Người thương binh chép sử làng bằng ảnh
Kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, năm 1975, chàng trai 19 tuổi Nguyễn Hữu Thanh ở làng Duyên Yên trở về, mang thương tật hạng 2/4.Trong cuộc mưu sinh, anh đã bén duyên với nhiếp ảnh. Bằng sự cần cù chịu khó, vừa làm vừa học, anh đã trở thành hội viên Hội Văn học Nghệ thuật Hưng Yên, Hội viên Hội NSNA Việt Nam, tước hiệu A.VAPA.
Bìa sách ảnh “Làng tôi” của Nguyễn Thanh
Ngoài việc làm ảnh dịch vụ, thêm thu nhập cho gia đình. Anh giành nhiều thời gian cho sáng tác ảnh nghệ thuật và cũng đã gặt hái được nhiều thành công, bằng những tác phẩm ảnh triển lãm, đạt giải khu vực trong nước và quốc tế.
Suốt hai mươi năm cầm máy, anh lặng lẽ cần mẫn ghi lại những hình ảnh, những sự kiện, sống động nhất, đẹp đẽ nhất của làng quê mình. Để hôm nay cho ra đời cuốn sách ảnh với tựa đề “Làng tôi”. Vâng, làng tôi sao nghe mà da diết, thân thương. Đó là một ngôi làng nằm cạnh con sông Hồng đỏ nặng phù sa, được thành lập từ thời nhà Trần thế kỷ 13. Dân gian thường gọi là làng Lở, đã từng được vua Tự Đức phong tặng bốn chữ vàng: “Thiện tục khả phong”. Nghĩa là làng có nếp sống văn hóa tốt đẹp. “Làng tôi” là cây đa giếng nước sân đình, rộn ràng lễ hội, kiệu rước quanh làng dưới bóng tre xanh cao vút, la đà gió xuân. Là những trò chơi dân gian diễn ra ở sân chùa, ở ao đình, thật sôi động và ấn tượng qua bức ảnh đen trắng Ao đình ngày hội, đem đến cho người xem sự cổ tích và hoài niệm. “Làng tôi” là ngày lễ mừng thọ cho các cụ cao tuổi. Các cụ trăm tuổi áo vàng, khăn vàng, ngồi trong xe đẩy, có che ô và dải lụa hồng. Con cháu cùng người thân rước các cụ ra đình làng, như đi trẩy hội. Ảnh chụp từ góc cao, trông thật đầm ấm và ấn tượng. “Làng tôi” là cánh đồng buổi sớm, những ô mạ dài ngắn khác nhau, xếp thẳng hàng xanh mướt, bà con đang hối hả nhổ mạ cho kịp vụ cấy, cũng được chụp từ góc cao, hiện lên như một bức thảm làng quê sống động. “Làng tôi” là nghĩa tình đùm bọc, sớm lửa tối đèn có nhau. Đó là cận cảnh những người bạn già, đến thăm nhau khi đau yếu, chăm cho nhau từng giọt sữa, vẻ mặt đầy biểu cảm. Tay nắm chặt tay chan chứa nghĩa tình.
Ngày hội làng (Triển lãm khu vực Đồng bằng Sông Hồng 2010) in trong cuốn sách ảnh của Nguyễn Thanh
Ánh bình minh (Triển lãm khu vực Đồng bằng Sông Hồng 2004) và Nắng ấm quê hương trong sách ảnh của Nguyễn Thanh
“Làng tôi” giàu truyền thống yêu nước và cách mạng. Đó là những con người thuần phác, cần cù chịu thương chịu khó, một nắng hai sương, vượt qua mọi thử thách, đời nối đời xây dựng và bảo vệ quê hương đất nước. Từ xa xưa, đã có các cụ: Trần Phúc Tuyên, Trần Phúc Thông, Trần Tú Dĩnh học giỏi, đỗ cao, giữ nhiều trọng trách trong triều đình. Nối tiếp sau này là hàng trăm cán bộ, chiến sỹ, sỹ quan, tướng lĩnh, doanh nhân, xã viên, có nhiều công lao trong các cuộc kháng chiến, giành lại độc lập tự do cho dân tộc, xây dựng và bảo vệ toàn vẹn đất nước Việt Nam XHCN. Tiêu biểu như cụ Trần Đình Hoạt, nguyên là chủ nhiệm Việt Minh xã Ngọc Thanh, Phó Chủ tịch UBND huyện Kim Động, Phó Chánh Văn phòng UBND tỉnh. Con trai cả của cụ là tiến sỹ Trần Đình Hoan, nguyên Bộ Trưởng Bộ LĐTBXH, Ủy viên Bộ Chính trị - Trưởng Ban Tổ chức TƯ… Còn rất nhiều các gương mặt tiêu biểu khác nữa. Ở mảng ảnh chân dung các gương mặt tiêu biểu của làng, Nguyễn Hữu Thanh đã dày công sưu tầm và thể hiện khá thành công, để lại nhiều ấn tượng tốt cho người xem.
Sau lũy tre làng (Ảnh triển lãm 10 tỉnh Đồng bằng Sông Hồng 2010-2011) trong sách ảnh của Nguyễn Thanh
Từ sự phát hiện nhanh nhậy, qua góc nhìn tinh tế, bố cục chặt chẽ với gam màu trầm ấm và khỏe khoắn, qua ống kính của Nguyễn Hữu Thanh “Làng tôi” hiện lên thật phong phú đa dạng, dung dị gần gũi mà thân thương. Đó cũng chính là tình cảm, là tấm lòng của anh muốn tri ân với làng quê, nơi anh đã đã sinh ra và khôn lớn trưởng thành.
Trong cơn lốc của cơ chế thị trường, nhất là trong quá trình đô thị hóa nông thôn nhiều giá trị truyền thống dần bị mai một. Nói như nhà thơ Nguyễn Ngọc San là:
“ ... Làng ta nay, vai con gái để trần,
Giếng nước còn đây, cây đa người đốn
Vắng tiếng trống chèo chiều muộn.
Cánh buồm nâu xa mãi xa rồì”...
Thì “Làng tôi” của Nguyễn Hữu Thanh càng có ý nghĩa quan trọng và sâu sắc, cho hôm nay và cả mai sau.
Nghệ sỹ nhiếp ảnh hiện nay có gần 1.000 người, sách ảnh của họ xuất bản cũng rất nhiều. Nhưng sách ảnh với chủ đề “Làng tôi” như của Nguyễn Hữu Thanh thì không nhiều và thật đáng trân trọng. Xin chúc mừng anh, người nghệ sỹ - người thương binh chép sử làng bằng ảnh.
D.T
