ĐIỂM TIN MỸ THUẬT VÀ NHIẾP ẢNH THẾ GIỚI TRONG TUẦN (TỪ NGÀY 29/5 ĐẾN 4/6/2016)

Do mực nước sông Seine lên cao kỷ lục, bảo tàng Louvre và Musée d'Orsay đóng cửa từ tối thứ năm, 2/6/2016 để chuyển tác phẩm đến nơi an toàn. Sau mấy ngày mưa lớn, nước sông Seine dự kiến lên 21 feet vào tối Thứ Sáu 3/6, cao hơn 17 feet so với mực nước bình thường. Đây là lần đạt mức cao nhất kể từ năm 1982. Các giám tuyển bảo tàng Louvre đang lo di chuyển một số trong 250.000 hiện vật có nguy cơ bị nước lụt đe doạ, đặc biệt là khu kho bảo quản dưới tầng hầm. Bức tranh “Mona Lisa” (1503-1517), tuy nhiên, vẫn ở vị trí an toàn tại một phòng trưng bày trên tầng hai. Lần vận chuyển nhiều tác phẩm gấp rút trước đây là khi quân đội Đức Quốc xã sắp tiến vào đất Pháp, năm 1940. Những ngày cuối tuần này dự kiến thời tiết khô hơn, và mực nước có thể bắt đầu rút xuống vào tuần tới.

(Washington Post)

Bảo tàng Louvre bên bờ sông Seine đang bị nước lụt đe doạ, tháng 6/2016. ©Christophe Petit Tesson/EPA

Một báo cáo vừa được UNESCO công bố cảnh báo 31 di sản tự nhiên và văn hóa của thế giới ‘rất đáng báo động’ dưới ảnh hưởng của sự biến đổi khí hậu. Tập trung vào các di sản quan trọng có nhiều khách du lịch đang có nguy cơ lớn, báo cáo “Di sản Thế giới và Ngàng du lịch trước những biến đổi khí hậu” chỉ thông báo tình trạng của 31  trong tổng số hơn 1.000 di tích thuộc vào hàng “Di sản Thế giới được UNESCO công nhận” tại 163 quốc gia. Bản báo cáo dự báo sự thay đổi khí hậu sẽ gây ra thách thức đối với việc bảo tồn các di tích văn hóa trên toàn cầu. Nước biển dâng, các cơn siêu bão và điều kiện thời tiết biến động vốn là dấu hiệu của sự nóng lên toàn cầu đã và đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí có nguy cơ huỷ diệt các di dản; đặc biệt đáng lo là các thành phố Venice, Cartagena, tượng Nữ thần Tự do, các pho tượng khổng lồ trên đảo Phục Sinh. Báo cáo cũng cho hay nhiều quốc gia cần có quỹ phòng tránh thiên tai và phục hồi thảm hoạ với ngân quỹ hàng tỷ đôla cùng với cam kết phối hợp của cộng đồng quốc tế để ngăn chặn tác động của sự biến đổi khí hậu tới các Di sản Thế giới.

(Hyperallergic)

Cảnh lụt ở thành phố Venice. ©Jorg Bittner /Unna.

Một doanh nhân Tây Ban Nha bị các công tố viên Hoa Kỳ cáo buộc tội danh tổ chức làm hàng chục tranh giả trị giá 80 triệu USD, trong đó có cả tranh Rothko, Pollock và de Kooning, gây ra một vụ kiện tụng giữa gia đình De Sole và gallery Knoedler & Company ở New York. Tuy nhiên, tòa án quốc gia Tây Ban Nha tuần trước thông báo: do vấn đề sức khỏe, doanh nhân José Carlos Bergantiños Díaz 60 tuổi sẽ không bị dẫn độ sang Mỹ để hầu toà. Bác sĩ nói rằng ông này hiện gặp các vấn đề về thần kinh ngày càng nghiêm trọng và đòi hỏi sự hỗ trợ y tế hàng ngày. Liên quan tới vụ án, anh trai của Bergantiños Díaz là Jesús Ángel cũng bị điều tra với cùng tội danh làm tranh giả. Tháng 2/2016, tòa án Tây Ban Nha đã ra phán quyết ông này có thể bị di lý sang New York để hầu toà. Bạn gái cũ của Bergantiños Díaz, một đại lý nghệ thuật tại Long Island, tên là Glafira Rosales là người môi giới bán hàng giả cho phòng tranh Knoedler & Company năm 2013 đã thành khẩn khai báo và nhận tội. Riêng lão ‘thánh nhái’, hoạ sĩ Pei-Shen Qian, 75 tuổi - kẻ chế tác theo đặt hàng của Bergantiños Díaz và nhận thù lao từ 5000 đến 9000 USD cho mỗi ‘kiệt tác rởm’ – dù bị toà buộc tội song đã kịp trốn sang Trung Quốc.

(The New York Times)

Một bức tranh của Jackson Pollock bị Pei-Shen Qian làm giả bán cho anh em nhà Bergantinos Diaz. ©Alamy

Cảnh sát Tây Ban Nha đã bắt giữ bảy nghi can tham gia vào vụ trộm cắp 5 bức tranh có tổng giá trị 25 triệu euro của Francis Bacon từ một căn hộ ở Madrid. Mặc dù tang vật đã bị tịch thu vào tháng 7/2015, những tên tội phạm chỉ bị tóm cổ vào tháng Ba năm nay. Đây là những tên trộm tranh chuyên nghiệp, nắm rõ lịch sinh hoạt của chủ nhân, và đã ra tay khi ông này vắng nhà; chúng đột nhập vào nhà, vô hiệu hoá hệ thống báo động và cuỗm gọn số tranh mà không đề lại bất kỳ dấu vết nào. Tuy nhiên, các thám tử tư của Anh quốc sau đó nhận được một bức thư điện tử đính kèm ảnh chụp của những bức tranh bị đánh cắp; họ đã chia sẻ thông tin với các thám tử Tây Ban Nha vào tháng Hai năm nay. Ngoài bảy tên trộm, một đại lý nghệ thuật Madrid và con trai ông ta cũng bị bắt vì có liên đới.

(The Guardian)

Một bức ảnh do cảnh sát Tây Ban Nha công bố chụp cặp tranh trong số những tác phẩm của Bacon bị đánh cắp hồi tháng 7/2015. ©EPA

Từ ngày 28/5 đến 9/10/2016, nhân kỷ niệm 100 năm ngày thành lập vườn bách thú nổi tiếng San Diego, Viện Bảo tàng Nghệ thuật Nhiếp ảnh (MOPA) ở San Diego, Hoa Kỳ, phối hợp với Trung tâm Lịch sử San Diego, Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên San Diego, Bảo tàng Nghệ thuật San Diego và San Diego Zoo tổ chức cuộc triển lãm “Beauty and the Beast: The Animal in Photography” với các tác phẩm của nhiều nghệ sĩ nhiếp ảnh tên tuổi như Tom Chambers, Pieter Hugo, Kahn & Selesnick, Karen Knorr, Julie Blackmon, William Wegman, Marie Cécile Thijs … Triển lãm giới thiệu gần 80 bức ảnh và video-art, sắp xếp theo từng chủ đề như “Tĩnh vật”, “Dàn cảnh sân khấu”, “Muông thú” và “Thiên nhiên thay đổi”. Mỗi tác phẩm trong triển lãm đều phản ánh mối quan hệ sâu sắc, và phức tạp giữa con người với các loài muông thú trên trái đất; gợi nhắc tuyệt vời về những mối liên kết trong cuộc sống của hành tinh, cũng là cơ hội để chúng ta suy nghĩ về trách nhiệm của con người trong việc bảo vệ thiên nhiên, gìn giữ trái đất này.

(MOPA)

Pieter Hugo, “Jatto và linh cẩu Mainasara”, Nigeria, 2007. ©Pieter Hugo/Yossi Milo Gallery.

Tom Chambers, “Bánh đường tổ chim”, 2009. ©Tom Chambers

Triển lãm hồi cố “Moholy-Nagy: Hiện tại – Tương lai” diễn ra từ ngày 27/5 đến 27/9/2016 tại Bảo tàng Guggenheim, New York. Đây là triển lãm hồi cố đầu tiên của Laszlo Moholy-Nagy ở Hoa Kỳ trong gần 50 năm qua. Ông từng được mệnh danh là một nhà không tưởng vĩ đại - người tin rằng nghệ thuật có thể cùng với công nghệ đem lại những tiến bộ lớn lao cho nhân loại. Triển lãm này là cơ hội tuyệt vời để công chúng nhìn lại sự nghiệp vĩ đại của người nghệ sĩ tiên phong trong nhiều lĩnh vực: hội hoạ, đồ hoạ, nhiếp ảnh, điêu khắc, điện ảnh, thiết kế sân khấu, giảng viên có ảnh hưởng tại Bauhaus, nhà văn, và cũng là người sáng lập của Viện Thiết kế tại Chicago. Trong số các sáng kiến ​​cấp tiến của mình, ông đã có nhiều thử nghiệm với nhiếp ảnh không dùng máy ảnh, nghiên cứu sử dụng các vật liệu công nghiệp trong hội họa và điêu khắc; nghiên cứu về ánh sáng và sự chuyển động; hội hoạ trừu tượng; mỹ thuật ứng dụng… Triển lãm gồm hơn 300 ảnh nghệ thuật, bản vẽ, phim, tranh, photograms, photomontages, và nhiều tác phẩm điêu khắc, trong đó có rất nhiều tác phẩm được thuê/mượn từ các bộ sưu tập công và của cả tư nhân trên khắp châu Âu và Hoa Kỳ.

(NY Art Beat)

Laszlo Moholy-Nagy , “A19” (1927). ©Guggenheim

Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại và Đương đại đầu tiên của Jakarta tại Nusantara (MACAN) mới công bố bản thiết kế mới cùng với kế hoạch hoạt động của bảo tàng bắt đầu từ năm 2017. Nằm trong một tòa nhà độc đáo được thiết kế bởi công ty kiến ​​trúc ARKdesign, bảo tàng MACAN nằm gần khu Kebon Jeruk. Với nội thất được thiết kế bởi công ty MET Studio Design Ltd có trụ sở tại London, bảo tàng sẽ có 23.000 feet vuông không gian triển lãm, một khu vườn điêu khắc trong nhà, các khu vực dành cho các chương trình công cộng và giáo dục, phòng nghe nhìn, một nhà hàng và cửa hàng quà tặng. Giám đốc và cũng là Tổng giám tuyển của bảo tàng, ngài Thomas J. Berghuis cho biết: “Đây sẽ không chỉ là một bảo tàng mà còn là một không gian của sự trải nghiệm, để mọi người được kết nối và tương tác tích cực nhất với nghệ thuật.” Bảo tàng được tài trợ hoàn toàn bởi doanh nhân và cũng là nhà sưu tập nghệ thuật tên tuổi Haryanto Adikoesoemo. “Trong hơn một thập kỷ qua tôi đã mơ ước có một bảo tàng cho người dân Indonesia, và cho du khách cùng bạn bè ngoại quốc của chúng tôi”, ông nói.

(Art Forum)

Đồ án thiết kế của Bảo tàng Macan, dự kiến mở cửa vào năm 2017 ©MACAN

Tại Mexico City, các nghệ sĩ, kiến ​​trúc sư và học giả đang kiến nghị chính quyền thành phố loại bỏ một tòa nhà cao tầng phá hỏng không gian một tác phẩm quan trọng của nghệ thuật dụng địa (Land-Art). Ra đời năm 1979, tác phẩm điêu khắc “Espacio Escultórico” (“Không gian điêu khắc”) là 64 kim tự tháp bê tông cao 13 feet xếp thành một vòng tròn bao quanh một tảng dung nham núi lửa. Gần đây, một toà nhà mới cao 8 tầng, có tên là nhà H, thuộc Khoa Khoa học xã hội của trường mới được xây lên đã ảnh hưởng tới đường chân trời của tác phẩm. “Đối với tất cả các công trình lớn của nghệ thuật Land-Art, đường chân trời quang đãng là một yêu cầu không thể thiếu,” nghệ sĩ Anish Kapoor cho biết. Kapoor là một trong hai chục nghệ sĩ đã ủng hộ tác phẩm bán đấu giá gây quỹ di dời tòa nhà H. “Bạn không thể di chuyển tảng dung nham. Bạn không thể di chuyển cảnh quan," nhà điêu khắc Pedro Reyes cho biết, “vì vậy, bạn phải di chuyển tòa nhà.” Có tới 30.000 người đã ký một bản kiến ​​nghị, bao gồm nhiều nhà văn hóa tên tuổi và khoảng 300 sinh viên và giảng viên của Đại học này kêu gọi nhà trường phá dỡ và di chuyển tòa nhà H.

Tòa nhà H của Đại học Tự trị Quốc gia Mexico, nhìn từ đằng sau tác phẩm “Espacio Escultórico” (“Không gian điêu khắc”)

- một tác phẩm dụng địa gồm 64 kim tự tháp xếp thành một vòng tròn. ©Alicia Vera

Tòa nhà H cao tám tầng đã phá hỏng cảnh quan và do đó, phá hỏng tác phẩm. ©Alicia Vera

Bảo tàng Nghệ thuật và Trang trí mới khai trương tại Nam Úc ngày 3/6/2016. Bảo tàng mới có 3.000 tranh, tượng nghệ thuật và các đồ trang trí nghệ thuật do cố sưu tập gia David Roche hiến tặng; trực thuộc Quỹ David Roche, bao gồm khu dinh thự của gia đình ông, Fermoy House, và một không gian liền kề là nơi triển lãm, toạ lạc tại Adelaide, thủ phủ vùng Nam Úc. Bảo tàng này sở hữu một trong những bộ sưu tập tư nhân lớn nhất của Úc với các đồ nội thất, đồ gốm sứ, đồ dệt may, đồng hồ cổ, tranh tượng TK 18 - TK 19, vv… Dự án xây dựng bảo tàng này trị giá 3,6 triệu USD do kiến ​​trúc sư Williams Burton Leopardi chủ trì thiết kế. Roche, qua đời vào năm 2013, đã dành một phần quan trọng của cuộc đời mình vào thú sưu tầm các tác phẩm mỹ thuật và những đồ tạo tác tuyệt mỹ, và với bảo tàng này, hẳn ông sẽ “rất vui mừng khi biết rằng bộ sưu tập của ông giờ đây có thể được chia sẻ cho  mọi người từ khắp nước Úc cũng như khắp nơi trên thế giới về đây chiêm ngưỡng”.

(Art Newspaper)

Một gian trưng bày trong bảo tàng mới của Quỹ David Roche, Adelaide ©David Roche Foundation

Một bức tranh hiếm của James Ensor đã bán được 1 triệu euro (1,1 triệu USD) tại nhà đấu giá Dorotheum, Vienna, ngày 32/5/2016. Bức tranh “Baptême de Masques” (1925-1930), trước đây khi bán lần đầu tiên đã được vợ thi sĩ André Breton, cũng là một đại lý nghệ thuật, mua và hầu như chỉ treo trong gia đình. Bố cục của bức “Baptême de Masques” được tác giả vẽ dựa trên một bức ảnh trong đó ông và bạn bè bận những bộ trang phục dạ hội. Bức tranh mang nhiều  đặc trưng cho hội hoạ của ông: chủ đề lễ hội, lối dùng màu phấn tiên. Được vẽ từ năm 1925 đến 1930, tới nay rất ít người biết đến trước khi nó được phát hiện tại nhà của một sưu tập gia có quan hệ với gia đình Breton. Ông này trước đây cứ nghĩ rằng nó là đồ giả. Bức tranh được chứng thực hồi tháng 10 năm ngoái bởi các chuyên gia về Ensor tại Ghent. James Sidney Edouard, Baron Ensor (1860 - 1949) là danh hoạ người Bỉ, ‘nhà cách tân’ hội hoạ TK 19 và có ảnh hưởng quan trọng tới chủ nghĩa biểu hiện và chủ nghĩa siêu thực của nghệ thuật TK 20, trong đó có cacs hoạ sĩ như Paul Klee, Emil Nolde, George Grosz, Alfred Kubin, Wols, Felix Nussbaum và một số người khác.

James Ensor, Baptême de masques (1925-1930). ©Dorotheum.

Bức ảnh gốc, trong đó Ensor đội mũ chóp cao của lính khinh kỵ. ©Royal Museums of Fine Arts of Belgium, Brussels / ACAB, Brussels.

Hàm Phong (Tổng hợp và lược dịch)