Nhiếp ảnh - Ngành nghệ thuật rất đặc thù

“... Ai cũng có thể tham gia vào việc sáng tạo ra một bức ảnh.

Chỉ có điều khác biệt là không phải ai cũng có thể chụp

được một bức ảnh mang tính nghệ thuật...”

Đã có những ý kiến khác nhau tranh luận về nhiếp ảnh có phải là ngành nghệ thuật không? và tên gọi của hội nghề nghiệp là “Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam” có phù hợp không? Điều này cần có sự trao đổi và xem xét một cách thấu đáo cho phù hợp với xu thế phát triển của nhiếp ảnh và nhất là khi Đại hội Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam sẽ diễn ra vào năm 2014.

Trong xã hội hiện nay, Nhiếp ảnh được sự quan tâm của đông đảo mọi người và hoạt động mang tính xã hội hóa cao, bất kể ai cũng có thể mua một chiếc máy ảnh và chụp, bức ảnh đó có thể chỉ là lưu niệm của cá nhân, hoặc để chia sẻ với bạn bè có cùng sở thích, cũng có thể trở thành tư liệu của cá nhân, của gia đình và cũng có khi trở thành tư liệu của quốc gia. Có bức đã được đăng báo, được triển lãm… Tóm lại, ai cũng có thể tham gia vào việc sáng tạo ra một bức ảnh.

Bộ binh Irish. Ảnh của Adam Sorenson

Chỉ có điều khác biệt là không phải ai cũng có thể chụp được một bức ảnh mang tính nghệ thuật, mà ảnh nghệ thuật, hay nghệ thuật trong một bức ảnh có ở tất cả các thể loại ảnh như: ảnh tư liệu, lưu niệm, báo chí, thời sự, phóng sự và ảnh nghệ thuật. Tóm lại, là ở thể loại ảnh nào cũng đều cần phải có nghệ thuật, cụ thể hơn là bức ảnh dù ở thể loại nào cũng cần có bố cục tốt, ánh sáng đẹp, ý tưởng hay…

Vấn đề ở chỗ ảnh báo chí, ảnh thời sự thì yêu cầu phải chân thực với cuộc sống còn ảnh nghệ thuật thì yếu tố thẩm mỹ được đề cao hơn. Nếu hiểu như vậy thì ảnh báo chí, ảnh thời sự, ảnh tài liệu… cũng đều cần phải có yếu tố nghệ thuật (bố cục, ánh sáng..) Vậy, chúng ta gọi tên hội là Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam có phù hợp không? Đã tập hợp được mọi lực lượng sáng tác chưa? Còn các nhà báo cầm máy ảnh thì sao, những người chụp ảnh khác thì sinh hoạt nghề nghiệp ở đâu? Việc phân định giữa ảnh nghệ thuật và các thể loại ảnh khác là một điều rất mong manh, nhỏ bé, bởi đặc thù của nhiếp ảnh như đã nói ở trên. Tên Hội như hiện nay có còn phù hợp không? hay nên đổi tên Hội thành “Hội Nhiếp ảnh Việt Nam”. Trong “Hội Nhiếp ảnh Việt Nam” sẽ có những mảng về ảnh nghệ thuật, ảnh báo chí, ảnh thời sự .v.v… Nên chăng như vậy, sẽ phù hợp hơn với xu thế chung của sự phát triển nhiếp ảnh?

Việc xét kết nạp hội viên hay việc Hội “bảo trợ”, “phối hợp” tổ chức các triển lãm theo quy định của Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam hiện nay cũng cần nghiên cứu lại; Việc tính điểm, tích điểm để được xem xét kết nạp vào Hội cũng chưa phù hợp với một ngành có tính xã hội hóa cao như nhiếp ảnh. Không lẽ chúng ta chỉ xem xét kết nạp những người phải tham gia các triển lãm của Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức (để được tích điểm) còn các triển lãm của quốc tế hay các đơn vị khác tổ chức, triển lãm cá nhân, triển lãm nhóm tác giả thì sao? Vì sao chỉ bó hẹp, xem xét kết nạp vào Hội những người phải tham gia triển lãm của Hội tổ chức. Vì sao không xét kết nạp bằng thực tế tác phẩm được gửi đến, mỗi người từ 20 đến 30 ảnh để Hội đồng xem xét trực tiếp trong mỗi kỳ xét kết nạp hội viên mà tác phẩm đó không nhất thiết phải đã bày hoặc chưa bày ở bất cứ đâu, miễn sao có chất lượng?

Như thế sẽ thu hút được lực lượng trẻ, nhiều đối tượng, thành phần khác nhau. Hội viên làm nên uy tín và sức mạnh của Hội, nhu cầu trẻ hóa hội viên, tiếp thêm sinh khí mới cho hoạt động nghề nghiệp của Hội là rất cần thiết, quy tụ được anh em.

Thành tựu của giới Nhiếp ảnh là rất to lớn, không thể phủ nhận nhưng việc đổi mới cho phù hợp với sự phát triển cũng là vấn đề cần quan tâm, cân nhắc trước kỳ Đại hội tới.

                                          V.K.T