Điểm tin Mỹ thuật và Nhiếp ảnh Thế giới trong tuần (từ ngày 8 đến ngày 14/5/2016)

Phiên đấu giá Nghệ thuật Đương đại và Nghệ thuật Thế kỷ XX của nhà đấu giá Phillips tại New York đêm Chủ Nhật 8/5 đạt doanh số tổng cộng 46,5 triệu USD. Các lô bán nổi bật là  “Mini-me” của Maurizio Cattelan (1999), 749.000 USD; Two seated Figures no.1 (My Parents) của Leon Kossoff,  737.000 USD; “Naked” của Jeff Koons (1988), 5.765.000 USD; “Night Nurse” của  Marlene Dumas (1999-2000), 2,5 triệu USD; “Barbe des rites” của Jean Dubuffet (1959), hơn 3 triệu USD. Các tác phẩm của Mark Bradford – nghệ sĩ sẽ đại diện cho Hoa Kỳ tại Venice Biennale 2017 - cũng đã có người mua. Tỷ lệ bán được trong phiên đấu giá này đạt 92%. Trong tổng số 37 lô được đấu giá, chỉ có ba món không tìm được người mua, đó là tranh của Roy Lichtenstein, John Currin, và Jean-Michel Basquiat. Có thể vì cao giá quá chăng hay chưa đúng khẩu vị của người mua.

 (Art Newspaper)

Cảnh đấu giá tại Phiên đấu giá Nghệ thuật Đương đại và Nghệ thuật Thế kỷ XX của nhà đấu giá Phillips vào đêm Chủ Nhật 8/5 tại New York @Art Newspaper

Nữ nghệ sĩ Rachel Maclean đã được chọn làm đại diện cho Scotland tại phiên bản thứ 57 của Venice Biennale, năm 2017 – theo thông báo của ban tổ chức Venice Biennale và nhà chức trách Scotland.  Đến với biennale năm tới, Maclean sẽ có một tác phẩm được ủy quyền và giám tuyển bởi Alchemy Film and Arts và Talbot Rice Gallery của Đại học Edinburgh. Nữ nghệ sĩ phát biểu: “Thật vô cùng thú vị khi được đại diện cho Scotland tại Venice Biennale. Tôi rất vinh dự được tham gia vào một sự kiện quốc tế quan trọng như vậy và đã bắt tay vào công việc chuẩn bị tác phẩm cho biennale này”. Rachel Maclean thích làm việc với các chất liệu nhiếp ảnh, điện ảnh và in ấn, và thường quan tâm tới các chủ đề liên quan tới bản sắc, giá trị xã hội và chính trị. Cô từng được đề cử giải thưởng Jarman tại Liên hoan Điện ảnh London năm 2013 và từng giành giải thưởng Tait Margaret tại Liên hoan phim Glasgow năm 2013. Maclean lấy bằng cử nhân về hội hoạ năm 2009 tại Trường nghệ thuật Edinburgh. Venice Biennale 2017 diễn ra từ ngày 13/5 đến  26/11/2017.

(Art Forum)

Rachel Maclean, Lolcats (ảnh trích từ video), 2012. @ Artforum

Phiên đấu giá Nghệ thuật Hậu chiến và Nghệ thuật Đương đại của nhà Christie’s ở New York đêm 10/5 đã thu về 318,4 triệu USD. Mặc dù doanh số giảm 52 phần trăm so với cùng kỳ năm ngoái, tổng cộng có sáu nghệ sĩ có tác phẩm phá vỡ kỷ lục của tác giả. Trong số những tác phẩm nổi bật có “Vô đề” (1982) của Jean-Michel Basquiat bán được 57,3 triệu USD - bán cho một người mua Nhật Bản – và “Orange Grove” (1965) của Agnes Martin, bán được 10,7 triệu USD. Tác phẩm “Vô đề” (1982) của Jean-Michel Basquiat 12 năm trước từng bán được với giá 4,5 triệu USD tại nhà Sotheby’s. Cũng chính người Nhật mua bức “Vô đề” của Jean-Michel Basquiat với giá 57,3 triệu USD đã mua thêm mấy tác phẩm đắt tiền khác: bức “Eat War” (1986), chất liệu neon-sign của Bruce Nauman, giá 1,7 triệu USD; một tác phẩm điêu khắc động của Alexander Calder, giá 5,8 triệu USD; bức “Runaway Nurse” (2005-2006) của Richard Prince, giá 9,7 triệu USD. Ngoài ra, một số lượng đáng kể các món đấu giá đã bán được, tuy thấp hơn giá chào bán, bao gồm cả các tác phẩm của Jeff Koons, Jasper Johns, Robert Gober, và Ed Ruscha.

(Bloomberg)

Bức “Vô đề” (1982) của Jean-Michel Basquiat bán được 57,3 triệu USD tại nhà Christie’s

ở New York đêm 10/5. @ Christie’s

Đêm 11/5, phiên đấu giá nghệ thuật đương đại tại Sotheby’s đã có tổng doanh số 242,2 triệu USD. Tác phẩm bán được cao giá nhất phiên này là bức tranh sơn dầu “Vô đề” (1968) của Cy Twombly, 36,7 triệu USD. Vượt qua ước tính sẽ có doanh thu khoản 201,4 triệu USD, có 42 trên tổng số 44 lô đã có người mua. Những điểm nổi bật khác tại phiên đấu giá này: tác phẩm cao giá thứ hai, bộ tranh tam bình của Francis Bacon “Hai nghiên cứu chân dung tự hoạ” (1970) bán được 35 triệu USD; bức “Summer # 1” (1957) của Sam Francis bán được 11,8 triệu USD; một tác phẩm điêu khắc cua David Smith bán được 9,2 triệu USD, một tác phẩm điêu khắc động của Alexander Calder bán được 8,3 triệu USD; và một tranh của Franz Kline bán được 8 triệu USD.

(Art Forum)

Cy Twombly, Vô đề (New York City), 1968. @ Sotheby’s

Nghệ sĩ gạo cội người Pháp François Morellet – nổi tiếng với các tác phẩm điêu khắc “thể hiện những cảm nhận sâu sắc về đặc tính của ánh sáng cùng sự hôn phối tinh tế giữa duy cảm với và duy trí” - đã từ trần ngày 11/5/2016. Sinh năm 1926 tại Cholet, Pháp, nơi ông cũng sống trong những năm tháng cuối đời, Morellet tự học vẽ từ khi còn rất nhỏ. Sau khi theo đuổi nghệ thuật biểu hình trong một thời gian ngắn, ông bắt đầu sáng tác những tác phẩm trừu tượng vào năm 1950, và đã có triển lãm cá nhân đầu tiên ngay trong năm đó tại Galerie Creuze, Paris. Năm 1960, cùng một số chiến hữu, ông là đồng sáng lập của nhóm nghệ thuật Groupe de Recherche d'Art Visuel, (GRAV). Giờ đây, Morellet được thế giới nghệ thuật coi là một trong những nghệ sĩ quan trọng nhất của thế hệ ông, thế nhưng vào đầu sự nghiệp, các tác phẩm dùng chất liệu đèn neon công nghiệp của ông đã bị coi là quá lố và quá sặc sỡ. Mới đây, trao đổi với Hans Ulrich Obrist, giám đốc nghệ thuật của phòng tranh Serpentine, ông cho biết: “Năm 1963, các tác phẩm bằng đèn neon của tôi có vẻ khiêu khích, hơi thô và không thể bán được; tôi phải chờ tới hai mươi năm mới bán được tác phẩm đầu tiên. Ngày hôm nay, đây lại là phong cách được ưa chuộng, tốn kém và rất hợp thời.” Morellet từng có nhiều triển lãm cá nhân khắp châu Âu và trên thế giới. Tác phẩm của ông có mặt trong nhiều bảo tàng lớn như Bảo tàng Nghệ thuật Los Angeles, Bảo tàng Hirshhorn ở Washington, D.C, Bảo tàng Tate Modern ở London, và MoMA ở New York.

(Art Newspaper)

François Morellet trước một tác phẩm sắp đặt ánh sáng tại triển lãm hồi cố của ông ở  Trung tâm Pompidou, Paris, tháng 2/1011, Paris @ Pierre Verdy/AFP/Getty Images.

Bộ trưởng Bộ văn hoá Italia, ngài Dario Franceschini, vừa mới xác nhận 17 bức tranh của bảo tàng Museo di Castelvecchio bị mất cắp cuối tháng 11/2015 đã được cảnh sát Ukraine thu hồi. Những bức tranh này, bao gồm tác phẩm của cả các bậc thầy baroque và Phục Hưng như Peter Paul Rubens và Jacopo Tintoretto, đã được tìm thấy trong các bọc nilon giấu trong bụi cây dọc theo sông Dniester trên đảo Turunchuk, gần biên giới Tây Nam của Moldova. Nhà chức trách nghi ngờ kẻ trộm đang âm mưu bán các bức tranh này trên thị trường Ukraine hoặc Nga. Tổng thống Ukraine Petro Porochenko tuyên bố việc tìm ra các bức tranh là một dấu hiệu cho thế giới biết rằng “Ukraine đã bắt đầu cuộc chiến chống buôn lậu có hiệu quả”. Còn thị trưởng thành phố Verona, ngài Flavio Tosi nhân sự kiện này cho biết: “Chúng tôi đã thở phào, và rất vui mừng, bởi vì các tác phẩm mất cắp là một phần quan trọng của thành Verona; chúng phải được trả về cho cộng đồng dân chúng thành phố cũng như cho toàn thế giới.” Các tác phẩm này có giá trị tổng cộng khoảng 16 triệu USD, và sẽ sớm được gửi trả lại cố quốc.

(Art Newspaper)

Tại Văn phòng Tổng thống ở Kiev, Ukraine, ngày 11/5/2016,

Tổng thống Petro Poroshenko đang nghe đại diện lực lượng biên phòng giới thiệu những bức tranh của bảo tàng Museo di Castelvecchio bị đánh cắp mới được thu hồi. @ Mikhail Palinchak, AP

Danh sách chung khảo của Giải thưởng Turner năm 2016 đã được công bố. Michael Dean, Anthea Hamilton, Helen Marten, và Josephine Pryde là những nghệ sĩ được đề cử cho giải thưởng nghệ thuật có uy tín nhất này của nước Anh năm nay. Tate Britain, cơ quan điều hành giải thưởng trao cho nghệ sĩ Vương quốc Anh dưới 50 tuổi (- người phải có ít nhất một triển lãm ấn tượng trong năm vừa qua) sẽ tổ chức một triển lãm chung cho tất cả bốn nghệ sĩ, dự kiến bắt đầu từ ngày 27/9. Người thắng giải, sẽ nhận được 38500 USD (kết quả công bố trong tháng 12); các nghệ sĩ còn lại nhận được 7700 USD mỗi người. Hamilton đã được đề cử nhờ cuộc triển lãm “Lichen! Libido! Chastity!” tại SculptureCenter, New York; Dean được đề cử nhờ hai cuộc triển lãm tại London (“Sic Glyphs” ở South London Gallery) và Amsterdam (“Qualities of Violence”, Trung tâm nghệ thuật de Appel); Marten vào vòng chung khảo nhờ triển lãm “Lunar Nibs” ở Venice Biennale lần thứ 56 và “Eucalyptus Let Us In” ở phòng tranh Greene Naftali, New York; còn Pryde được đề cử với triển lãm “lapses in Thinking By the person i Am” tại CCA Wattis, San Francisco.

(Artforum)

Michael Dean và một số tác phẩm tại triển lãm “Sic Glyphs” ở South London Gallery năm 2016. @Tate Britain

Hai nhà bán đấu giá trực tuyến Auctionata và Paddle8 chính thức công bố kế hoạch hợp nhất của họ sau những tin đồn dai dẳng trong thế giới nghệ thuật từ nhiều tháng nay. Tuy nhiên, chi tiết của thỏa thuận (liên quan đến tài chính và cơ cấu của thực thể mới) vẫn chưa được tiết lộ. Được biết, hai công ty vẫn chưa quyết định xem họ sẽ thiết lập trụ sở chính ở New York (đại bản doanh của Paddle8, cũng là trung tâm thị trường nghệ thuật toàn cầu) hay tại Berlin (đại bản doanh của Auctionata, thủ phủ có nhiều nghệ sĩ giàu có hơn các nhà sưu tập). Alexander Zacke - người sáng lập và CEO của Auctionata - sẽ chèo lái công ty hợp doanh mới, trong khi Alexander Gilkes – một trong số đồng sáng lập của Paddle8 – nhận chức chủ tịch và giám đốc sáng tạo. Theo công bố, nhà đấu giá mới hợp nhất này có tham vộng trở thành một trong 10 nhà đấu giá lớn nhất thế giới (nằm ngoài Trung Quốc đại lục), và sẽ tập trung vào phân khúc thị trường bán các tác phẩm nghệ thuật có giá dưới 500.000 USD.

(Auctionata)

Alexander Zacke – một trong những người đồng sáng lập Auctionata – đứng bên cạnh

bức tranh L’Enfant à la tasse, portrait de Jean Monet (1868) được bán đấu giá trên mạng. @ AUCTIONATA

Có thể Hy Lạp phải nhờ tới diễn đàn Liên Hợp Quốc để thu hồi các tác phẩm bằng đá vốn thuộc ngôi đền thiêng Parthenon mà 200 năm trước bị đem về “nhốt” ở London (ban đầu, Lord Elgin mang chúng về, và sau đó được Quốc hội Anh mua đứt, năm 1816). Theo Bộ trưởng Bộ văn hóa Hy Lạp, Aristides Baltas, quốc gia này đang tích cực “tìm kiếm hậu thuẫn và chúng tôi hy vọng cuối cùng sẽ có một cơ quan quốc tế như Liên Hiệp Quốc giúp chúng tôi đàm phán với Bảo tàng Anh quốc” - nơi đang giữ các tác phẩm quý giá bằng đá. Nếu yêu cầu của họ được xác nhận bởi một cơ quan như Liên Hợp Quốc, Hy Lạp hy vọng sẽ có đủ cơ sở pháp lý để đòi lại các báu vật quốc gia hiện vẫn thuộc Bảo tàng Anh quốc - mặc dù đây là một chiến lược mạo hiểm và có thể phản tác dụng. Những vụ kiện tụng đòi lại các bảo vật quốc gia bị hiến tặng, chiếm đoạt hay chuyển nhượng dưới thời thuộc địa thường có các chi tiết pháp lý quốc gia và quốc tế rất phức tạp, nhất là khi các hiện vật từng được mua đi bán lại bởi các nhân vật và các chủ sở hữu quyền thế dưới các chế độ quân chủ hay phong kiến.

(The Guardian)

Một bức phù điêu ghép từ các phiến đá của đền Parthenon. @ Graham Barclay / Getty Images

Nhân kỷ niệm 30 năm thảm họa hạt nhân Chernobyl ở Ukraine, trên thế giới đang có một số hoạt động triển lãm nghệ thuật đánh dấu sự kiện này. Nhiếp ảnh gia người Đức Gerd Ludwig đã tới khu vực nhà máy hạt nhân và các vùng phụ cận tổng cộng 9 lần trong 20 năm qua, để ghi lại cuộc sống của những người sống sót và khung cảnh thị trấn Pripyat hoang phế gần đó; thậm chí ông còn mạo hiểm vào sâu bên trong lò phản ứng hạt nhân đổ nát. Hơn 100 hình ảnh từ dự án “The Long Shadow of Chernobyl”, đã xuất bản thành sách năm ngoái, sẽ được trưng bày tại Galerie Zahradnik, Prague từ ngày 12/5 và kéo dài đến 10/7/2016. Trong khi đó, Viện Nghệ thuật Hiện đại Ucraina ở Chicago cũng tổ chức hai cuộc triển lãm nhân dịp này: một triển lãm gồm các tác phẩm đa phương tiện “Chernobyl: Impact & Beyond” và một triển lãm các bản in do một số nghệ sĩ Chicago thực hiện với tiêu đề chung “Chernobyl: Artists Répond”. Cả hai triển lãm đều diễn ra từ ngày 1/4 đến 29/5/2016. Các hoạt động nghệ thuật này cho thấy ngày càng có nhiều nghệ sĩ quan tâm tới số phận con người trước các thảm hoạ nhân tạo hay thiên tạo. Ghi nhớ sự kiện Chernobyl, các nghệ sĩ không chỉ muốn phơi bày bản chất tàn nhẫn của những thảm hoạ do chính con người gây ra đối với môi trường sống mà còn thể hiện niềm hy vọng vào một tương lai tươi đẹp hơn.

(Art Newspaper)

Một trường học bị bỏ hoang ở thị trấn Pripyat, gần Chernobyl, Ukraine. © Gerd Ludwig, 2005

Hàm Phong (Tổng hợp và lược dịch)