Triển lãm Tranh lụa và điêu khắc kích thước nhỏ

Chiều 25/10/2018, triển lãm “Tranh lụa và điêu khắc nhỏ” đã khai mạc tại Trung tâm Nghệ thuật Đương đại Vincom (VCCA), Hà Nội. Triển lãm do Cục Mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm - Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch; Trung tâm Nghệ thuật (VCCA) phối hợp tổ chức.

Họa sỹ Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục MTNATL và TS. Mizuki Endo, Giám đốc Nghệ thuật VCCA trao Giấy chứng nhận và tặng sách cho các tác giả tham dự Triển lãm.

Dự Lễ Khai mạc Triển lãm có Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Quang Tùng; họa sỹ Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm; Ông Vũ Công Hội, Quyền Vụ trưởng Vụ Văn hóa Văn nghệ, Ban Tuyên giáo Trung ương; họa sỹ Lương Xuân Đoàn, Phó Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam cùng đông đảo nghệ sỹ và công chúng.

Nhà điêu khắc Vũ Bình Minh giới thiệu tác phẩm của mình với Thứ trưởng Bộ VHTTDL Lê Quang Tùng (thứ 3 từ trái sang) và Lãnh đạo Cục MTNATL 

Triển lãm giới thiệu 203 tác phẩm tranh lụa và điêu khắc kích thước nhỏ của 45 nghệ sỹ tiêu biểu (trong đó có có 110 tác phẩm tranh lụa của 23 họa sỹ; 93 tác phẩm điêu khắc của 20 nhà điêu khắc) được lựa chọn trên phạm vi cả nước, thuộc thế hệ sinh ra từ năm 1970 đến nay.

Phát biểu tại buổi họp báo, họa sỹ Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, Trưởng Ban Tổ chức Triển lãm cho biết: “Điêu khắc nhỏ vẫn làm nên tác giả lớn. Chúng tôi muốn gợi mở đến một góc lẩn khuất trong tư duy sáng tạo, vẻ đẹp tinh tế khối chất liệu của bề mặt tác phẩm điêu khắc kích thước nhỏ. Giữa đời sống nghệ thuật đa chiều, đa diện thời kỳ hậu đổi mới, chúng tôi giới thiệu triển lãm này mong muốn chuyển tải thông điệp đến người xem những sáng tạo tinh tế, những ý tưởng vượt ra ngoài khuôn khổ và chất liệu”.

Sau Triển lãm Mở Cửa - Mỹ thuật 30 năm thời kỳ Đổi mới 1986 - 2016 ( tổ chức tháng 9/2016), Triển lãm Ảnh Nude Nghệ thuật (tổ chức tháng 7/2018) và đây là lần thứ 3 Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức triển lãm theo phương thức giám tuyển. Ở hai lần trước, các giám tuyển triển lãm đều là cán bộ của Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, nhưng với Triển lãm Tranh lụa và điêu khắc kích thước nhỏ lần này Cục đã mời 2 giám tuyển là: họa sỹ Vũ Đình Tuấn và nhà điêu khắc Khổng Đỗ Tuyền. Sau gần 1 năm làm việc với các nghệ sỹ, tuyển chọn tác phẩm trưng bày, các Giám tuyển và Ban Tổ chức đã thống nhất về số lượng tác giả, tác phẩm, hình thức Triển lãm, truyền thông…

Triển lãm thu hút đông đảo công chúng, phóng viên và các nghệ sỹ 

Triển lãm có 110 tác phẩm tranh lụa của 23 họa sỹ: Trần Xuân Bình, Tống Ngọc, Lê Trần Hậu Anh, Lưu Chí Hiếu, Nguyễn Thu Hương, Đoàn Văn Tới, Phạm Thị Thanh Vân, Mai Xuân Oanh, Đặng Anh Việt, Tạ Đình Thi, Đặng Đình Nguyên, Nguyễn Đức Toàn, Trần Lưu Tuấn, Trần Hoàng Sơn, Ngô Thu Thủy, Lê Phương Dung, Lê Xuân Dũng, Trần Văn Thăng, Lê Thúy, Nguyễn Thế Sơn, Trần Nguyễn Trung Tín, Nguyễn Thị Hoàng Minh, Bùi Tiến Tuấn, Vũ Đình Tuấn, đây là những nghệ sỹ có đóng góp tích cực và thành công trên lĩnh vực sáng tác tranh lụa chuyên nghiệp trong thời gian vừa qua, được đồng nghiệp và công chúng ghi nhận. Trong số các họa sỹ này phần lớn đều là giảng viên các trường nghệ thuật, họ là những nhân tố quan trọng trong việc truyền cảm hứng sáng tạo và khát vọng đổi mới đến các thế hệ nghệ sỹ tạo hình đương thời. Số ít tác giả rất trẻ, được cho là phát hiện mới đầy tiềm năng, hứa hẹn những đột phá trong tương lai. Qua chất lượng chuyên môn của triển lãm lần này, chắc chắn nghệ thuật tranh lụa Việt Nam sẽ có nhiều điều kiện để phát triển, bức phá mạnh mẽ trong những năm tới.

Họa sỹ Vũ Đình Tuấn cho biết: “Đã có một giai đoạn khá dài, Tranh lụa Việt Nam không có bước tiến nào đáng kể.  Những lối mòn trong tư duy tạo hình và kỹ thuật vẽ nhuộm truyền thống bị đẩy tới mức cực đoan. Điều đó đã vô tình xếp lụa vào loại chất liệu hạn chế về khả năng biểu đạt. Trong nhiều năm, người ta né tránh việc sáng tác trên lụa. lụa bị coi nhẹ, bị bỏ quên… Người theo lụa đến cùng thì vẽ trong ẩn dật, cô độc. Tranh Lụa trở thành  mờ nhạt, hiếm hoi và mai một dần.

Sự thăng trầm của lụa là câu chuyện rất bình thường của lịch sử nghệ thuật. Nhưng nếu để mất hẳn nghệ thuật Tranh lụa Việt Nam thì là điều bất thường. Cuộc triển lãm Tranh lụa toàn quốc tổ chức tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam năm 2007 là một nỗ lực lớn của Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm - Bộ VHTT& DL, với mong muốn khơi dậy hoạt động sáng tác tranh lụa Việt Nam thời kỳ mới. Sự kiện này đã tác động tích cực đến tinh thần của nhiều họa sỹ trên cả nước ở những khoảng thời gian ngay sau đó.

Gần đây, một thế hệ họa sỹ có trong mình khát vọng khai mở những khả năng tận cùng của chất liệu, kết hợp nhuần nhuyễn giữa truyền thống và hiện đại, mang lại sức sống mới cho Tranh lụa. Lụa không u mờ, đỏng đảnh, ru ngủ thị giác mà trỗi dậy mạnh mẽ, trong sáng, rực rỡ. Tranh lụa Việt Nam đã thực sự có năng lượng để chuyển mình và khởi sắc.

Nhiều người nói: “Tranh lụa đang hồi sinh”.

Triển lãm cá nhân, triển lãm nhóm, các sự kiện mỹ thuật tổ chức trong và ngoài nước đã xuất hiện nhiều tác giả đem đến sinh khí mới, hy vọng mới cho Lụa. Tranh Lụa của họ có sức hấp dẫn, lôi cuốn mạnh mẽ, đột phá trong tư duy tạo hình và kỹ thuật thể hiện, đặt ra những gợi mở cho việc phát triển chất liệu lâu dài. Không ít tác phẩm đạt đến trình độ cao của học thuật, biểu cảm tinh tế, xử lý nhuần nhuyễn các cung bậc ngôn ngữ, khai thác triệt để đặc tính trong suốt và xuyên thấu của nền lụa. Lụa vì thế mà ngời ra, trong vắt. Khi vẽ, họa sỹ tìm vào bên trong lụa, đi vào bên trong mình, tìm mình. Các tác phẩm của họ kết hợp hài hòa giữa những vấn đề riêng tư của cá nhân và câu chuyện thời đại”.

Cùng các tác phẩm tranh lụa, Triển lãm trưng bày 93 tác phẩm của 20 nhà điêu khắc trong cả nước gồm: Vũ Hữu Nhung, Lê Lạng Lương, Lương Đức Hùng, Nguyễn Huy Tính, Trần Trọng Tri, Hoàng Mai Thiệp, Thái Nhật Minh, Trần Văn An, Phạm Bảo Sơn, Vũ Bình Minh, Lê Anh Vũ, Đào Đình Tân, Lương Trịnh, Vũ Quang, Phạm Thái Bình, Nguyễn Ngọc Lâm, Trần Văn Thược, Lê Xuân Cang, Trần Tuấn Nghĩa, Phạm Đình Tiến, Không Đỗ Tuyền. Đây là những gương mặt trẻ, tiêu biểu của nền điêu khắc hiện đại Việt Nam. Phần lớn những nghệ sỹ này luôn hiện diện trong các sự kiện điêu khắc, nhiều người đã có thành tựu trong các hoạt động, nhận giải thưởng quốc gia và khu vực. Đặc biệt, trong tư duy sáng tạo và phong cách làm việc thể hiện rõ tính chuyên nghiệp - điều quan trọng của các nghệ sỹ tạo hình nói chung và nghệ sỹ làm điêu khắc nói riêng hiện nay.

Nhà điêu khắc Khổng Đỗ Tuyền, Giám tuyển Triển lãm cho biết: Nếu như trước đây, tác phẩm điêu khắc có sự gắn kết ít nhiều với nghệ thuật truyền thống, tác phẩm nghệ thuật chuyển tải những nội dung lý tưởng, những hình tượng được chuyển thể từ văn học, được điển hình hóa. Với thế hệ điêu khắc trẻ hiện nay, họ có sự tiếp cận, cởi mở, giao lưu với thế giới có cái nhìn đương đại mang tính phổ quát. Tác phẩm của họ đôi khi đơn thuần là hình khối, là không gian và trên hết là sự ngẫu hứng của cảm xúc. Thân cây - chiếc lá - cụm mây - dòng nước - tảng đá - cơn mưa… ngay cả tiếng gió cũng là đối tượng cảm xúc của họ. Họ dùng tất cả các giác quan nghe - nhìn - sờ mó - tưởng tượng để cảm thụ và nâng thực tại trở nên tác phẩm. Những rung động nghệ thuật được thể hiện với cái “Tôi” rất riêng trở thành “Chất” không thể trộn lẫn của mỗi nghệ sỹ. Trong bước đi lặng thầm, sáng tác của họ không những thể hiện cái “Tôi” mạnh mẽ, mà còn mang hơi thở của đời sống xã hội thực tại.

Đánh giá cao nhiệt huyết tham gia triển lãm của các nghệ sỹ, phát biểu tại Lễ Khai mạc Triển lãm, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Quang Tùng nhấn mạnh, với tinh thần sáng tạo và đổi mới trong nghệ thuật, triển lãm đã giới thiệu đến công chúng những tác phẩm tranh lụa độc đáo, những tác phẩm điêu khắc nhỏ có chất lượng nghệ thuật cao. Thành công của triển lãm sẽ góp phần giữ gìn nghệ thuật truyền thống, đồng thời phát triển nghệ thuật tranh lụa, điêu khắc nhỏ theo hướng hiện đại, phù hợp bối cảnh đất nước đang phát triển và hội nhập mạnh mẽ.

Đoàn nghệ sỹ Triển lãm Tranh lụa và điêu khắc kích thước nhỏ thăm Việt Phủ Thành Chương 

Đoàn nghệ sỹ Triển lãm Tranh lụa và điêu khắc kích thước nhỏ thăm những tác phẩm điêu khắc ở Flamigo Đại Lại

Sau lễ khai mạc, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm đã tổ chức cho các tác giả tham gia hoạt động giao lưu, tham quan Việt Phủ Thành Chương và Flamingo Đại Lải. Tại chuyến giao lưu này, các nghệ sỹ đã dành thời gian tìm hiểu công trình Việt Phủ do họa sỹ Thành Chương tạo dựng đậm phong cách Việt, được tận mắt tham quan các tác phẩm điêu khắc lớn trong khu nghỉ dưỡng Flamingo Đại Lải. Các nghệ sỹ đã có cơ hội trao đổi, học hỏi những vấn đề về nghệ thuật truyền thống, nghệ thuật đương đại, công việc sáng tác nghệ thuật trong giai đoạn hiện nay.

Đ.M (Số 10, tháng 10/2019)

Tài liệu tham khảo:

Bài viết giới thiệu Triển lãm Tranh lụa và điêu khắc kích thước nhỏ của họa sỹ Vi Kiến Thành, Vũ Đình Tuấn, Khổng Đỗ Tuyền.