Nhiếp ảnh Lâm Đồng: Mang văn hóa Việt ra thế giới

Thời gian vừa qua, Nhiếp ảnh Lâm Đồng đã có bước tiến dài vượt bậc. 30 năm qua, các nghệ sỹ nhiếp ảnh xứ trà-hoa đã gặt hái nhiều giải thưởng tại các Cuộc thi ảnh nghệ thuật trong nước và quốc tế. Lâm Đồng có thể được coi là trong TOP 10 tỉnh-thành mạnh về Nhiếp ảnh.

Đà Lạt. Ảnh: Nguyễn Bá Nhân

* Trước 1975

Nhìn lại lịch sử, Nhiếp ảnh du nhập vào Đà Lạt từ thập niên 20 thế kỷ XX, do người Pháp mang đến. Khi dân số Đà Lạt tăng cao, nhu cầu chụp ảnh, lưu giữ sự kiện cũng phát triển theo. Thập niên 50 thế kỷ XX, Đà Lạt xuất hiện những Nhiếp ảnh gia nổi tiếng là Nguyễn Bá Mậu, Đặng Văn Thông, Trần Văn Châu… chụp máy cơ, tự tráng phim và rọi ảnh đen trắng. Có cung khắc có cầu, những tiệm ảnh uy tín ở Đà Lạt do người Việt làm chủ, phát triển nhanh, như: Đà Lạt Photo, Đại Việt, Hồng Châu (Bell Photo), Hồng Thủy, Photo Nam Sơn, Photo Plait (Chi Lăng), Văn Hoa, Người Ảnh, Mỹ Dung, Văn Khánh, Photo Long… là địa chỉ quen thuộc của công chúng và du khách thập phương. Mỗi tiệm ảnh thường bố trí phòng chụp, thợ chụp ảnh, buồng tối, nhân viên chấm sửa ảnh thủ công và lễ tân hợp lý. Sau này, nhiếp ảnh lan tỏa đến Đức Trọng, Di Linh, Bảo Lộc và phủ kín địa bàn tỉnh. Thể loại ảnh thời kỳ này, chủ yếu vẫn là ảnh chân dung, lưu niệm, ảnh cưới… chụp trong nhà. Ảnh nghệ thuật và người chơi ảnh nghệ thuật chụp ngoài trời rất ít ỏi.

Bạn. Ảnh: Nguyễn Bá Hảo

* Giai đoạn 1976 - 1986

Đà Lạt là thành phố du lịch nổi tiếng và kinh tế địa phương phát triển, nhiều tổ chức nhiếp ảnh ra đời, đáp ứng nhu cầu của du khách và người dân. Tổ hợp Nhiếp ảnh Đà Lạt ra đời năm 1976 (tổ chức đầu tiên) thu hút 30 thợ ảnh, chụp máy cơ với phim đen trắng (do ông Nguyễn Văn Hải phụ trách). Năm 1978, Quốc doanh Nhiếp ảnh - Mỹ thuật Lâm Đồng ra mắt (ông Vũ Long - Phó ty Thông tin Văn hóa kiêm Chủ nhiệm, ông Bùi Á - Phó Chủ nhiệm) thu hút 50 thợ chụp ảnh. Năm 1980, Công ty Nhiếp ảnh-Mỹ thuật Lâm Đồng thành lập (ông Lê Sinh Thục làm Giám đốc), ban đầu có 55 nhiếp ảnh viên, sau tăng lên 150 người (chia thành 5 đội, có thi tay nghề, cấp giấy chứng nhận, đồng phục) chuyên chụp ảnh cho du khách và nhân dân trên địa bàn tỉnh. Năm 1985, Cửa hàng Nhiếp ảnh Du lịch Đà Lạt (liên doanh với Thông tấn xã Việt Nam) gồm 50 nhiếp ảnh viên, với 4 buồng tối phóng ảnh, phục vụ du khách thập phương. Thời kỳ này, đa phần là ảnh du lịch, dịch vụ, lễ hội, tư liệu, báo chí… chụp ngoài trời. Số người chơi ảnh nghệ thuật khá hơn trước, nhưng chưa nhiều.

Đàng ngoại. Ảnh: Nguyễn Bá Mậu

Bạn già. Ảnh: Nguyễn Bá Trung

* Từ 1987 đến nay

Khi Hội VHNT Lâm Đồng thành lập (11/4/1987) có 10 hội viên nhiếp ảnh trong số 79 hội viên. Đến nay, toàn tỉnh có 41 hội viên chuyên ngành nhiếp ảnh (trong đó có 18 người là hội viên Hội Nghệ sỹ Nhiếp ảnh Việt Nam, 8 hội viên Liên đoàn Nhiếp ảnh nghệ thuật Quốc tế - FIAP). Ngoài ra, 2 Câu lạc bộ Nhiếp ảnh Bảo Lộc và Đà Lạt (ra đời năm 1997) đang thu hút 34 hội viên hoạt động. Bên cạnh, những người cầm máy tăng mạnh, thập niên 90 thế kỷ XX, tỉnh Lâm Đồng có hơn 1.000 nhiếp ảnh viên du lịch-dịch vụ. Nhiều cơ sở tráng-rọi ảnh màu ra đời thay thế ảnh đen trắng, đáp ứng nhu cầu thị trường, như: Lê Cư (đầu tiên ở Đà Lạt), tiếp đến là các Lab ảnh kỹ thuật số La Tuấn (Đà Lạt 1, 2, 3), Du Lịch, Fuji Shanghai, Konika, Agfa, Kodak, Văn Huynh, Hoàng Kim, Duy Anh, Thảo Nguyên, Bá Hảo… tráng phim và phóng ảnh màu tốc độ cao cho mọi khách hàng. Hiện nay, nhiều Lab ảnh lớn đã ngừng hoạt động, nhưng ra đời hàng trăm tiệm in ảnh nhỏ-gọn-rẻ-nhanh, in trên nhiều chất liệu (giấy, nilon, đá, men, sứ) phủ khắp các điểm du lịch trên địa bàn tỉnh.

Đà Lạt 1952. Ảnh: Đặng Văn Thông

30 năm qua, nhiếp ảnh Lâm Đồng đã có bước tiến dài và vượt bậc. Hàng vạn lượt tác phẩm ảnh của Lâm Đồng, đã đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng, treo triển lãm và đoạt giải thưởng trong các Cuộc thi ảnh nghệ thuật trong nước và quốc tế. 5 năm gần đây (từ 2012 đến nay), các NSNA của Lâm Đồng đã đoạt 134 Cup, Huy chương (Vàng, Bạc, Đồng) tại các Cuộc thi ảnh trong nước và quốc tế, hơn 600 lượt tác phẩm ảnh được trưng bày tại các Salon lớn của Đức, Ý, Nhật, Pháp, Mỹ, Trung Quốc, Tây Ban Nha… Lâm Đồng, hiện trong TOP 10 tỉnh, thành phố mạnh về nhiếp ảnh. Những NSNA tài hoa nổi tiếng, đoạt nhiều giải thưởng trong và ngoài nước, như: Lý Hoàng Long, Nguyễn Bá Trung, Nguyễn Bá Nhân, Phạm Bình, Trần Thiết Dũng, Nguyễn Văn Thương, Nguyễn Bá Hảo, Lê Thái Sơn, Vũ Thị Tịnh, Bạch Ngọc Anh, Võ Văn Nghệ, Nguyễn Thanh Liêm, Dương Quang Tín, Phạm Phước… Mảng ảnh báo chí-nghệ thuật có Bùi Á, Võ Trần Phú, Hà Hữu Nết, Vũ Hồng Quang, MPK, Phan Văn Em… góp phần quảng bá hình ảnh đẹp về Lâm Đồng - Đà Lạt. Đặc biệt, Lâm Đồng có 2 NSNA bậc thầy tầm quốc gia và quốc tế, đó là Nguyễn Bá Mậu, sinh năm 1928 - ảnh kỹ thuật phân sắc độ và chạy sáng (tráng rọi thủ công, phim đen trắng) và Lý Hoàng Long, sinh năm 1965 - ảnh ý tưởng. NSNA Lý Hoàng Long, hiện là Ủy viên Ban chấp hành-Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật Hội NSNA Việt Nam, đã đoạt hàng trăm giải thưởng ảnh quốc tế, là giám khảo nhiều Cuộc thi ảnh trong và ngoài nước. Nhìn tổng thể thời kỳ này, ngoài mảng ảnh du lịch, dịch vụ, sản xuất, lễ hội, đời thường, tư liệu… phản ánh mọi mặt đời sống địa phương và đất nước, thì mảng ảnh báo chí và ảnh nghệ thuật có nhiều khởi sắc. Số người chơi ảnh nghệ thuật tăng lên rất nhanh, đủ mọi lứa tuổi và nghề nghiệp. Nhất là, từ khi máy ảnh kỹ thuật số và điện thoại thông minh ra đời, thì “Nhà nhà chụp ảnh, người người chụp ảnh” mọi lúc, mọi nơi. Giới nhiếp ảnh đánh giá “Lâm Đồng là thiên đường nhiếp ảnh” với trời xanh-mây trắng-nắng vàng-người hiền-cảnh đẹp đến nao lòng. Hàng ngày, hình ảnh Lâm Đồng-Đà Lạt, xuất hiện dày đặc trên các phương tiện truyền thông, báo chí, mạng xã hội, facebook, zalo… trong và ngoài nước. Tuy nhiên, chỉ có những tác phẩm ảnh nghệ thuật chất lượng cao của giới NSNA, nhà báo, văn nghệ sỹ, người mê ảnh mới chạm tới trái tim, làm rung động lòng người, là thông điệp mạnh mẽ tôn vinh cái đẹp, đẩy lùi cái xấu. Nhiếp ảnh đã, đang và sẽ góp phần quảng bá du lịch, nông nghiệp công nghệ cao… thế mạnh của Lâm Đồng.

Các nghệ sỹ nhiếp ảnh Lâm Đồng. Ảnh: Hà Hữu Nết

Nhìn lại, chặng đường gần một thế kỷ và 30 năm (thành lập Hội VHNT Lâm Đồng), chúng ta có quyền tự hào với những thành tựu nhiếp ảnh đã đạt được. Hy vọng thời gian tới, nhiếp ảnh Lâm Đồng sẽ gặt hái nhiều thành công vang dội hơn nữa, góp phần xây dựng đất nước và quê hương ngày càng giàu đẹp. Nhiếp ảnh, mang văn hóa Việt ra khắp thế giới. Nhiếp ảnh, là sứ giả hòa bình thời “Cách mạng công nghiệp thứ 4” của nhân loại!     

H.H.N