TRIỂN LÃM 10 NĂM ĐIÊU KHẮC TOÀN QUỐC LẦN THỨ 5 (2003 - 2013)

Sáng ngày 11 tháng 12 năm 20013, tại Bảo tàng Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, Hội Mỹ thuật Việt Nam đã long trọng khai mạc và trao giải Triển lãm 10 năm Điêu khắc Toàn quốc lần thứ 5 (2003 - 2013). Ông Nguyễn Lâm Thành (Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc Hội), ôngVương Duy Biên (Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), đại diện các Ban, Ngành của Trung ương và địa phương cùng đông đảo các văn nghệ sỹ, nhà điêu khắc của Hà Nội, các tỉnh/thành tới tham dự.

Quang cảnh buổi lễ Khai mạc và trao giải thưởng triển lãm 10 năm Điêu khắc Toàn quốc lần thứ 5 tại Bảo tàng Hà Nội

Ông Vương Duy Biên, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phát biểu chúc mừng triển lãm

Triển lãm 10 năm Điêu khắc toàn quốc lần thứ 5 (2003 - 2013), Ban tổ chức đã nhận được 675 tác phẩm điêu khắc của 352 tác giả trong cả nước gửi đến tham dự. Hội đồng Nghệ thuật củaTriển lãm đã tuyển chọn được 286 tác phẩm của 230 tác giả vào trưng bày trong triển lãm, 21 tác phẩm được trao giải thưởng gồm:

- Không có giải Nhất.

- 2 Giải Nhì: 1/ Lớp vỏ, sắt hàn của Trần Văn An (Nam Định); 2/ Chuyện quê, tổng hợp của Kù Kao Khải (Ninh Bình).

- 4 Giải Ba: 1/ Tuổi thơ, gỗ của Hà Mạnh Chiến (Hà Nội); 2/ Khoảng trống, gỗ của Huỳnh Thanh Phú TP. HCM); 3/ Đôi mắt, đồng của Nguyễn Văn Huy (Quảng Nam); 4/ Lát cắt, sắt gỗ của Phan Văn Tiến (Hà Nội).

- 15 Giải Khuyến khích:1/ Bất tử, gỗ+đồng+đá của Đoàn Văn Bằng (Hà Nội); 2/ Rước vợ bằng công nông, đồng mạ của Phạm Thái Bình (Hà Nội); 3/ Cội nguồn, composite của Nguyễn Văn Chước (TPHCM); 4/ Chờ, tổng hợp của Trần Phạm Anh Dũng (Lâm Đồng); 5/ Bình yên trên đảo, tổng hợp của Trần Việt Hà (TP. HCM); 6/ Chuyển động vuông, kim loại sơn màu của Lê Thị Hiền (Hà Nội); 7/ Shopping, tổng hợp của Lương Đức Hùng (Hà Nội); 8/ Dơi, tổng hợp của Trần Việt Hưng (TPHCM); 9/ Cây cầu vồng, gỗ+sắt của Nguyễn Ngọc Lâm (Hà Nội); 10/ Những con chim, tre+gỗ+nhôm đúc của Thái Nhật Minh (Vĩnh Phúc); 11/ Tuyến xe số, tổng hợp của Hoàng Văn Thắng (Hưng Yên); 12/ Biển Đông, sắt của Hoàng Mai Thiệp (Hải Dương); 13/ Góc phố, compostie của Đỗ Thế Thịnh (TPHCM); 14/ Ngóng (III), tổng hợp của Trần Văn Thức (Hà Nội); 15/ Ngoài phố, compostie của Nguyễn Vinh (Gia Lai).

Theo đánh giá của Ban Tổ chức “Các tác phẩm điêu khắc trong triển lãm lần này đánh dấu sự chuyển biến sâu sắc về quan niệm nghệ thuật, ngôn ngữ điêu khắc, hình thức biểu đạt và kỹ thuật thể hiện tác phẩm. Sự phong phú về tư duy sáng tác; ngôn ngữ tạo hình với nhiều phong cách như hiện thực, trừu tượng, biểu hiện... Sự đa dạng về chất liệu với nhiều tìm tòi thể nghiệm, kết hợp giữa điêu khắc và nghệ thuật sắp đặt... Mặt bằng chung của nghệ thuật điêu khắc đã được nâng cao lên về mọi phương diện nhưng đỉnh cao thì cần phải chờ đợi”.

Đây là triển lãm của ngành điêu khắc, được tổ chức định kỳ 10 năm một lần, khởi đầu là triển lãm năm 1973 (thực chất là triển lãm điêu khắc của các tác giả miền Bắc) sau đó là triển lãm năm 1983, năm 1993, năm 2003 và năm 2013. Ở những lần triển lãm trước, Triển lãm 10 năm Điêu khắc là sự hội tụ, tổng kết, đánh giá một giai đoạn sáng tác của các nghệ sỹ trong định kỳ 10 năm. Từ hoạt động này, xuất hiện nhiều tác giả, tác phẩm có chất lượng nghệ thuật cao Nguyễn Hải, Lê Công Thành, Tạ Quang Bạo, Hứa Tử Hoài,... Đất nước thống nhất, đổi mới, mở cửa và hội nhập, điêu khắc Việt Nam phát triển không ngừng, các thế hệ tác giả kế tiếp nhau tạo được đội ngũ nghệ sỹ điêu khắc Việt Nam có trình độ chuyên môn cao, có tư duy thẩm mỹ tốt, bắt nhịp được với cuộc sống đương đại.

Tại Triển lãm 10 năm Điêu khắc Toàn quốc lần thứ 5 (2003-2013), đã thấy rõ sự chuyển giao thế hệ. Có thể nói, đây chính là triển lãm của các nhà điêu khắc trẻ, bởi hơn 50% tác giả tham dự triển lãm trẻ cả tuổi đời và tuổi nghề, nhiều tác giả trưởng thành trong giai đoạn đất nước chuyển mình và hội nhập thế giới.

Hà Nội là địa phương có số lượng tác phẩm trưng bày đông đảo nhất (85/230 tác giả với 99/286 tác phẩm), đứng thứ hai là TP. Hồ Chí Minh (41/230 tác giả với 34/286 tác phẩm) và kế tiếp là tỉnh Vĩnh phúc (9/230 tác giả với 12/286 tác phẩm). Một điều bất ngờ đối với Ban Tổ chức, sau khi lựa chọn tác phẩm trưng bày thì chỉ 37/63 tỉnh/thành có tác giả được chọn tham dự Triển lãm. Tuy Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh là hai thành phố lớn - hai trung tâm văn hóa nghệ thuật lớn của cả nước, hoạt động điêu khắc phát triển, nhưng giải cao lại không thuộc về các tác giả ở hai thành phố này. Nhiều địa phương, số lượng tác phẩm tham dự ít nhưng số lượng tác phẩm được giải chiếm tỷ lệ cao như: Gia Lai (1 giải/1 tác phẩm tham dự); Nam định, Hưng Yên (1 giải/2 tác phẩm tham dự); Ninh Bình, Lâm Đồng (1 giải/ 5 tác phẩm tham dự); Hải Dương, Quảng Nam (1 giải/7 tác phẩm tham dự); Vĩnh Phúc (1 giải/12 tác phẩm tham dự); TP. Hồ Chí Minh (5 giải/54 tác phẩm tham dự); Hà Nội (8 giải/99 tác phẩm tham dự).

Ở Triển lãm 10 năm Điêu khắc Toàn quốc lần thứ 4 (1993 – 2003) có 23 tác phẩm được giải, trong đó Hà Nội có 13 tác phẩm (chiếm 56,5%), TP. Hồ Chí Minh có 5 tác phẩm (chiếm 21,7%). Tại Triển lãm 10 năm Điêu khắc Toàn quốc lần thứ 5 (2003 - 2013) có 21 tác phẩm được giải, trong đó Hà Nội có 8 tác phẩm (chiếm 38%), TP. Hồ Chí Minh có 5 tác phẩm (chiếm 23.8%).

Qua những số liệu trên cho thấy, mặt bằng chung về chất lượng nghệ thuật điêu khắc năm nay có dấu hiệu không chỉ đọng lại ở các trung tâm lớn mà đã làn tỏa về các địa phương, tạo thành một mặt bằng chung. Hoạt động sáng tác ở các tỉnh trong 10 năm trở lại đây rất mạnh mẽ. Công nghệ thông tin phát triển, phương tiện giao thông thuận lợi đã hỗ trợ đắc lực trong công việc sáng tác của các nhà điêu khắc địa phương. Ở các tỉnh xa trung tâm lớn, nhiều nhà điêu khắc trẻ thường xuyên có ý thức học hỏi và tham gia các hoạt động của ngành, giới điều này đã làm cho các sáng tác của họ có chất lượng nghệ thuật.

Ông Vương Duy Biên (Thứ trưởng Bộ VHTTDL) và ông Nguyên Lâm Thành (Phó Chủ tịch Ủy Ban Dân tộc của Quốc Hội) trao Giải Nhì cho các tác giả

img_0197a

Ông Vi Kiến Thành (Cục trưởng Cục MTNATL) và ông Trần Khánh Chương (Chủ tịch Hội MTVN) trao Giải Ba cho các tác giả

img_0194aaaaaaaaaaaaaa

Bà Đoàn Thị Thu Hương (Phó Cục trưởng Cục MTNATL) và bà Phan Gia Hương (Phó Chủ tịch Hội MTVN) trao Giải Khuyến khích cho các tác giả

img_0207a

Các đại biểu cắt băng khai mạc triển lãm

Trước đây, Triển lãm 10 năm Điêu khắc toàn quốc được đánh giá là đại diện cho một giai đoạn sáng tác, thì tại triển lãm năm 2013 này, vì nhiều lý do, đã thiếu vắng các tác giả lão thành có tên tuổi gửi tác phẩm tham dự. Theo Nhà điêu khắc Phan Gia Hương, Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật Triển lãm 10 năm Điêu khắc Toàn quốc lần thứ 5 “Kết quả chấm giải của cuộc Triển lãm lần này căn cứ vào những tác phẩm gửi đến đăng ký tham dự chứ không phải căn cứ vào những tác phẩm trải dài trong 10 năm”.

Về chất lượng nghệ thuật của triển lãm “So với 10 năm trước, nền Điêu khắc Việt Nam rất phát triển và anh emtự do sáng tạo. Xu hướng “Hiện đại” trong “Ngôn ngữ Điêu khắc” gắn kết với cuộc sống của xã hội đương đại đa dạng hơn 10 năm trước đây. Ngôn ngữ Điêu Khắc phát triển rõ theo 2 xu hướng:

1. Cực thực: từ hiện thực đến tả chân.

2. Hiện đại: Trừu tượng+Sắp đặt đến gợi mở.

Điều đó chứng tỏ sự quan tâm của xã hội, các đơn vị quản lý về mỹ thuật với văn nghệ sỹ một cách cụ thể thông qua các tổ chức và các cuộc Triển lãm trong và ngoài nước và sự thông tin cập nhật nhanh chóng tạo cho giới văn nghệ nắm bắt được các vấn đề xã hội nhanh chóng” Nhà Điêu khắc Phan Gia Hương chia sẻ.

Việc không có giải Nhất, bà Phan Gia Hương nhấn mạnh: Việc đặt ra tiêu chí “sáng tạo dựa trên nền tảng tính dân tộc” là vô cùng cần thiết để đánh giá và định hướng trong sáng tác văn học nghệ thuật hiện nay, và lo ngại về việc bắt chước, rập khuôn trong một vài tác giả: “Ở nhiều triển lãm, nhiều tác phẩm nếu không có tên tác giả ở dưới thì cũng dễ lầm tưởng là tác giả nước ngoài.

Tác giả chưa đủ độ chín về tư duy thì chưa đọng lại được tinh thần, thẩm mỹ dân tộc trên tác phẩm. Và với đà này, thì mặc dù về kỹ thuật hay ngôn ngữ thể hiện có phát triển và theo kịp thời đại đến mấy, thì dần dần, chúng ta cũng mất đi chỗ đứng ngay trên đất nước chúng ta, nói gì đến việc tạo được dấu ấn riêng của người Việt”.

Đối với công tác tổ chức, Triển lãm 10 năm Điêu khắc Toàn quốc lần thứ 5 (2003 – 2013) đã có sự thay đổi đáng kể so với các lần triển lãm trước, như Chọn vòng 1: Hội đồng chọn lựa tác phẩm trên ảnh, vòng 2 Hội đồng xem tác phẩm thật và chấm giải trên thực tế tác phẩm gửi đến. Đặc biệt, thay đổi địa điểm trưng bày triển lãm là quyết định đột phá của Ban Tổ chức. Từ dự kiến ban đầu, Triển lãm trưng bày tại Trung Tâm Triển lãm Văn hóa Nghệ thuật Vân Hồ, thì nay chính thức được trưng bày tại Bảo tàng Hà Nội – một địa điểm lý tưởng cho không gian của điêu khắc. Ban Tổ chức đã cải tạo thêm không gian trong nhà, tìm kiếm vị trí trong khuôn viên sân, vườn để trưng bày tác phẩm hiệu quả nhất. Do đó, từng tác phẩm trong triển lãm đã phát huy được hiệu quả hình khối, tạo cảm xúc cho người xem. Ngoài hoạt động trưng bày tác phẩm, trong thời gian triển lãm sẽ có cuộc Hội thảo “Triển lãm 10 năm Điêu khắc Toàn quốc lần thứ 5 (2003 – 2013) và Điêu khắc Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Triển lãm 10 năm Điêu khắc Toàn quốc lần thứ 5 (2003 – 2013) là sự kiện nổi bật, đánh dấu sự phát triển của nền điêu khắc Việt Nam nói riêng và nền Mỹ thuật Việt Nam nói chung. Đây là dấu mốc quan trọng, phản ánh sự quan tâm Đảng và Nhà nước với sự nghiệp phát triển văn học nghệ thuật, sự hăng say lao động nghệ thuật của các nghệ sỹ trong giai đoạn đất nước hội nhập và phát triển.

N.Đ.B