Nghệ thuật Workshop trong trường đại học - Cơ hội mới dành cho sinh viên

Những năm gần đây, song song với việc giảng dạy các môn nghệ thuật tạo hình, bộ môn Nhiếp ảnh đã được đưa vào chương trình học của sinh viên nhiều trường đại học về nghệ thuật tại Việt Nam. Một ví dụ điển hình trong việc tiên phong xây dựng mô hình này là trường đại học Mỹ thuật Việt Nam (ĐHMTVN), cụ thể là vào các năm thứ 4 sinh viên khoa Hội họa, Đồ họa đều được thực hành môn Nhiếp ảnh với thời lượng ngang bằng với nhiều môn học khác. Với mục đích củng cố cho sinh viên thêm nhiều phương tiện để sáng tạo nghệ thuật, ngoài việc trao đổi những kỹ thuật cơ bản về Nhiếp ảnh, trường ĐHMTVN còn tổ chức những workshop (thực hành nghệ thuật) chuyên biệt, kết hợp với các nghệ sĩ đến từ nước ngoài. Trong đó phải kể đến workshop về nhiếp ảnh, được tổ chức vào cuối tháng 3 – đầu tháng 4 năm 2013 với sự tham dự của nhiếp ảnh gia mang hai dòng máu Pháp Việt – Eric Huynh.

Eric Huynh và các sinh viên làm việc trong studio

Tuy chỉ diễn ra trong vòng hơn hai tuần, nhưng các sinh viên dưới sự hướng dẫn nhiệt tình của nhiếp ảnh gia Eric Huynh đã được tiếp cận với những kỹ thuật, phương thức chụp ảnh một cách cụ thể, kết hợp đầy đủ giữa lý thuyết và các buổi thực hành trên lớp cũng như đi chụp ngoại cảnh. Bên cạnh đó là những cuộc trao đổi, góp ý một cách thằng thắn của nghệ sĩ Eric Huynh với tác phẩm của sinh viên. Không chỉ chụp ảnh, sinh viên còn được học cách diễn giải, bảo vệ cho tác phẩm của mình và viết những statement (lời dẫn) cho ảnh. Đó là những bước khá chuyên nghiệp và có nhiều tương đồng đối với việc sáng tác những thể loại nghệ thuật khác. Có thể nói rằng đã có không ít những buổi workshop về nhiều lĩnh vực khác nhau với nghệ sĩ nước ngoài cũng như các nghệ sĩ Việt Nam đang hoạt động ở nước    ngoài được tổ chức tại trường ĐHMTVN. Ngay thời gian trước đó, những workshop (WS) như WS cùng với các sinh viên trường đại học nghệ thuật Đức về sự ứng dụng của pin và năng lượng mặt trời trong việc tạo nên tác phẩm hay WS về nghệ thuật sắp đặt cùng với nghệ sĩ Trần Trọng Vũ với chất liệu là giấy A4 cũng đã được tổ chức. Tuy nhiên điểm khác biệt của workshop lần này nằm ở chỗ, các buổi thực hành được kết hợp như một phần của môn học Nhiếp ảnh. Điều này đã giúp tăng số lượng sinh viên tham gia và khiến tâm lý của các sinh viên thoải mái hơn do không lo sợ bị ảnh hưởng đến những môn học khác trong trường. Phần lớn các sinh viên đều tỏ ra thích thú với chương trình hoạt động được lên kế hoạch một cách rất cụ thể. Những WS này không chỉ giúp ích cho công việc học tập cũng như củng cố kiến thức chuyên môn của các sinh viên, mà còn là cơ hội cho sinh viên Việt Nam được tiếp cận với sự phát triển của nghệ thuật trên thế giới. Trước đây, rất hiếm khi sinh viên có cơ hội được trao đổi và hoạt động nghệ thuật một cách trực quan và nghiêm túc như vậy. Trao đổi với sinh viên cho thấy, còn một đặc điểm khác khiến các bạn tỏ ra nhiệt tình với các WS này. Đó là bởi lối suy nghĩ cũng như tác phong làm việc có nhiều điểm mới lạ của các nghệ sĩ bên ngoài, khiến sinh viên muốn được học tập. Các buổi WS với không khí làm việc hăng hái và trao đổi thẳng thắn đã kích thích mong muốn được sáng tạo của sinh viên.

Phong cảnh, ảnh của sinh viên Trần Phong

Một điều quan trọng đã tạo nên thành công của workshop lần này, chính là nhờ vào người trực tiếp hướng dẫn sinh viên, nhiếp ảnh gia Eric Huynh. Không chỉ thu hút sinh viên nhờ chuyên môn và kinh nghiệm trong lĩnh vực ảnh của mình, ông còn gây ấn tượng với sinh viên bằng sự nhiệt tình và thẳng thắn của mình. Eric Huynh là nhiếp ảnh gia chính thức của liên đoàn bơi lội Pháp, với chuyên môn về nhiếp ảnh con người và đã đạt nhiều giải thưởng ảnh quốc tế. Eric Huynh còn mang nửa dòng máu Việt Nam với cha là người VIệt, bởi vậy, ông rất quan tâm đến nghệ thuật Việt Nam và đã từng tổ chức nhiều triển lãm tại Hà Nội. Phải kể đến những triển lãm như:  triển lãm METROPOLIS Nomade (tháng 7/2012 tại May Gallery, Hà Nội); triển lãm METROPOLIS Hanoi (năm 2009 tại Đại sứ quán Pháp, Hà Nội) và triển lãm Paris – Hanoi Art – Triển lãm ảnh trong bộ sưu tập về Hội An (năm 2007 tại Hà Nội). Với mong muốn hướng về Việt Nam, ông đã nhận lời mời của ông Lê Anh Vân (nguyên hiệu trưởng trường ĐHMTVN) đảm nhận vai trò người hướng dẫn workshop với sinh viên của trường.

Với cuộc trao đổi với nghệ sĩ Eric Huynh dưới đây, nhiều thông tin về cuộc workshop với sinh viên trường ĐHMTVN đã được ông chia sẻ:

- Thưa ông Eric Huynh, ông đã chuẩn bị cho toàn bộ quá trình workshop của mình với sinh viên như thế nào?

Trước đây, tôi đã từng giảng dạy về Nhiếp ảnh tại Paris, tuy nhiên tôi thường chọn học viên của mình không phải là những người được đào tạo chuyên môn về nghệ thuật mà là những người có lòng yêu thích đối với nhiếp ảnh. Phần lớn họ không biết gì nhiều về nghệ thuật nói chung nhưng lại sẵn sàng chi trả cho các khóa học về Nhiếp ảnh.

Khi chuẩn bị cho workshop của mình tôi có điều kiện được sử dụng hệ thống máy chiếu, thiết bị kỹ thuật của nhà trường, vì thế không có vấn đề gì về kỹ thuật. Tuy nhiên, điều tôi không chuẩn bị trước chính là ở chỗ sinh viên Việt Nam rụt rè hơn sinh viên tại Pháp rất nhiều. Điều khiến tôi ngạc nhiên là họ không dám đặt ra các câu hỏi. Sau buổi học đầu tiên với những lý thuyết về lịch sử Nhiếp ảnh, tôi nhận ra cần phải thay đổi cách giảng dạy của mình để phù hợp hơn với sinh viên ở đây. Vì thế tôi ngừng giảng và bắt đầu hỏi họ: “Các bạn nghĩ gì về những điều tôi giảng?”.

Việc giảng dạy nghệ thuật hoàn toàn khác với các môn học như Toán học hay Vật lý bởi vì không bao giờ có câu trả lời đúng hay sai cho một vấn đề cụ thể. Người giáo viên phải có quan điểm của mình và thông điệp của tôi đưa ra với sinh viên chính là “hãy nghĩ về những điều bạn muốn thể hiện” và tất cả những gì tiếp theo đó là kết quả của công việc các bạn đã làm.

- Có những khó khăn gì khi ông tham gia giảng dạy tại Việt Nam?

Điều khó khăn nhất với tôi chính là tôi không nói được tiếng Việt. Các buổi học đều phải có sự giúp đỡ của thông dịch viên nhưng chính điều đó ít nhiều làm chậm tiến độ cũng như ngắt mạch của bài giảng. Tôi đã rất mong có thể giảng dạy bằng tiếng Anh nhưng tôi được biết, trình độ tiếng Anh của sinh viên nghệ thuật rất hạn chế.

Tôi cũng muốn nói rằng, ngoại ngữ là một yếu tố vô cùng quan trọng với người làm nghệ thuật. Năm vừa rồi, tôi cùng một nhóm nghệ sĩ đến từ Pháp tham gia một triển lãm cùng với nghệ sĩ Việt Nam và Braxin tại Hà Nội. Năm nay chúng tôi sẽ tuyển chọn 2 – 3 nghệ sĩ Việt Nam đến Pháp và một trong những tiêu chí đầu tiên là khả năng nói tiếng Anh hoặc tiếng Pháp. Tác phẩm của các nghệ sĩ chỉ có thể nói tiếng Việt thậm chí bị loại ngay từ ban đầu. 

Chân dung, ảnh của sinh viên Kiên Trinh

- Ông đánh giá về khả năng sinh viên Việt Nam như thế nào? 

Cuối khóa học, tôi cho các sinh viên một bài kiểm tra. Trong số đó có bạn Kiên Trịnh đã có bức ảnh tốt nhất tôi từng thấy trong suốt thời gian làm việc với sinh viên. Đó là một bức chân dung tuyệt vời với ánh sáng vô cùng phức tạp. Bức ảnh thứ hai được tôi đánh giá cao là của sinh viên Trần Phong, đó là một bức phong cảnh Hà Nội về đêm rất đẹp. Phần thưởng  tôi dành cho hai sinh viên đó là hai chiếc máy ảnh được tôi mang theo từ Pháp.

Trong tương lai, Eric Huynh dự định sẽ còn tiếp tục những workshop thường niên với sinh viên trường Mỹ thuật, cũng như tiếp tục chuẩn bị cho triển lãm thứ tư của mình tại Hà Nội trong thời gian không xa. Hy vọng rằng, sự đóng góp của nhiều nghệ sĩ từ nước ngoài trong tương lai sẽ đem đến những đổi mới trong việc giảng dạy cũng như thực hành nghệ thuật tại các trường nghệ thuật tại Việt Nam.

                                               T.H.N

 Chú thích:

Bài phỏng vấn được dịch ra từ văn bản phỏng vấn bằng tiếng Anh với nghệ sĩ Eric Huynh.

Tham khảo website của nghệ sĩ: http://www.huynh-photo.com/