Có một Sài Gòn khác: Sài Gòn phản chiếu

Vào công tác, đi chơi, ghé qua thành phố Hồ Chí Minh (phổ biến với tên gọi cũ là Sài Gòn) nhiều lần. Cũng chịu khó chạy quanh Sài Gòn nhìn ngắm, ngó nghiêng những địa danh nổi tiếng nơi thành phố lớn nhất Việt Nam - đồng thời cũng là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa và giáo dục quan trọng nhất của Việt Nam, để trải nghiệm và cảm nhận vì sao nơi đây khi xưa được người Pháp đặt tên “Hòn ngọc Viễn Đông”.

Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn

Khu vực phía trước Nhà hát lớn Thành phố

Tuy nhiên, đó cũng chỉ là cái nhìn, cái cảm của người lữ khách lãng du dành tình cảm cho Sài Gòn mà thôi, khó có được sự sâu lắng của những người con sinh ra, lớn lên, sống và làm việc tại mảnh đất này

Để rồi, khi được nhiếp ảnh gia Hoàng Trung Thủy trao tặng cuốn sách ảnh “Sài Gòn phản chiếu” đã cho tôi một cái nhìn khác lạ và ít nhiều cũng cảm nhận được vẻ đẹp sâu lắng của Hòn ngọc Viễn Đông - Saigon!

Hoàng Trung Thủy (sinh năm 1966) không phải là người sinh ra tại Sài Gòn, nhưng lại có nhiều duyên nợ với nơi đây, như anh bày tỏ: “Giữa tháng 4 năm 1975, gia đình tôi di chuyển từ Mỹ Tho (Tiền Giang) lên Sài Gòn... Và cũng không thể ngờ rằng: Sau lần dời đổi ấy, cuộc đời tôi gắn chặt với thành phố này”.

Từng là một nhà giáo, chuyển qua làm kinh doanh, rồi đến với nhiếp ảnh từ những năm 1980, Hoàng Trung Thủy là một cái tên nhắc nhớ tới sự tích cực trong các hoạt động nhiếp ảnh: mở rộng mối quan hệ của Câu lạc bộ Nhiếp ảnh Gia Định (TP. HCM) ra thế giới qua việc tổ chức thi ảnh quốc tế; nghiên cứu, tìm tòi, thử nghiệm các phương thức thi ảnh kỹ thuật số, phần mềm chấm ảnh qua hệ thống máy tính, chấm online; tham gia giảng dậy, đào tạo, chia sẻ các kinh nghiệm chụp ảnh, chỉnh sửa ảnh…

Ảnh phản chiếu Nhà hát lớn Thành phố trên cửa kính của khách sạn Continental

Ngoài các hoạt động chung cho ngành nhiếp ảnh, Hoàng Trung Thủy còn có những dự án ảnh của riêng mình, và đang dần biến những dự án thành hiện hữu. “Sài Gòn phản chiếu” chính là một trong những dự án ảnh của Hoàng Trung Thủy được anh biến thành hiện thực: “Kể cũng lạ: biết cầm máy ảnh ghi hình đã ngoài 30 năm, nhưng toàn đi tứ xứ để chụp, chứ chẳng mấy khi chụp cái đất Sài Gòn này. Dịp Tết vừa rồi, trong lúc đi dạo đường hoa trên đại lộ Hàm Nghi, tôi bất chợt phát hiện ra có một Sài Gòn khác lung linh kỳ ảo qua sự phản chiếu”.

May mắn thay cho chúng ta, từ sự “bất chợt phát hiện” đó của Hoàng Trung Thủy, mà giờ đây, có được trên tay cuốn sách ảnh được trình bày khá hiện đại và sang trọng mang tên “Sài Gòn phản chiếu”, để được nhìn ngắm một Sài Gòn với nét đẹp riêng - phản chiếu, mà tác giả đã thể hiện bằng tình cảm nồng ấm thông qua ống kính máy ảnh: “Tôi cố gắng miêu tả thành phố Sài Gòn vừa cổ kính vừa hiện đại, ghi lại nhịp sống chân thực của người dân, giới thiệu với người xem những đổi thay đang diễn ra từng ngày”.

Người dân TP xem pháo hoa dịp lễ 30/04 trên Đại lộ Hàm Nghi

Sách ảnh “Sài Gòn phản chiếu” dầy hơn 250 trang, được chia thành hai phần chính: Một Sài Gòn cổ kính trước 1975 hiện lên qua những kiến trúc đặc sắc như: Nhà hát Lớn thành phố Hồ Chí Minh, Trụ sở Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh, Dinh Độc Lập, Bưu điện Trung tâm thành phố, Nhà thờ chính tòa Đức Bà Sài Gòn, chùa bà Thiên Hậu, chùa Vĩnh Nghiêm, khách sạn Continental Saigon, Bến Nhà Rồng, chợ Bến Thành… Và một Sài Gòn hiện đại sau 1975 với những khu đô thị mới, những tòa nhà cao tầng, cuộc sống Sài Gòn, văn hóa, lễ hội…

Với góc nhìn độc đáo, Hoàng Trung Thủy đã mang đến cho người xem những hình ảnh lạ mắt, mà vốn dĩ nó vẫn luôn hiện hữu ở đó, hàng ngày, khi ta đi qua, khi ta nhìn thấy chỉ như một vị trí để định vị, chứ ít có thời gian để ngắm nhìn, chiêm ngưỡng.

Gập lại cuốn sách “Sài Gòn phản chiếu” của Hoàng Trung Thủy với lời kết “kể tiếp những câu chuyện thú vị về thành phố Sài Gòn trong tương lai gần…” đủ để thấy, tác giả đã dành biết bao tình cảm và sự trân quý đối với thành phố này, để biến các bức ảnh của anh thành những bài thơ ca ngợi mảnh đất đã nuôi dưỡng tâm hồn người nghệ sỹ trong anh.

Khách sạn Rex

Tôi cũng muốn dành câu kết cho bài viết của mình về “Sài Gòn phản chiếu” của Hoàng Trung Thủy, bằng hai câu thơ chợt nhớ đến trong bài thơ “Tiếng hát con tầu” của nhà thơ nổi tiếng Chế Lan Viên:

Khi ta ở chỉ là nơi đất ở,

Khi ta đi, đất đã hóa tâm hồn!

Và hy vọng, một ngày không xa, được “xem” tiếp những câu chuyện thú vị về thành phố Sài Gòn qua ảnh của Hoàng Trung Thủy./.

(Hà Nội nhớ Sài Gòn)

B.H (số 4, tháng 4/2019)

Ảnh trong bài của nhiếp ảnh gia Hoàng Trung Thủy trong cuốn sách ảnh “Sài Gòn phản chiếu”.