ĐIỂM TIN MỸ THUẬT NHIẾP ẢNH THẾ GIỚI TỪ 7/8 ĐẾN 13/8/2016

Từ ngày 25/6 đến 2/10/2016, Bảo tàng Quốc gia Scotland phối hợp với Bảo tàng Van Gogh, Amsterdam, Hà Lan và Bảo tàng Nghệ thuật Taft, Cincinatti, Hoa Kỳ, tổ chức một cuộc triển lãm quy mô mang tên “Inspiring Impressionism | Daubigny | Monet | Van Gogh” (“Cảm hứng Ấn tượng chủ nghĩa: Daubigny – Monet – Van Gogh”) với tham vọng mang tới cho công chúng một ấn tượng mạnh mẽ về thời kỳ vàng son của Hội hoạ Ấn tượng. Với hơn 100 tác phẩm đến từ nhiều bộ sưu tập trên khắp thế giới, triển lãm tập trung vào ba hoạ sĩ Ấn tượng tiêu biểu: Charles François Daubigny, Claude Monet, và Vincent van Gogh. Triển lãm mang tính bước ngoặt này cũng sẽ làm nổi bật sự tương tác và ảnh hưởng lẫn nhau giữa ba nghệ sĩ lớn của trào lưu Ấn tượng qua các kiệt tác điển hình của họ được trưng bày tại đây.

(Scottish National Gallery)

Charles François Daubigny, “Mặt trời lặn trên sông L’Oise”, khoảng 1865. ©Scottish National Gallery

Claude Monet, “Hoàng hôn trên sông mạn Lavacourt, Hiệu ứng mùa đông”, 1880-1882. ©Scottish National Gallery

Vincent van Gogh, “Cánh đồng anh túc”, 1890. ©Scottish National Gallery

Vincent van Gogh, “Vườn nhà Daubigny”, 1890. ©Scottish National Gallery

Vào trung tuần tháng 8/2016, người dân ở Celoron, New York vui mừng đón chào một sự kiện đặc biệt: một tác phẩm điêu khắc từng làm dân chúng thị trấn căm phẫn cuối cùng đã bị hạ bệ, và thay thế bằng một chân dung phù hợp hơn. Pho tượng “Lucy xấu xí” trước đây, vào năm 2009, được dựng tại Công viên Tưởng nhớ Lucille Ball ở Celoron (quê hương của Lucille Ball), và ngay lập tức bị dân chúng địa phương – những người hâm mộ chương trình “I Love Lucy” (Lucille Ball thủ vai chính) - phản ứng khi họ hàng ngày bị ‘tra tấn’ mỗi khi trông thấy nó. Do phong trào phản đối của người dân, thị trưởng của Celoron đã buộc phải tìm các  điêu khắc gia mới để thay thế pho tượng, và cuối cùng nữ điêu khắc gia Carolyn Palmer - người chuyên tạc tượng sống động như thật, của các nhân vật nổi tiếng – đã được chọn. “Tôi không chỉ muốn miêu tả một Lucy vui tươi, sinh động mà còn thể hiện được một biểu tượng quyến rũ của Hollywood” - bà Palmer cho biết trong một tuyên bố. Năm nay, nhân sinh nhật lần thứ 105 của Lucille Ball, chắc hẳn cả bà và những người hâm mộ đều thoả mãn với pho tượng duyên dáng mới được dựng lên tại quê hương Celoron này.

(Artnet)

Trái: pho tượng “Lucy xấu xí” (2009), của Dave Poulin; Phải: tượng “Lucille Ball” (2016) của Carolyn Palmer mới được lắp dựng. ©Weird Hollywood.

Lucille Ball, khoảng 1955. ©Getty Images.

Carolyn Palmer đang chỉnh trang pho tượng “Lucille Ball” trước ngày khánh thành. ©Mel Evans/AP

Mới đây, các quản thủ tại Bảo tàng Quốc gia London đã phát hoảng khi phát hiện thấy các vết xước bí ẩn nằm ở phần dưới bức tranh “Saints Sebastian, Roch and Demetrius”, khoảng 1520, của Ortolano, và trên bức “Canon Ludovico di Terzi”, khoảng 1560, của Giovanni Battista Moroni. Vụ này làm dấy lên nghi ngại về các dịch vụ an ninh được tư nhân hóa tại bảo tàng này từ năm ngoái có thể liên quan đến hành vi phá hoại các tác phẩm nghệ thuật. Trong khi Bảo tàng Quốc gia bác bỏ, và nói rằng những vết trầy xước này ‘không đáng kể’, song các chuyên gia vẫn cho đây là những vết phá hoại cố ý do kẻ xấu dùng móng tay hoặc nhẫn đeo tạo ra. Với hơn 6 triệu du khách mỗi năm, Bảo tàng Quốc gia London luôn quan tâm tới sự an toàn của các bảo vật trước những kẻ tò mò và nghịch ngầm, thậm chí cố ý tí toáy và phá hoại. Do phải cắt giảm kinh phí và nhân sự trong năm vừa qua, bảo tàng đã phải thuê công ty an ninh tư nhân Securitas bảo vệ bộ sưu tập và canh chừng du khách, mà kết quả là: không chỉ nhân lực ít, mà kinh nghiệm của lực lượng an ninh tư nhân cũng thiếu to, dẫn đến hậu quả khôn lường.

(The Guardian)

“Saints Sebastian, Roch and Demetrius” (khoảng năm 1520) - một trong những bức tranh bị phá hoại tại Bảo tàng Quốc gia London. ©Bảo tàng Quốc gia London.

Bức tranh “Canon Ludovico di Terzi” của Giovanni Battista Moroni, (khoảng 1560) cũng bị kẻ xấu phá hoại tại Bảo tàng Quốc gia London. ©Bảo tàng Quốc gia London.

Bảo tàng Hyde Collection mới đây đã nhận được một món quà đặc biệt với các tác phẩm nghệ thuật và tiền mặt trị giá 11 triệu đô từ kiến ​​trúc sư Werner Feibes. Bảo tàng sẽ xây dựng một không gian mới rộng 1.500 foot vuông mang tên Feibes & Schmitt Gallery – nơi dành riêng cho việc trưng bày các tranh tượng hiện đại, đương đại, in và điêu khắc được hiến tặng. Không gian mới sẽ ​​mở cửa vào mùa hè tới. Món quà mới bao gồm 50 tác phẩm điêu khắc và 105 tranh vẽ – nhiều gấp đôi số hiện vật nghệ thuật hiện đại mà bảo tàng Hyde có hiện nay. Năm ngoái, kiến trúc sư Werner Feibes và bạn ông, James Schmitt, cũng đã tặng bảo tàng này 55 tác phẩm nghệ thuật từ một bộ sưu tập trong hơn nửa thế kỷ của hai người. Có mặt trong bộ sưu tập/quà tặng, mà phần lớn là nghệ thuật pop-art, trừu tượng và tối giản, là những tên tuổi như Jean Arp, Grace Hartigan, Keith Haring, Sol LeWitt, Robert Motherwell, George Rickey, Louise Nevelson, Robert Rauschenberg, Ellsworth Kelly và David Smith.

(Art Forum)

Werner Feibes tại nhà riêng, tháng 8/2015, ở Schenectady, New York. Trên tường bên trái là một bức tranh của Paul Burlin, và bên phải là một tranh cắt dán của Ellsworth Kelly. ©Paul Buckowski / Times Union.

Jean (Hans) Arp, “Gesticulant”, 1964. Đồng. Quà tặng từ bộ sưu tập của Feibes và Schmitt. ©Michael Fredericks

Dự án nghệ thuật kéo dài hai năm, “Nghệ thuật và Cảnh quan” tại Massachusetts là một dự án nghệ thuật công cộng với các tác phẩm mang đậm ý thức xã hội của các nghệ sĩ Jeppe Hein và Sam Durant, được lắp dựng tại các địa điểm lịch sử. Sáng kiến ​​này, do curator Pedro Alonzo phụ trách, được tài trợ bởi một tổ chức bảo tồn phi lợi nhuận có tuổi đời 125 tuổi. Ngày 5/8/2016, tác phẩm nghệ thuật của nghệ sĩ Sam Durant đã chính thức ra mắt công chúng tại một ngôi nhà lịch sử được xây dựng vào năm 1770 bởi William Emerson, một vị tướng của cuộc cách mạng Mỹ, tại vùng The Old Manse, Concord. Tác phẩm mang tên “Nhà hội họp” (2016) tập trung phản ánh chủ đề chế độ nô lệ và sự phân biệt chủng tộc trong suốt lịch sử Hoa Kỳ, tìm cách “tạo ra sự kết nối giữa quá khứ cay đắng của chế độ nô lệ và tệ phân biệt chủng tộc với thực tại ngày hôm nay – khi chúng ta vẫn chưa thể tạo ra được một xã hội mà cuộc cách mạng của chúng ta đã hứa” – theo lời tác giả. Ngày 18/9, nghệ sĩ Jeppe Hein sẽ khai trương tác phẩm “Một kết cục mới” (2016) tại công viên lịch sử World’s End ở Hingham, Massachusetts, gần Boston. Công trình này là một mê cung làm từ các tấm thép không gỉ được xếp theo hình xoắn ốc – một không gian cô lập, xa lánh, yên tĩnh và gợi nhiều ưu tư.

(The Artnewspaper)

Jeppe Hein, “Mê cung gương II”, 2013. © Jeppe Hein.

Sam Durant, “Nhà hội họp” tại The Old Manse. ©Jota Samper

Năm 2016 là năm kỷ niệm 100 năm ngày ra đời của chủ nghĩa Dada. Với một phổ định dạng và chiến lược thẩm mỹ rộng lớn, chủ nghĩa Dada đã có ảnh hưởng sâu rộng tới nhiều lĩnh vực nghệ thuật khác nhau của  thế kỷ 20. Để đánh dấu 1 thế kỷ của Dada, từ ngày 5/8 đến 7/11/2016, bảo tàng Berlinische Galerie, Đức - hợp tác với Bảo tàng Rietberg, Zurich, Thuỵ Sĩ tổ chức một triển lãm quy mô mang tên “Phi châu Dada – Đối thoại với CÁI KHÁC” nhằm khai phá một lãnh địa mới ngoài châu Âu cũng chịu ảnh hưởng sâu đậm của chủ nghĩa Dada. Có khoảng 120 tác phẩm từ các bộ sưu tập tại Đức và nước ngoài sẽ được trình bày trong năm phần tại triển lãm này. Tại đây, các tác phẩm tham gia vào một cuộc đối thoại trực tiếp với những đồ tạo tác của các nghệ sĩ châu Phi, châu Á và châu Đại Dương. Triển lãm cũng cho người xem thấy được các nghệ sĩ Dada học tập/tiếp thu những gì từ các nền văn hoá khác lạ ngoài châu Âu để xây dựng những quan niệm thẩm mỹ mới của họ, thách thức những truyền thống nghệ thuật và văn hóa bảo thủ trong những năm đầu thế kỷ 20 tại châu Âu, tạo dựng nền tảng cho những cách nhìn mới của người châu Âu hay phương Tây về CÁI KHÁC (không phải châu Âu/phương Tây).

(Art Daily)

Một gian trưng bày tại triển lãm “Phi châu Dada – Đối thoại với CÁI KHÁC” tại Berlinische Galerie, 2016, ©Ralf Herzig.

Du khách đang ngắm một tác phẩm tại triển lãm “Phi châu Dada – Đối thoại với CÁI KHÁC” tại Berlinische Galerie, 2016, ©Ralf Herzig.

Các bảo tàng của bang Bavarian, Đức, vừa nhận được món quà tặng quý báu: 58 tác phẩm từ bộ sưu tập của vợ chồng nhà từ thiện Christof và Ursula Engelhorn. Từ hàng thập kỷ trước, vợ chồng tỷ phú Engelhorns cũng đã tặng các tác phẩm sưu tập cá nhân cho quỹ nghệ thuật Art Mentor Foundation Lucerne. Các tranh được trao tặng đợt này bao gồm những tác phẩm từ TK 18 đến TK 20, trong đó có nhiều tên tuổi lớn như Joseph Beuys, Georg Baselitz, Piet Mondrian, Dan Flavin, Richard Tuttle cũng như các tác phẩm trên giấy của Eugène Delacroix, Jean-Auguste-Dominique Ingres, Théodore Géricault, và Georges Seurat. Một số tác phẩm chọn lọc sẽ được trưng bày tại Bảo tàng nghệ thuật hiện đại Pinakothek der Moderne Munich trong tháng 11/2016. Christof Engelhorn, người thừa kế của tập đoàn dược phẩm Đức Boehringer Mannheim, đã qua đời vào năm 2010; Hai vợ chồng ông bà là nhà bảo trợ nghệ thuật cho Pinakothek der Moderne từ hơn bốn thập kỷ qua.

(The Art Newspaper)

Dan Flavin, Vô đề, 1973. © Estate of Dan Flavin / VG Bild-Kunst

Richard Tuttle, False Nexus (1991) © Richard Tuttle

Chỉ trong vòng vài tuần, hai bức tranh khảm gốm (mosaic) thời La Mã cổ đại đã được phát hiện tại Síp. Ngày 09/8/2016, một bức tranh mosaic thuộc TK thứ 4 chất lượng còn rất tốt đã được tìm thấy ở gần thủ đô Nicosia, Síp. Bức tranh mô tả một cuộc đua xe chiến mã này, chiều dài 26 mét, là một trong bảy bức tranh ghép gốm với chủ đề đua xe chiến mã từng được phát hiện trên thế giới, và là bức duy nhất được tìm thấy trên đảo Síp. “Đây là một phát hiện cực kỳ quan trọng”, Cục trưởng Cục Quản lý cổ vật của Síp Marina Solomidou-Ieronymidou nói. Các nhà khảo cổ tin rằng bức khảm gốm trên sàn này thuộc dinh thự của một công dân giàu có vào thời Síp còn thuộc lãnh thổ của đế chế La Mã. Vào tháng trước, các công nhân xây dựng tại thành phố cảng Larnaca cũng đã phát hiện được một bức tranh mosaic cực hiếm, dài 20 mét, có niên đại khoảng TK thứ 2, mô tả quang cảnh vị anh hùng thần thoại Hercules đang lập chiến công.

(The Art Newspaper)

Bức tranh mosaic thuộc TK thứ 4 thời La Mã cổ đại, mô tả một cuộc đua xe chiến mã trong Hippodrome, được phát hiện gần Nicosia, Síp.  ©ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ / ΠΑΡΑΘΥΡΟ.

Bức tranh mosaic thuộc TK thứ 2, mô tả chiến công của Hercules, được phát hiện tại Larnaca  ©Cục Quản lý Cổ vật, Síp.

Một chiến dịch đòi lại một trong những bức tượng khổng lồ của hòn đảo Phục Sinh nổi tiếng đã được thành lập bởi một nhóm các nhà làm phim của Chile -  những người tin rằng Vương quốc Anh nên trao trả nó về quê hương bản quán. Pho tượng “Hoa Haka Nana'ia” (hay “Người bạn bị đánh cắp”), cao 2,42 mét, nặng 4 tấn, hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng Anh quốc – cũng là một trong những điểm thu hút chính của bảo tàng này. Đã từ lâu, nhiều quốc gia trên khắp thế giới đã yêu cầu Anh trả lại những hiện vật do các nhà thám hiểm/thực dân Anh tìm thấy, thu thập, hoặc cướp phá trước đây, mà điển hình là vụ chính phủ Hy Lạp trong nhiều năm trời vận động cộng đồng quốc tế ủng hộ để đòi lại các phiến đá Elgin song chưa có kết quả. Pho tượng “Hoa Haka Nana'ia” chỉ là một trong khoảng 4.000 hiện vật đã bị cướp đi từ đảo Phục Sinh và hiện đang trôi nổi trong các bộ sưu tập trên khắp thế giới. Ước tính có khoảng 887 “moai” khổng lồ trên đảo Phục Sinh, hầu hết được tạc từ đá núi lửa trong khoảng thời gian từ TK thứ 12 đến TK thứ 17.

(AFP)

Pho tượng “Hoa Haka Nana'ia” được thuyền trưởng Powel ‘sưu tầm’ trong chuyến thám hiểm Rapa Nui vào năm 1868, rồi dâng lên Nữ hoàng Victoria. Sau đó, Nữ hoàng tặng lại nó cho Bảo tàng Anh quốc vào năm 1869. ©Britich Museum.

Dãy tượng “moai” mang tên “Ahu Tongariki” trên đảo Phục Sinh ©Gregory Boissy/AFP/Getty Images.

Một cuộc khai quật tượng “moai” trên đảo Phục Sinh ©Easter Island Statue Project.

Ronald S. Lauder, đồng sáng lập bảo tàng Neue Galerie, một nhà bảo trợ nghệ thuật tên tuổi, người đấu tranh không mệt mỏi cho việc trả lại các tác phẩm nghệ thuật từng bị Đức Quốc xã cướp bóc - đã xác định được một tác phẩm trong bộ sưu tập của chính ông ‘có nguồn gốc đáng nghi’ và đang lên kế hoạch trao trả nó cho gia đình của chủ nhân đích thực. Bảo tàng Neue Galerie đã thuê các chuyên gia khảo sát lại toàn bộ hồ sơ các tác phẩm và ‘tự làm trong sạch bộ sưu tập của mình’ sau khi các học giả và những người ủng hộ chương trình trả lại các tác phẩm nghệ thuật chỉ trích sự thiếu minh bạch về nguồn gốc của nhiều tác phẩm trong bảo tàng. Hành động khảng khái và trung thực của Lauder một lần nữa cho thấy sự tôn trọng các chuyên gia của những người có trách nhiệm trong bảo tàng cùng với việc làm minh bạch và công khai nguồn gốc xuất xứ của các tác phẩm trưng bày tại bảo tàng không chỉ đảm bảo cho công chúng được xem các tác phẩm đích thực, sạch sẽ, mà còn giữ tiếng thơm cho các thiết chế nghệ thuật và những nhà quản lý chân chính.

(The New York Times)

Ronald S. Lauder (trái) và nữ nghệ sĩ Helen Mirren trong một cuộc điều trần tại Thượng nghị viện hồi tháng 6/2016 về vấn đề hoàn trả các tác phẩm nghệ thuật do Đức Quốc xã cướp bóc. ©Stephen Crowley/The New York Times

Andrea Tran (Tổng hợp và lược dịch)