội thảo nhất trí cao đối với việc cần thiết phải xây dựng và ban hành Nghị định về hoạt động triển lãm. Về tên gọi của Nghị định, đa số  đại biểu đề nghị lấy tên là “Nghị định về hoạt động triển lãm”. Theo đó, phạm vi điều chỉnh của Nghị định cần được mở rộng hơn so với dự thảo hiện nay, bao gồm tất cả các hoạt động triển lãm, không nên quy định hẹp ở phạm vi triển lãm văn hóa, nghệ thuật, du lịch, thể thao.

Đại diện Sở VHTTDL tỉnh Bến Tre có ý kiến: nên hợp nhất triển lãm mỹ thuật, nhiếp ảnh để quy định trong Nghị định này. Đối với các hoạt động triển lãm như triển lãm thương mại, triển lãm xuất bản phẩm, di vật, cổ vật, bảo vật, triển lãm về khoa học, kỹ thuật, an ninh, quốc phòng không nên loại trừ khỏi phạm vi điều chỉnh, mà nên rà soát các quy định đã có trước đây để có cách quản lý cụ thể, quy định rõ vai trò quản lý của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các Bộ khác đối với các triển lãm này như thế nào, và phân công trách nhiệm, quyền hạn, cơ chế quản lý đối với các loại triển lãm theo hướng: tất cả các loại triển lãm Bộ VHTTDL đều phải là cơ quan nắm được thông tin cơ bản (về đơn vị tổ chức, địa điểm, thời gian, nội dung triển lãm). Các Bộ khác tùy theo chức năng, nhiệm vụ đã được Chính phủ giao, phối hợp với Bộ VHTTDL trong quản lý hoạt động triển lãm bằng hình thức gửi Thông báo hoặc bản sao Giấy phép đã cấp.

Về vấn đề này, bà Đặng Hồng Linh - Trưởng Phòng Văn hóa Gia đình Sở VHTT Tp.Hồ Chí Minh cho biết: “Tại địa bàn Tp.Hồ Chí Minh tất cả các triển lãm kể cả triển lãm thương mại, xây dựng… đều phải qua thẩm định của Sở, có ý kiến đồng ý của Sở mới được tổ chức. Chúng tôi làm rất nghiêm việc này.”

Đại diện Sở VHTTDL tỉnh Trà Vinh nhấn mạnh: “Cứ là hoạt động triển lãm thì Bộ VHTTDL phải quản vì Chính phủ đã giao nhiệm vụ rồi. Còn ở từng cuộc (triển lãm), tác phẩm, sản phẩm đem ra triển lãm liên quan đến lĩnh vực nào thì áp dụng các quy định liên quan ở lĩnh vực đó”.

Việc phân định rõ thẩm quyền quản lý, cấp phép hoạt động triển lãm ở địa phương cũng là một vấn đề được hầu hết các địa phương kiến nghị phải làm rõ. Hiện nay dự thảo Nghị định ghi: “Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình thực hiện quản lý nhà nước về hoạt động triển lãm… tại địa phương” mà không nhắc đến Sở VHTTDL, như vậy Sở VHTTDL sẽ không có căn cứ để tổ chức thực hiện nếu UBND không phân công. Hiện nay ở nhiều địa phương có thực tế là các Sở VHTTDL chưa phát huy được vai trò tham mưu cho UBND trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch, một phần do việc phân định thẩm quyền, trách nhiệm của Sở VHTTDL chưa rõ.

Về quy trình tổ chức triển lãm quy định tại Chương II của Dự thảo, đại diện Sở VHTT Tp.Hồ Chí Minh đánh giá cao khoản 1 Điều 9: “Trường hợp tác phẩm, sản phẩm triển lãm không thuộc quyền sở hữu của tổ chức, cá nhân tổ chức triển lãm thì tổ chức, cá nhân tổ chức triển lãm phải thực hiện đầy đủ các quy định về bản quyền tác giả, đảm bảo các quyền lợi vật chất, tinh thần đối với tác giả, chủ sở hữu tác phẩm, sản phẩm theo quy định của pháp luật và theo thỏa thuận với tác giả, chủ sở hữu tác phẩm, sản phẩm”. Quy định này là rất cần thiết bởi theo thực tế tại địa phương có rất nhiều trường hợp như vậy, đề nghị Ban soạn thảo với sự tham gia của Vụ Pháp chế nên soạn chi tiết, cụ thể, chặt chẽ hơn để các cá nhân, tổ chức cũng như cơ quan quản lý, cấp phép dễ thực hiện.

Về việc áp dụng hai hình thức quản lý: cấp phép và tiếp nhận Thông báo tổ chức triển lãm cũng được đa số các đại biểu tán thành. Tuy nhiên nên xem xét đối tượng là Đoàn thể ở Trung ương và địa phương. Hiện nay nếu để như Dự thảo các Đoàn thể khi tổ chức triển lãm sẽ phải xin cấp phép. Theo một số đại biểu các triển lãm do Đoàn thể tổ chức chỉ cần Thông báo là đủ, không cần xin cấp phép.

Thời gian nộp hồ sơ, thời hạn trả kết quả cũng là một nội dung được các đại biểu thảo luận đưa ra nhiều ý kiến như:

- Đối với các triển lãm có nội dung phức tạp, cần thành lập Hội đồng thẩm định, thì cần phải thêm thời gian.

- Phải tính lại thời gian trả kết quả cho phù hợp để trong trường hợp cần điều chỉnh nội dung triển lãm thì cá nhân, tổ chức còn có thời gian thực hiện việc điều chỉnh.

- Cần quy định rõ trong khoảng thời gian 10 ngày thì Sở VHTTDL có trách nhiệm trả lời trong bao nhiêu ngày, Ủy ban có trách nhiệm trong bao nhiêu ngày.

- Thời hạn trả kết quả cần được ghi rõ trong Giấy biên nhận

Ngoài ra có rất nhiều ý kiến góp ý cụ thể cho các Điều, khoản của dự thảo như góp ý về thành phần hồ sơ, về thành phần Hội đồng thẩm định, các mẫu văn bản… Việc thu lệ phí cấp phép cũng được các đại biểu đề cập và kiến nghị bổ sung quy định về lệ phí cấp phép, đặc biệt đối với những trường hợp triển lãm có nội dung phức tạp cần thành lập Hội đồng thẩm định.

Đại diện Ban Tuyên giáo tỉnh Lâm Đồng đề nghị Ban soạn thảo Nghị định nên xem xét điều chỉnh theo hướng những quy định vừa thông thoáng, dễ dàng cho người tham gia hoạt động triển lãm, vừa tránh những hạn chế, tiêu cực trong khi thực hiện ở địa phương…

Tổng kết Hội thảo, ông Vi Kiến Thành - Cục trưởng Cục MTNATL đánh giá cao các ý kiến góp ý của các đại biểu. Các ý kiến của đại biểu giúp Ban soạn thảo có thêm các thông tin sát thực, hiểu thêm về tình hình thực tế ở các địa phương, từ đó tiếp thu, sàng lọc để điều chỉnh các quy định trong Dự thảo. Sau Hội thảo tại hai miền, Ban soạn thảo sẽ hoàn chỉnh dự thảo Nghị định, tiếp tục lấy ý kiến các Bộ, Ban, Ngành và đăng toàn văn Dự thảo tại Cổng thông tin điện tử để lấy ý kiến rộng rãi các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong cả nước./.

T.H