ĐIỂM TIN MỸ THUẬT VÀ NHIẾP ẢNH, Từ 30/10 đến 5/11/2016

Chưa bao giờ các tác phẩm của Degas và Rodin - hai người khổng lồ của chủ nghĩa Ấn tượng - được đặt cạnh nhau trong cuộc đối thoại rộng rãi và toàn diện như ở triển lãm “Degas & Rodin - Giants of Modernity” tại bảo tàng Von der Heydt -Museum ở Wuppertal, Đức, từ 25/10/2016 đến 26/2/2017. Degas và Rodin rất biết và tôn trọng lẫn nhau; vừa cạnh tranh vừa ngưỡng mộ nhau. Tác phẩm của họ thể hiện duyên dáng các cơ thể người và sự chuyển động trong không gian và thời gian. Chủ đề họ cùng yêu thích là ngựa, phụ nữ, và nhiếp ảnh. Trong một cuộc đua đến chủ nghĩa Hiện đại, Edgar Degas và Auguste Rodin đã rũ bỏ các quy tắc và chuẩn mực. Lúc đầu, họ bị chế nhạo  nhưng cuối cùng đã dành được sự kính trọng. Họ đã qua đời trong cùng một năm (1917). Sẽ không thể tưởng tượng được nghệ thuật hiện đại mà thiếu vắng họ.

(Art Daily)

Edgar Degas, Vũ công đang tựa cột, 1895-1898. Than. ©Museum Folkwang, Essen.

Auguste Rodin, Vũ công I, 1911. (Gussdatum). Đồng. ©Musée Rodin, Paris.

Một gian triển lãm. ©on der Heydt-Museum Wuppertal

Từ 28/10/2016 đến 19/2/2017, Bảo tàng nghệ thuật  Zurich tại Thuỵ Sĩ mở triển lãm các tác phẩm của nghệ sĩ người Anh Phyllida Barlow dưới tiêu đề “Demo”. Nữ điêu khắc gia người Anh Phyllida Barlow có một sự nghiệp kỳ lạ và độc đáo. Sinh năm 1944 tại Newcastle, triển lãm đầu tiên của bà được tổ chức tại Viện Nghệ thuật Đương đại ở London vào năm 1965. Trong suốt nhiều thập kỷ, Barlow đã sáng tạo nên những tác phẩm quy mô nhưng khó tiếp cận do kích thước, đặc tính chất vật chất và giá thành. Sau năm 2000, khi các tổ chức, giám tuyển, sưu tầm bắt đầu quan tâm nhiều hơn tới tác phẩm của bà, nghệ thuật của bà mới được công nhận rộng rãi. Bà sử dụng nhiều loại vật liệu, hình thức và màu sắc để tạo nên những tác phẩm điêu khắc ngoạn mục bằng bìa cáctông, xi măng thô, lưới thép và gỗ. Thay vì khối đặc, bà tạo ra những cấu trúc rách và thô. Phyllida Barlow sẽ đại diện cho Vương quốc Anh tại 2017 Venice Biennale

(E-flux)

 Một số gian trong triển lãm “Demo”tại Bảo tàng nghệ thuật  Zurich. ©Kunsthalle Zürich.

Bức tranh tường “Personnages Oiseaux” của Joan Miro vừa mới đây đã được phục chế hoàn toàn tại Đại học Wichita, bang Kansas, Hoa Kỳ. Đây là bức tranh tường duy nhất được Miro sáng tác lúc ông còn sống. Sử dụng chất liệu thuỷ tinh và đá cẩm thạch, bức tranh có nhan đề “Personnages Oiseaux” chính thức ngự trên bức tường hướng ra phố của Bảo tàng Nghệ thuật Ulrich tại Đại học bang Wichita từ ngày 31/10/1978. Sau một chiến dịch quyên tiền để phục chế, được 2,2 triệu đô, trong vòng 5 năm qua, “Personnages Oiseaux” đã được các chuyên gia tiến hành phục chế, và giờ đây, nó một lần nữa hàng ngày chào đón hàng ngàn sinh viên và nhân viên của trường đại học cùng du khách khắp nơi đổ về. "Personnages Oiseaux là một kiệt tác khiến tất cả mọi người ở Wichita có thể tự hào, cũng là biểu tượng sống động của ngôi trường và viện bảo tàng Ulrich.

(Art Daily)

Bức tranh tường “Personnages Oiseaux” của Joan Miro đang được phục chế (ảnh trên) và đã phcuj chế xong (ảnh dưới).

©Ulrich Museum of Art.

Sau hơn 15 năm kiên trì thực hiện, một dự án nghệ thuật của thành phố nhỏ Origgio chưa tới 10 ngàn dân ở Italy, cuối cùng đã hoàn thành. Đầu tháng 11/2016, ba tác phẩm điêu khắc tượng đài của Louise Bourgeois, Giovanni Rizzoli, và Tristano di Robilant rốt cuộc đã được vĩnh viễn lắp dựng trong công viên của thành phố Origgio. Dự án tượng ngoài trời này được khởi động từ những năm 1990 khi điêu khắc gia Giovanni Rizzoli đến thăm Louise Bourgeois ở New York và hỏi bà xem liệu có thể tặng cho thành phố nhỏ Origgio một bức tượng ngoài trời hay không. Bourgeois chấp nhận đề nghị này, song bà đã mất năm 2010 mà chưa được nhìn thấy tác phẩm hoàn thành. Tuy nhiên, Quỹ Bourgeois và thành phố Origgio đã tiếp túc ước nguyện của bà với tác phẩm điêu khắc bằng nhôm có tên “Hai người”, nặng gần 700 kg. Một pho tượng khác có tên là “Cô gái tinh nghịch” của Giovanni Rizzoli, 2009-2010, cũng đã được đặt ở trung tâm của công viên. Tác phẩm thứ ba, “Đám mây của Eijah” do điêu khắc gia Tristano di Robilant” thực hiện bằng nhôm, cao gần mười feet. Ba tác phẩm điêu khắc này đánh dấu một chặng đường dài xây dựng “bảo tàng ngoài trời” của thành phố Origgio, hướng đến tham vọng biến nơi đây thành “Thành phố của điêu khắc”.

(Art Forum)

Louise Bourgeois, “Hai người”, 2010. ©Geneva Bria.

Giovanni Rizzoli, “Cô giá tinh nghịch”, 2009–2010. ©Geneva Bria.

Tristano di Robilant, “Đám mây của Eijah”, 2012. ©Geneva Bria.

Ngày 4/11/2016, tại thành phố Florence, Tổng thống Ý Sergio Mattarella tham dự lễ ra mắt bức tranh hoành tráng “Bữa tiệc ly” (1543) của danh hoạ Giorgio Vasari sau một thời gian dài phục chế. Đúng 50 năm tước, ngày 4/11/1966, một trận lụt lớn do nước sông Arno dâng cao đã gây hư hại nặng cho hàng ngàn tác phẩm nghệ thuật của thành phố Floren, trong đó có kiệt tác “Bữa tiệc ly” lúc đó vẫn ngự trong Bảo tàng Museo dell'Opera di Santa Croce. Mức độ hư hại của bức tranh lúc đó được các chuyên gia mô tả là “khủng khiếp và là một trong những trường hợp tồi tệ nhất trong lịch sử bảo tồn”. Xưởng phục chế nổi tiếng Opificio delle Pietre Dure đã thực hiện việc khôi phục và bảo tồn kiệt tác này. Kết hợp với Bảo tàng Paul Getty J. và Viện Bảo tồn Getty, trong thời gian qua, dự án phục chế kiệt tác này cũng đã đào tạo được 20 chuyên gia bảo tồn và phục chế.

(Art Newspaper)

“Bữa tiệc ly” (1543) của danh hoạ Giorgio Vasari bị hư hỏng nặng trong trận lụt lịch sử của Florence năm 1966.

©Mondadori Portfolio/Archivio Giorgio Lotti/Giorgio Lotti.

Các chuyên gia đang phục chế bức tranh “Bữa tiệc ly”©Adicorbetta/Opera di Santa Croce.

“Bữa tiệc ly” đã phục chế xong. ©ZEPstudio/Opera di Santa Croce.

Ngày 31/10/2016, trong phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ án “ăn cắp tranh của Picasso” ở Aix-en-Provence, Pháp, thợ điện về hưu Pierre Le Guennec đã thay đổi lời khai của phiên toà trước, nói rằng ông ta đã nói dối về nguồn gốc 271 tác phẩm trên giấy của Pablo Picasso mà ông ta có được. Tháng 3/2015, Le Guennec và vợ đã bị kết án vì sở hữu đồ ăn cắp, được Picasso thuê sửa chữa điện vặt tại nhà trong những năm 1970, ban đầu khai rằng khoảng năm 1971-1972 bà Jacqueline Picasso đã tặng ông ta một thùng giấy đựng đầy các tác phẩm nghệ thuật. Mới đây, lão thợ điện lại thay đổi lời khai trong phiên kháng cáo: ông ta kể rằng Jacqueline vì không muốn con trai của Picasso là Claude Ruiz Picasso kiểm kê và thừa kế các tác phẩm do danh hoạ để lại, đã gửi cho ông ta giữ hộ tại nhà riêng khoảng 15-17 bao tải chứa đầy các tác phẩm của Picasso sau khi hoạ sĩ mất vào tháng 4/1973; và sau này, khi đến lấy lại các bao tải tranh này, như để tạ ơn ông ta, bà vợ goá đã tặng ông 1 bao. Theo các luật sư, tình tiết mới này có thể làm thay đổi tội danh “đồng loã và tàng trữ đồ ăn cắp” và do đó, thay đổi bản án phúc thẩm. Còn nếu bản án giữ nguyên, các bị cáo sẽ phải đối mặt với án tù 5 năm và 375.000 euro tiền phạt.

(Artsy)

Pierre Le Guennec và vợ trong ngôi nhà của họ vào tháng 12/2010 tại Mouans Sartoux, Pháp,

khi bùng nổ thông tin về việc họ ‘phát hiện ra 271 bức tranh của Picasso”. ©PHOTOPQR/MAXPPP.

Một số bức tranh trong 271 bức tranh của Picasso tại nhà Pierre Le Guennec, tháng 12/2010.  ©Le Figaro.

Pierre Le Guennec cùng vợ tới tòa án ở Aix-en-Provence, Pháp, ngày 31/102016

để tham dự phiên phúc thẩm xét xử tội “đồng loã tội phạm và tàng trữ đồ ăn cắp”. ©Boris Horvat / AFP.

Một trận động đất 6,6 độ richter tấn công miền trung nước Ý sáng chủ nhật 30/10/2016, làm hư hại nặng nhiều di sản văn hóa vốn đã bị suy yếu bởi một trận động đất vào tháng 8/2016. Đây là trận động đất mạnh nhất mà nước Ý hứng chịu kể từ năm 1980. Tháng 8/2016, một trận động đất 6,2 độ richter cũng đã  xảy ra tại vùng này khiến gần 300 người thiệt mạng và làm hư hại khá nhiều di tích cổ. Lo ngại về khả năng xảy ra dư chấn, các quan chức Bộ Văn hóa cùng với các đội cứu hoả đã xâm nhập vào các tòa nhà đổ nát ngay sau vụ động đất để tiến hành các nhiệm vụ bảo tồn khẩn cấp. Thị trấn Norcia, khu đô thị gần tâm chấn nhất, có nhiều di tích lịch sử bị tàn phá nặng nề, trong đó có nhà thờ San Benedetto và thánh đường Santa Maria Argentea. Theo một viên chức của Bộ văn hóa Ý, đất nước này đang đau đầu với các thảm họa thiên nhiên liên tục xảy ra, và “trận động đất mới kéo dài đã gây ra những hậu quả vô cùng khủng khiếp đối với các công trình văn hoá.”

(Art Newspaper)

Nhà thờ San Benedetto ở Norcia trước (trên) và sau (dưới) trận động đất ngày 31/10/2016. ©Alberto Pizzoli/AFP/Getty Images.

Thành phố Helsinki đã chủ động đưa ra kế hoạch mới để xây dựng viện bảo tàng Guggenheim ở đây. Sau khi chính phủ từ chối một kế hoạch tài trợ 40 triệu euro (44 triệu đô) để hỗ trợ đề án xây dựng bảo tàng Guggenheim tại đây, các quan chức thành phố Helsinki đã công bố một kế hoạch mới quyên nhằm quyên góp 66 triệu euro từ các nhà tài trợ tư nhân ngoài khoản đóng góp 89 triệu đô từ chính quyền thành phố. Quỹ Solomon R. Guggenheim đã đề xuất xây dựng một bảo tàng Guggenheim tại Helsinki vào năm 2012. Những người ủng hộ dự án cho rằng bảo tàng mới sẽ nâng cao vị thế của thành phố như một điểm đến văn hóa quốc tế quan trọng, và do đó, đóng góp cho nền kinh tế chung của thành phố (- một minh chứng là sự tăng trưởng lớn của địa phương sau khi một bảo tàng Guggenheim ở Bilbao được xây dựng theo thiết kế của Frank Gehry hồi đầu những năm 2000). Theo kế hoạch mới của Helsinki, Quỹ Guggenheim đã đồng ý giảm lệ phí cấp giấy phép hàng năm đối với bảo tàng mang tên Guggenheim, từ 30 triệu đô xuống 20 triệu đô. “Đây là thiện chí cuối cùng của chúng tôi,” Ari Lahti, người đứng đầu Quỹ Hỗ trợ Bảo tàng Guggenheim Helsinki, nói với báo chí. “Thành phố Helsinki giờ đây hoặc không có nó, hoặc phải quyết tâm xây dựng nó.”

(Reuters)

Đồ án thiết kế của bảo tàng Guggenheim tương lai tại Helsinki, Phần Lan của công ty kiến trúc Moreau Kusuonoki Architects có trụ sở tại Paris.

©Moreau Kusunoki / ArteFactoryLab / Guggenheim Foundation.

Thật đáng khâm phục người Đức tự giác truy tìm để trả lại các tác phẩm nghệ thuật có nguồn gốc không minh bạch. Hãng thực phẩm Dr. Oetker – một công ty gia đình có rất nhiều chi nhánh khắp thế giới - đã phát hiện ra bốn tác phẩm nghệ thuật trong bộ sưu tập cá nhân của họ có thể là đồ bị đánh cắp dưới thời Đức quốc xã. Họ đang chủ động tìm cách liên hệ với những người thừa kế gốc Do Thái – vốn là chủ nhân đích thực của các tác phẩm này, và cam kết sẽ tìm được một “giải pháp thích hợp” nếu thực sự các tác phẩm này đã bị đánh cắp hoặc bị buôn bán do cưỡng ép. Bộ sưu tập của hãng này - bao gồm các bức tranh, đồ sứ, và bạc đã được sưu tầm chủ yếu trong những năm 1950 bởi giám đốc điều hành, ngài Rudolf-August Oetker, người đã qua đời vào năm 2007. Đáng chú ý là ngay từ khi còn sống, Tiến sĩ Oetker đã chủ động rà soát bộ sưu tập của gia đình mình và nói rõ sẽ trả lại cho những người chủ cũ nếu phát hiện ra tài sản của họ trong sưu tập của mình. Trong quá trình xây dựng bộ tư liệu về lịch sử của công ty trong thời Đế chế thứ Ba, Tiến sĩ Oetker đã thuê một nhà nghiên cứu để điều tra các tác phẩm trong bộ sưu tập. Do một thỏa thuận bí mật với những người thừa kế, hiện tại người phát ngôn viên của tập đoàn vẫn từ chối cung cấp chi tiết về các tác phẩm nghệ thuật liên quan tới vụ việc này.

(Art Newspaper)

Trụ sở chính của công ty Dr. Oetker tại Bielefeld, Đức. ©Daniel Schwen.

Bộ sưu tập của Dr. Oetker có hàng trăm bức tranh, đồ cổ bằng bạc và đồ sứ quý hiếm. ©Dr. Oetker.us.

Sau gần hai thập kỷ tiến hành xây dựng, Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại đầu tiên của Hy Lạp đã mở cửa đón công chúng. Quyết định thành lập Bảo tàng đã được thông qua từ năm 1997, song đã có sự chậm trễ do thiếu vốn cùng nhiều bất đồng về các quy định bất hợp lý trong chính phủ. Sự chậm trễ của chính quyền cũng khiến Liên minh châu Âu cắt mất một khoản tài trợ 3,3 triệu đô. Trong 11 năm đầu, dự án xây dựng bảo tàng này đã chi 37 triệu đô để chuyển đổi một nhà máy bia cũ thành một không gian triển lãm, nhưng dù đã hoàn thành vào năm 2014, nó vẫn không được phép mở cửa do những tranh cãi triền miên giữa các ngành hành pháp và lập pháp của Hy Lạp đối với dự án. Sự liên tục bị trì hoãn, cộng với ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế ở Hy Lạp đã ảnh hưởng lớn tới đời sống nghệ thuật và các tổ chức văn hóa của đất nước này. Nhưng cuối cùng, phấn khích bởi sự kiện Documenta năm 2017 sẽ được tổ chức tại thủ đô Athens, bảo tàng cuối cùng đã được chính phủ đồng ý cho phép mở cửa. Trong chương trình khai mạc, sẽ có cuộc triển lãm lớn mang tên “Cuộc trò chuyện khẩn cấp: Athens-Antwerp” - một triển lãm phối hợp giữa Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Hy Lạp với Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Antwerp, Bỉ (M HKA).

(Art Forum)

Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Quốc gia của Hy Lạp ở Athens. ©Artforum.

Tiền sảnh của Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Quốc gia Hy Lạp. ©Al Jazeera.

Andrea Tran (Tổng hợp và lược dịch)