Mùa xuân đi chụp ảnh

Với nghệ sỹ, mùa xuân là mùa dành cho nghệ thuật, bởi thế chụp ảnh vào dịp Tết đã trở thành sở thích, thành thói quen không thể bỏ của giới nhiếp ảnh. Những năm gần đây chụp ảnh hoa đào vào mỗi dịp cuối năm đã trở thành một trào lưu, một xu hướng. Còn gần 1 tháng nữa là đến Tết nguyên đán, nhưng ở các vườn đào Nhật Tân, không khí chụp ảnh của các tay máy đã rất nhộn nhịp. Ảnh sáng tác, ảnh kỷ niệm, ảnh làm lịch, ảnh thử nghiệm, và cả những bức ảnh tự sướng nữa, mà bây giờ người ta gọi là đó là xu hướng văn hóa biểu hiện cũng không kém phần sôi động.Cuộc sống hôm nay hầu như ai ai cũng gắn bó với mạng xã hội, nhất là giới trẻ.

Bồng lai. Ảnh: Thiên Hùng

Xuân về. Ảnh TM

Trên đó văn hóa biểu hiện thể hiện khá rõ nét, mà nhiếp ảnh đóng một vai trò không nhỏ trong loại hình này. Các chàng trai, cô gái mang đầy vẻ lãng mạn, yêu đương, giận hờn, tâm trạng, hoài bão ở người trẻ và hoài niệm của người già, thật đa sắc màu. Nhưng số đông người ta tập trung về người trình diễn hơn là diễn giải giá trị thật của nó? Họ tận dụng thế mạnh của mạng xã hội để tạo nên vóc dáng riêng. Thôi mặc họ, xuân đã đến, ngàn hoa đua nở trong ánh bình minh, chim ca vang mọi nơi tạo nên một vẻ đẹp đắm đuối và lương thiện với đời sống muôn loài, cho phép người ta được thả mình đôi chút. Một vạt nắng, một nụ hoa hé nở, làn môi cười e ấp của cô thôn nữ làm rung động tình cảm bao tay máy tài hoa, bao khát khao sáng tạo của người nghệ sỹ. Vào dịp tháng ba trên những con đường Chu Văn An - Điện Biên Phủ - Hoàng Hoa Thám ở Hà Nội, người ta bắt gặp những bông hoa sưa tinh khôi nở trắng cành, hay lãng đãng lộc vừng ở Hồ Gươm đã được mệnh danh là “Mùa thu châu Âu ở Hà Nội”, đều là những hình ảnh tuyệt vời cho nhiếp ảnh. Làng Tây Tựu ở Từ Liêm, hàng trăm thửa ruộng hoa hồng, cúc, ly, lay ơn, thược dược, violet… rực rỡ sắc màu. Đúng như các nhà nhiếp ảnh nói với nhau: Những ngày Tết là cơ hội tuyệt vời để bạn khám phá, cảm nhận sự khác biệt về vẻ đẹp nên thơ của mùa Xuân Việt Nam.

Dịu dàng. Ảnh: Hồng Diệu

Các nhà nhiếp ảnh phía Bắc theo lệ thường lại hối hả “khai máy” ở miền núi phía Bắc, những địa danh ấn tượng với thiên nhiên, núi rừng hùng vĩ và đời sống văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc thiểu số.Thời gian này thời tiết ở đây dịu mát hòa cùng cảnh đẹp thơ mộng, lãng mạn của hoa đào, hoa mơ, hoa mận... nở rực cả cánh rừng tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp. Nếu đến vùng Tây Bắc, nơi nắng Xuân trải trên thảo nguyên tại Mộc Châu, các tay máy có thể thỏa sức chụp ảnh với đồng cải trắng, cải vàng bát ngát hay tự mình khám phá những thung lũng hoa mận trắng xóa rực rỡ trên nền trời xanh ngắt, những cánh đồng chè bạt ngàn nằm ngay tại thị trấn nông trường Mộc Châu. Hoa mơ khi đã nở là nở ồ ạt, từng chùm như cùng hẹn nhau bung ra một lúc trắng muốt cả một rừng cây. Bên những cánh đồng hoa mận, đào bạt ngàn khoe sắc thì Đông Bắc là hành trình để bạn tìm về những dấu ấn văn hóa độc đáo. Đồng Văn, Mèo Vạc, bên cạnh khung cảnh hùng vĩ, điệp trùng của núi non khiến nhiều người choáng ngợp là nét đẹp mộc mạc, thanh bình trên cao nguyên đá, cùng với các lễ hội mừng năm mới như Gầu Tào, Say Sán ở Bắc Hà, Si Ma Cai, Sa Pa, Y Tý ở Lào Cai. Các nhà nhiếp ảnh miền Trung và miền Nam cũng rộn ràng với nhiều kế hoạch. Một vòng cao nguyên đất đỏ ở Tây nguyên, hay đón xuân trên cổng trời Tây Giang  ở Quảng Nam  hay du xuân miền Tây,  ngắm hoa, chụp hình... cũng là những lựa chọn của nhiều người. Cực Nam của đất nước trong dịp Tết cũng là một điểm mà các tay máy hướng tới. Nơi đây có nhiều ngôi chùa cổ kính như Vĩnh Tràng, Srolon…, rồi chợ nổi Cái Răng, chợ nổi Châu Đốc, các phiên chợ nổi bước vào mùa hội nhộn nhịp nhất trong năm khi nơi đây biến thành chợ đầu mối quy tụ mọi sản vật, hoa trái của cả vùng đồng bằng châu thổ trù phú Cửu Long. Nói đến sáng tác không thể không nói đến triển lãm.

Ảnh: Trần Cao Bảo Long

Triển lãm Mỹ thuật - Nhiếp ảnh “Chào xuân”, của Cục Mỹ thuật và Nhiếp ảnh năm nào cũng tổ chức. Thông qua Triển lãm, các nhà nhiếp ảnh đã chuyển tải tới công chúng những tác phẩm nhiếp ảnh đa dạng, nhiều thể loại với hình ảnh chân thực, sống động khắc họa đậm nét về cuộc sống với bao khát khao trước thềm năm mới. Rồi cuộc thi ảnh “Đất nước vào Xuân”, chủ đề tháng 12 của Truyền hình nhân dân cũng làm náo nức nhiều tay máy muốn thể hiện cái nhìn của mình để mừng Đảng, mừng Xuân năm nay.Các nhóm nhỏ thì khởi đầu là triển lãm ảnh nghệ thuật của NSNA Vũ Huyến cùng Lê Văn Tín,  Nghiêm Sỹ Thương, Nguyễn Hà Phú, Lê Thị Minh Nguyệt … về ảnh Việt Nam Đất nước Con người ở quán cà phê 37b Văn Miếu, một không gian ấm cũng để thưởng thức ảnh. Tiếp đến là Cafe Ảnh ở  phố Tràng Thi,  nơi gặp gỡ, giao lưu của những người say mê tái hiện cuộc sống qua ống kính, là một điển hình. Nơi đây thường xuyên diễn ra các buổi chia sẻ về nhiếp ảnh, họp nhóm và lớp học chuyên môn. Đây là một nơi anh em yêu nhiếp ảnh có thể ngồi lại vừa kết nối vừa chia sẻ,  giao lưu với những người cùng sở thích để học hỏi kinh nghiệm, và thường xuyên tổ chức các buổi gặp gỡ hay cuộc thi trong phạm vi câu lạc bộ…Theo nghệ sỹ Ngô Dư, người mà cứ vào dịp trước và sau Tết là anh lại lên đường, để rồi sau những cú bấm máy tất cả đã trở thành dĩ vãng - vĩnh cửu, cuộc sống lặng lẽ toả rạng  trong sắc màu im lặng của từng bức ảnh, cho ta thấy cái lớn lao của những cảm nhận. Đó là sức mạnh của hình ảnh, từ những góc nhìn dí dỏm và trung thực, dấu ấn con người và cuộc sống đọng lại sau những  khoảnh khắc bấm máy. Đối với nhà nhiếp ảnh Vương Hòa, anh đã từng khoác trên mình bộ áo lính, với khẩu súng trong tay, đi dọc theo chiều dài đất nước trong những năm tháng chiến tranh. Hòa bình rồi, rời công việc là anh lại ra đi, khẩu súng trong tay được thay thế bằng chiếc máy ảnh, anh đi để kể về câu chuyện tình yêu của mình. Câu chuyện bằng ánh sáng với cảm xúc sâu lắng trong anh. Anh tâm sự: Với tình yêu, cuộc sống bình dị thân thương đôi khi cũng rực lên những sắc màu lộng lẫy. Chỉ cần nhìn đời bằng chính những gì cuộc đời đang diễn ra sẽ thấy sức hấp dẫn tuyệt vời của nó. Một nụ cười hiền trên môi người thôn nữ. Một ánh mắt, một nét cười vui, ấm áp trên khuôn mặt của người đàn bà lam lũ..., là những chất liệu đáng quí của hình ảnh. Còn nhà nhiếp ảnh của niềm ngược Thanh Miền, anh thường  hướng ống kính đến là tất cả những gì hiện hữu của cuộc sống quanh mình. Khi sắp xếp được thời gian, anh lại đến những vùng sâu, vùng xa nơi có các bản làng người dân tộc sinh sống để có được các tác phẩm mới lạ. Những vẻ đẹp của bản làng, của người dân đang giã gạo, khi hái chè, lúc lên nương, hay cùng nhau ngồi tâm sự bên suối. Anh thực sự bị hấp dẫn bởi điều này, thả hồn vào với cảnh sắc thiên nhiên vùng cao, cố gắng dùng ngôn ngữ của hình tượng lắng nghe tiếng nhạc rừng rộn rã, đắm chìm trong sắc mầu của thiên nhiên tươi đẹp để kể câu chuyện về cuộc sống con người nơi rừng xanh hoa dại.

E thẹn. Ảnh: Nguyễn Hồng Nga

Cuộc sống trên sông nước. Ảnh KS

Tiêu điểm chính trong những cuộc săn lùng nghệ thuật của các “Nghệ sỹ mùa xuân” là phong cảnh, nhân vật với những khoảnh khắc khác biệt, bày tỏ cảm xúc và cách nhìn của mình về một đất nước đang đổi thay nhanh chóng, một đất nước tiềm ẩn bao điều bí mật về con người về một nền văn hóa phương Đông. Điều đáng mừng là các bức ảnh giờ đây không bị can thiệp nhiều bởi Photoshop nhưng vẫn đẹp lộng lẫy, có chiều sâu và đem lại hiệu ứng thẩm mỹ tốt cho từng tác phẩm. Bằng ngôn ngữ của nghệ thuật nhiếp ảnh, các nhà nhiếp ảnh muốn chia sẻ góc nhìn của bản thân về đất nước, về con người Việt Nam trong thời kỳ thế giới đầy biến động, nhất là trước thềm của mùa xuân, của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII mang theo nguồn năng lượng mới cho sự vươn lên của Tổ quốc thân yêu.

N.T

(Bài đăng trên Tạp chí Mỹ thuật Nhiếp ảnh số tháng 1+2/2016)