“Di sản vô giá” không chỉ với Réhahn

Triển lãm ảnh “Di sản vô giá” của nhiếp ảnh gia người Pháp Réhahn đã được khai mạc tại Bảo tàng Dân tộc học, Hà Nội từ ngày 1/8/2017.

An Phước, cô bé với đôi mắt màu xanh. Ảnh: Réhahn

An Phước là một cô bé người Chăm 7 tuổi,  được biết đến với biệt danh “cô bé với đôi mắt mèo”. Tôi đã khám phá ra rằng em được thừa hưởng nét độc đáo này từ đời ông cố người Pháp. Bức ảnh này và những bài viết liên quan đã được đăng tải trên nhiều ấn phẩm Việt Nam cũng như trên các phương tiện truyền thông quốc tế như National Geographic, BBC, Bussiness Insider, Indepent UK và gần đây đã được chọn làm trang bìa cho tờ Globe-Trotrers ở Pháp

Đây là một bộ sưu tập ảnh nghệ thuật về chân dung con người vùng dân tộc thiểu số của Việt Nam nằm trong Dự án “Di sản vô giá” mà nhiếp ảnh gia người Pháp Réhahn đã và đang thực hiện.

Phòng trưng bày chỉ giới thiệu 35 bức ảnh nghệ thuật với chủ đề “Di sản vô giá” tái hiện sinh động và đa dạng cuộc sống của các dân tộc ở Việt Nam. Đó chính là những bức ảnh của anh chụp chân dung các cụ già, trẻ em từ các vùng miền của đất nước, đại diện cho các nhóm dân tộc thiểu số từ nhóm có hàng trăm ngàn người đến vài trăm ngàn người như Ơđu, Rơmăm. Trong hành trình đi sáng tác nghệ thuật  để thực hiện được những bức chân đung độc đáo anh đã phải trải qua nhiều thử thách. Nhân vật trong các bức ảnh đều được chụp trong trang phục truyền thống thể hiện sự đa dạng về phong tục, tập quán của các dân tộc Việt Nam.

Kim Luân - dân tộc MNông. Ảnh: Réhahn

Kim Luân là một cô bé 6 tuổi mà tôi đã gặp trong chuyến thăm người MNông lần đầu tiên vào tháng 10/2014. Tuy là một cô bé rụt rè nhưng lại có thể gần gũi với những chú voi to lớn.Với người MNông, voi là con vật có vai trò quan trọng trong đời sống của họ. Những gia đình có voi tượng trưng cho sự sung túc, quyền lực trong làng. Voi được đối xử như một thành viên trong gia đình và cộng đồng.

Nói về khởi nguồn của dự án Di sản vô giá, Réhahn cho biết: “Bộ sưu tập Di sản vô giá bắt đầu sau chuyến đi đầu tiên của tôi đến phía Bắc Việt Nam vào năm 2011. Tôi đến thăm vùng đất này để gặp gỡ các nhóm dân tộc nhưng không thể tưởng tượng được rằng sẽ thấy được nhiều người mặc trang phục truyền thống của họ, sống trong những ngôi làng có kiến trúc cổ kính và trong số đó, một số vẫn còn nói tiếng thổ ngữ gốc và theo những phong tục cổ xưa”.

“Trong cuộc hành trình thứ hai vào một năm sau đó, tôi nhận ra rằng những nền văn hóa độc đáo này đang dần bị mai một” – Réhahn nói tiếp – “Thật vậy, một số nhóm chỉ còn vài người. Những người trẻ rời khỏi làng hướng đến các thành phố lớn hơn, điều này làm gián đoạn việc truyền đạt những kiến thức xa xưa”.

“Vào lúc ấy, ý nghĩ về vai trò mới của tôi, giới thiệu và bảo tồn sự đa dạng văn hóa này với tư cách là một nhiếp ảnh gia ngày càng rõ rệt. Tôi đã dành 6 năm vừa qua cho dự án này và đến ngày hôm nay, tôi đã tìm gặp được 45 trên 54 dân tộc ở Việt Nam”.

Chia sẻ về ý tưởng của dự án “Di sản vô giá”, nhiếp ảnh gia Réhahn cho biết: Đối với tôi, cách hiệu quả nhất để bảo tồn văn hóa của các nhóm dân tộc là cho họ được thấy sự trân trọng từ bên ngoài cộng đồng, khiến họ cảm thấy tự hào về những di sản và phong tục tập quán cổ xưa của họ. Bên cạnh đó, mục tiêu chính của tôi là quảng bá hình ảnh các nhóm dân tộc Việt Nam đến thế giới ngày càng rộng rãi hơn, Réhahn tin rằng khi nói nhiều về các dân tộc, mọi người sẽ càng quan tâm hơn và sẵn sàng bảo vệ văn hóa. Qua cuộc triển lãm này, tôi sẽ giúp bạn tiếp cận được các nền văn hóa cổ xưa mà có lẽ đời thường khó nhìn thấy được, bởi các ngôi làng luôn nằm rải rác trên các ngọn núi và rất khó để đến đó.

Cô gái Lô Lô. Ảnh: Réhahn

“Mục tiêu của tôi là quảng bá hình ảnh các nhóm dân tộc Việt Nam đến bạn bè thế giới ngày càng rộng rãi hơn. Tôi tin rằng khi chúng ta càng nói về vấn đề này thì sẽ càng có nhiều người Việt Nam lẫn du khách nước ngoài nhận thức được nó và càng có nhiều dân tộc sẽ cảm thấy tự hào đồng thời nhận ra tầm quan trọng trong việc gìn giữ các giá trị truyền thống đã tồn tại hàng thế kỷ. Đó là một vòng tròn mang tính nhân văn mà tôi muốn thúc đẩy, phát triển mạnh mẽ hơn nữa”.

Với tất cả những ý tưởng và mục tiêu hướng đến, Réhahn đã mở Phòng triển lãm Nghệ thuật Di sản vô giá đầu tiên ở Hội An – nơi anh quyết định lưu lại và gắn bó khi đến Việt Nam – vào đầu năm nay. Anh coi đây như một cống hiến nhỏ của mình cho văn hóa dân tộc Việt Nam. Với hơn 35 ảnh, Bảo tàng trưng bày những bức ảnh chân dung nghệ thuật khổng lồ của các dân tộc hiếm khi được nhìn thấy.

Về triển lãm này, nhiếp ảnh gia người Pháp nói: “Thông qua 35 bức ảnh đã được chọn lựa từ các nhóm dân tộc Việt Nam, tôi muốn các bạn theo chân tôi đến những vùng đất hẻo lánh nằm rải rác khắp nơi trên đất nước, cùng nhau khám phá sự đa dạng của các nhóm dân tộc”.

Ảnh: Quang Cường

Tại buổi khai mạc giới thiệu phòng tranh của Réhahn có đại diện của người Cơ Tu và người H’Mong đến từ Sapa (Lào Cai), nơi anh đã từng đến và đã ghi lại rất nhiều hình ảnh ở nơi này. Ông Briu Liêk, đại diện người Cơ Tu đã bày tỏ sự biết ơn của mình đối với nhiếp ảnh gia Réhahn khi anh đã ghi lại và giới thiệu với công chúng bộ ảnh về dân tộc thiểu số trong đó có dân tộc Cơ Tu mà một số di sản gần như đã bị quên lãng. Người dân ở đây rất ủng hộ, đồng tình và hết lòng giúp đỡ anh khi anh thực hiện bộ ảnh về dân tộc họ. Từ những tấm hình của Réhahn, người Cơ Tu xác định sẽ phát triển văn hóa và du lịch, đặc biệt là chữ viết cũng đang bị mai một cần được bảo tồn gấp.

Réhahn  đang chia sẻ về ý tưởng chụp ảnh. Ảnh: Tuấn Sơn 

Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học - Phó Giáo sư, Tiến sỹ Võ Quang Trọng cho biết: “Triển lãm bộ ảnh nghệ thuật “Di sản vô giá” chính là cơ hội để công chúng khám phá những nét văn hóa đặc sắc của nhiều tộc người tại Việt Nam. Qua ống kính của nhiếp ảnh gia người Pháp, các bức ảnh chân dung nổi tiếng được tác giả Réhahn thực hiện luôn ánh lên vẻ đẹp hồn hậu, tự nhiên, ngời sáng trong những bộ trang phục truyền thống mang đậm sắc màu của từng dân tộc. Triển lãm này cũng góp một phần làm phong phú hơn cho các hoạt động của Bảo tàng, thu hút nhiều du khách quốc tế tới thăm quan.

Triển lãm ảnh “Di sản vô giá” của Réhahn được trưng bày tại tòa nhà Trống Đồng của Bảo tàng Dân tộc học từ ngày 1/8 đến 1/10/2017, thời gian từ 8h30 sáng đến 5h30 chiều hàng ngày.            

M.H